Waarom we concrete hulp bieden aan oorlogsvluchtelingen

De verschrikking van de oorlog in Oekraïne deed op amper een paar dagen tijd honderdduizenden gezinnen op de vlucht slaan. In allerijl gevlucht, zonder water, zonder voedsel, zonder warme kleren, zonder onderdak.

Gelukkig wordt Europa ondertussen ook overspoeld door een golf van solidariteit. Mensen bieden spontaan vervoer, spullen of onderdak aan.

Dat doen ook onze medewerkers van Geneeskunde voor het Volk. Onder het motto ‘helpen helpt’ startten zij een geldinzameling. De opbrengst wordt integraal doorgestort aan de ngo Dokters van de Wereld voor hulpprojecten ten behoeve van de slachtoffers van deze oorlog. Alle slachtoffers van de oorlog, onafgezien van geslacht, afkomst, of huidskleur.

Een enorme golf van solidariteit

De verschrikking van de oorlog in Oekraïne deed op amper een paar dagen tijd honderdduizenden gezinnen op de vlucht slaan. In allerijl gevlucht, zonder water, zonder voedsel, zonder warme kleren, zonder onderdak. En niet te vergeten: zonder enig perspectief. De zucht van opluchting, eens men de grens is kunnen oversteken, maakt dan ook onmiddellijk plaats voor stress, onrust en angst. Want: wat nu? Verscheurde families en ontwortelde gezinnen gaan een bijzonder onzekere toekomst tegemoet.

Volgens de Verenigde Naties kan het aantal vluchtelingen snel oplopen, tot minstens vier miljoen. Vier miljoen mensen die hun thuis verlaten en niet weten wanneer, en eigenlijk ook helemaal niet óf, ze dat ooit nog zullen terugvinden. 

Zoveel menselijk leed bij onschuldige medeburgers: dat laat niemand onberoerd. De verschrikking van de oorlog bracht dan ook in geen tijd een warme golf van solidariteit teweeg in de bevolking. In de buurlanden van Oekraïne, maar ook in ons land. Mensen zetten hun deur open om vluchtelingen op te vangen. Anderen beginnen massaal hulpgoederen in te zamelen. Bestelwagens vertrekken richting Oekraïne, volgeladen met dekens, kledij en babyspulletjes, voedsel en medicijnen. 

Dat doen ook onze medewerkers van Geneeskunde voor het Volk. Onder het motto ‘helpen helpt’ startten zij een geldinzameling. De opbrengst wordt integraal doorgestort aan de ngo Dokters van de Wereld voor hulpprojecten ten behoeve van de slachtoffers van deze oorlog. De projecten van Dokters van de Wereld zijn erop gericht de toegang tot zorg en geneesmiddelen te verzekeren en om voldoende medisch noodmateriaal te leveren voor hun psycho-medische teams.

“Gewone Polen, Hongaren, Moldaviërs, Roemenen, Slowaken en burgers van andere Europese landen hebben buitengewone daden van menselijkheid en vriendelijkheid verricht. Dit is het humanitaire instinct dat zo nodig is in tijden van crisis”, stelt Filippo Grandi, de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties.

Een opvallende ommezwaai

Ook ons land doet een duit in het zakje. Des te belangrijker omdat het collectieve opvangnet in België de afgelopen jaren stelselmatig werd afgebouwd. Niemand is vergeten dat de rechtbank van eerste aanleg van Brussel de Belgische Staat begin dit jaar nog veroordeeld heeft voor de gebrekkige opvang van asielzoekers. Het verdict was hard: België komt haar nationale en internationale verplichtingen ten aanzien van degenen die bescherming zoeken niet na.

Er moeten dus ook structurele oplossingen komen. In afwachting roept de regering alle Belgen die plaats hebben alvast op om zélf Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Een kerntaak van de overheid, gedelegeerd naar de bevolking. Er komt op deze oproep massaal veel respons. De solidariteit die van onderuit op gang komt, vanuit een intrinsiek rechtvaardigheidsgevoel, is hartverwarmend.

