Zes redenen om deel te nemen aan de eerste vrouwenstaking in België van 8 maart

Op 8 maart vorig jaar legden in Spanje vijf miljoen mensen – voornamelijk vrouwen, maar ook mannen – het werk neer om deel te nemen aan acties voor meer vrouwenrechten. Die indrukwekkende mobilisatie zorgde ervoor dat in ons land collecti.e.f 8 maars tot stand kwam, dat nu dus de Belgische vrouwen oproept om te staken. Verschillende vakbondscentrales namen die oproep al over. Maar vanwaar deze oproep? En waarom staken voor vrouwenrechten?

Eerste reden: De ene helft van de mensheid is nog altijd niet gelijk aan de andere helft

Vrouwen maken 51% uit van de bevolking, maar zijn nog lang niet gelijk aan de mannen. Sommigen beweren dat in ons land die gelijkheid is bereikt, maar dat is misschien op papier wel zo, in de feiten is dit nog lang niet het geval.

De realiteit toont dat vrouwen dubbel worden uitgebuit. Enerzijds op hun werk, waar ze nog steeds gediscrimineerd worden ten opzichte van de mannen. Anderzijds omdat zij het grootste deel van de huishoudelijke taken en de familiezorg (voor kinderen, ouders …) voor hun rekening nemen.

Nog steeds nemen vrouwen inderdaad het merendeel van die taken op zich. 82 % van de vrouwen houdt zich dagelijks bezig met koken of andere huishoudelijke taken, tegenover maar 32 % bij de mannen. Vrouwen besteden wekelijks gemiddeld 8 uur meer dan mannen aan de kinderen en het huishouden. 

Daar al dat “gratis” werk van de vrouwen zijn er minder investeringen in openbare dienstverlening nodig. Zolang vrouwen de zorg voor kinderen en/of ouders op zich nemen, kan de overheid het zich veroorloven om minder te investeren in infrastructuur, zoals kinderdagverblijven en rusthuizen. Een makkelijke besparing en het helpt ook vermijden dat de rijksten een bijdrage aan de maatschappij leveren te betalen via belastingen. Omgekeerd treffen de bezuinigingsmaatregelen bij die openbare diensten, waarmee multinationals en superrijken worden ontzien, voornamelijk vrouwen waardoor de ongelijkheid nog groter wordt.

Tweede reden: 20 % minder loon

Ondanks wetten die een gelijk loon garanderen, is de loonkloof tussen mannen en vrouwen in de realiteit van België meer dan 20 %. Hoe komt dat?

Sommige sectoren waarin voornamelijk vrouwen werken, bieden alleen deeltijds werk aan (supermarkten bijvoorbeeld). Het combineren van het gezins- en het beroepsleven is met een voltijdse job vaak ook te ingewikkeld. 

Vrouwen werken ook meer in sectoren die minder goed betalen. Of waar ze nauwelijks extralegale voordelen kennen, zoals een aanvullend pensioen. 

Vaak werken vrouwen deeltijds om voor de kinderen te kunnen zorgen, omdat ze toch minder dan hun man verdienen. Het gevolg is dat 45 % van de vrouwen deeltijds werkt. De meesten van hen hebben daar niet voor gekozen, het is gewoon economische noodzaak. 

Deeltijds werken heeft ook gevolgen voor het pensioen. De gemiddelde loopbaan van een vrouw is 36,6 jaar. Voor de meeste vrouwen is de loopbaan dus niet lang genoeg om een volledig pensioen te kunnen krijgen. De pensioenkloof tussen mannen en vrouwen loopt op tot 30 %. En 59 % van de gepensioneerde vrouwen (over)leeft met een pensioen onder de armoedegrens. 

De oplossing is nochtans niet zo moeilijk: indien bijvoorbeeld de kinderen gemakkelijker in kinderdagverblijven terecht zouden kunnen en de arbeidstijd beter verdeeld zou zijn (bijvoorbeeld door invoering van de 30-uren week zonder loonverlies), dan zouden er voor iedereen meer voltijdse jobs beschikbaar zijn en zou de loonkloof daardoor alleen al kleiner worden. Het zou ook de basis kunnen vormen voor een betere taakverdeling.

Derde reden: De regering is vrouwonvriendelijk

De afgelopen vier jaar heeft de regering-Michel-De Wever een hele reeks maatregelen genomen waar vooral vrouwen het slachtoffer van zijn.

Op het vlak van pensioenen, met de verhoging van de pensioenleeftijd tot 67 jaar en de strengere voorwaarden om met vervroegd pensioen te kunnen gaan. Vandaag moet je 44 jaar gewerkt hebben om recht te hebben op vervroegd pensioen op 60 jaar. Vrijwel alle vrouwen vallen hiermee uit de boot. 