De ommezwaai is opvallend, want tot voor kort stond solidariteit met vluchtelingen in een heel negatief daglicht. In 2017 nog vervolgde de Belgische staat nog vier mensen die onderdak hadden geboden aan migranten, alsook de migranten zelf. De vier werden beschuldigd van mensenhandel. Het is maar dankzij de indrukwekkende mobilisatie van burgers en solidariteitsbewegingen, zoals ‘Solidarity is not a crime’ of het ‘Burgerplatform voor de ondersteuning van vluchtelingen’, dat migranten opvangen en solidariteit betuigen niet als een misdaad gezien wordt.

Geen twee maten, twee gewichten. Geen racisme

“Dat inwoners van Oekraïne, die het geweld en de Poetinterreur ontvluchten, geholpen en gesteund moeten worden: wie zou dat durven te betwijfelen? Toch blijft de vraag: waarom Oekraïners wel en Syriërs, Iraki’s en Afghanen niet? (…) Zijn Iraki’s beter bestand tegen bombardementen, beschietingen en moorden dan Oekraïners”, stelt voormalig VRT-journalist Walter Zinzen

Advocaat migratierecht Benoit Dhondt spreekt van een dubbele standaard en ziet “een onaanvaardbaar verschil in verband met wat de staat doet”. Ook editorialiste Isolde Van den Eynde van Het Laatste Nieuws reageert scherp op het onderscheid: “Oekraïners zijn ‘echte vluchtelingen’, vinden sommige rechtse politici. Anderen zijn dat bijgevolg niet. Dat is fout. Dat klopt niet. Syriërs en Afghanen vluchten dan wel niet voor vreemde legers, maar voor hun eigen brutale leiders en overheden. De oorlog is even echt. Het gevaar is even echt. De vlucht is even echt. De miserie is even echt.”

De getuigenissen van studenten van vooral Afrikaanse en Indische origine die het oorlogsgeweld in Oekraïne proberen te ontvluchten, maar gediscrimineerd worden aan de grens, tarten alle verbeelding. Ook hier geldt: “Iedereen vlucht voor hetzelfde gevaar”. Selectieve solidariteit is geen solidariteit. Afgebakende gastvrijheid, is geen gastvrijheid. Racisme en discriminatie moeten ten stelligste en onvoorwaardelijk veroordeeld worden.

De Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen bij de Verenigde Naties, Filippo Grandi, roept regeringen op “om de toegang tot het grondgebied te blijven verlenen aan allen die op de vlucht zijn: Oekraïners, uiteraard, maar ook onderdanen van derde landen die in Oekraïne wonen - mensen die daar werken en studeren en in sommige gevallen mensen die als vluchteling in Oekraïne zijn - en die nu allemaal op dezelfde manier gedwongen zijn om aan het geweld te ontsnappen. Op dit kritieke moment mag geen enkele persoon of groep worden gediscrimineerd”.

Oproep

Geneeskunde voor het Volk steunt de projecten van Dokters Van de Wereld voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne en de slachtoffers van de oorlog. Storten kan op rekeningnummer BE31 9795 8087 0155 met vermelding van “Solidariteit vluchtelingen Oekraïne”.

Tien vragen en antwoorden over de Oekraïne-oorlog

1. Waarom de PVDA al meer dan 20 jaar tegen Poetin is
2. Waarom we een escalatie van de oorlog absoluut moeten vermijden
3. Waarom de werkende klasse zal betalen hoe langer de oorlog duurt
4. Waarom een duurzame vrede in Europa mogelijk is
5. Waarom de vredesbeweging al onze steun geniet
6. Waarom de arbeidersbeweging een belangrijke factor van vrede is
7. Waarom we concrete hulp bieden aan oorlogsvluchtelingen
8. Waarom de Navo geen deel van de oplossing is
9. Waarom juist in oorlogstijd een democratisch debat essentieel is
10. Waarom de PVDA zich onthouden heeft in het Europees Parlement