De bedragen van de IGU (Inkomensgarantie-uitkering, bij deeltijds werk) zijn verminderd en er zijn beschikbaarheidscontroles ingevoerd. Ook hier zijn het voornamelijk vrouwen die deze uitkering ontvangen.

Drie kwart van de jobs die onder de regering-Michel (2014 -2017) zijn gecreëerd, zijn deeltijdse jobs of interims. De wet-Peeters voor flexibeler werk maakt het combineren van gezins- en beroepsleven nog ingewikkelder, zeker voor eenoudergezinnen, dat zijn vooral alleenstaande vrouwen met kinderen.

De regering heeft in juli 2018 ook een wetsontwerp ingediend om abortus wel uit de strafwet te halen maar daarin blijven de strafrechtelijke sancties voor vrouwen behouden. Het is dus niet meer dan een herschikking van de hoofdstukken.

Een echte decriminalisering van abortus, waarbij alle sancties tegen vrouwen opgeheven worden, is ook een minimumvereiste.

Ook de verhoging van het minimumpensioen tot 1.500 euro is een eis die vooral voor vrouwen belangrijk is.

Vierde reden: Stop het geweld tegen vrouwen

In 2018 zijn in België 35 vrouwen overleden enkel en alleen omdat ze vrouw waren. Dat wordt feminicide genoemd. Naar schatting vinden in ons land elke dag 100 verkrachtingen plaats. Slechts 11 % van de vrouwen dient een klacht in. Een op de vier vrouwen wordt door haar partner tot seks gedwongen. Een kwart van de geïnterviewde vrouwen is op haar werkplek fysiek belaagd.

Geweld tegen vrouwen is een structureel probleem in onze samenleving. Het wordt geminimaliseerd, omdat er geen bruikbare statistieken over bestaan, terwijl een op de drie vrouwen er tijdens haar leven mee te maken krijgt. De beweging #MeToo toonde de omvang van het probleem, waarbij duizenden vrouwen van over de hele wereld getuigden van wat ze meegemaakt hadden. Die getuigenissen brachten ook aan het licht dat het probleem niet alleen in andere landen voorkomt of alleen bepaalde bevolkingsgroepen treft. Het belangt ons allemaal aan en alle bevolkingslagen zijn erbij betrokken. 

Geweld is ook vaak verbonden met machtssituaties (het afdelingshoofd tegenover zijn werknemer, de regisseur tegenover zijn artiesten …).

Vrouwen hebben recht op een veilig bestaan, zowel binnen hun relatie als in hun omgeving, op het werk en op straat. Daarom zijn er meer preventie en middelen nodig om slachtoffers van geweld bijstand te bieden.

Vijfde reden: Geef vrouwen de kans om uit de schaduw te treden

Diepgewortelde vooroordelen duwen vrouwen nog steeds in een soort van tweederangsrol. Nochtans waren vrouwen altijd nadrukkelijk aanwezig in sociale bewegingen. En dat zijn ze ook vandaag nog. 

In de Verenigde Staten zijn vrouwen massaal op straat gekomen om te protesteren tegen Trump. In Polen, Ierland en Argentinië bracht de strijd voor het recht op abortus duizenden vrouwen op de been. 

In ons land zijn vrouwen ook sterk vertegenwoordigd in de beweging van de Gele Hesjes, om te strijden voor het behoud van koopkracht, en bij de scholieren die staken voor een beter klimaat. Die nooit eerder geziene beweging wordt geleid door jonge meisjes. 

Door op 8 maart te mobiliseren zorgen we ervoor dat nog meer vrouwen gaan begrijpen dat ze de maatschappij wel degelijk kunnen veranderen, ongeacht hun afkomst. 

Zesde reden: Meer rechten voor vrouwelijke werknemers betekent meer rechten voor alle werknemers

Deeltijds werk, lage lonen, de moeilijke combinatie van gezins- en beroepsleven … Omdat vrouwen vaker gediscrimineerd worden en vaker in moeilijke leef- en werkomstandigheden verkeren, hebben ze vaak geen andere keuze dan de minder goede jobs te aanvaarden om te overleven. En dus gebruiken de grote werkgevers, daarbij geholpen door de regering en haar vrouwonvriendelijk beleid, vrouwen als goedkope en flexibele werkkrachten om alle lonen onder druk te zetten. Een vorm van sociale dumping dus. 

Wanneer we strijden voor vrouwenrechten, hogere lonen voor vrouwen, een betere verdeling tussen arbeidstijd en gezinsleven, tegen geweld op vrouwen … dan zal iedereen, zowel vrouwen als mannen, daar baat bij hebben. 

Het is dus tijd dat we de strijd voor gelijkheid winnen. En net als voor onze andere sociale en democratische verworvenheden zal de regering niet zomaar ingaan op onze vraag, we zullen ons moeten mobiliseren. Afspraak op 8 maart?