STUDIE | Vertrekpremies tot 250.000 of zelfs 500.000 euro voor politici die niet herverkozen worden

De diensten van de Kamer ramen de maandelijkse kost van een afscheidsvergoeding op 11.955,45 euro (aan de index 2,0807 gedurende de 4 eerste maanden vanaf juli 2024, en 2,1223 vanaf november 2024). Dit komt neer op de som van de parlementaire vergoeding en de forfaitaire onkostenvergoeding. Het geheel is belastbaar. In het federaal parlement wordt hier 5% van afgehouden, wat het maandelijks uitgekeerde bedrag op 11.357,68 euro brengt.¹ In alle parlementen wordt ook een bepaald percentage als pensioenbijdrage doorgestort naar de vzw die de pensioenen van de parlementsleden beheert. In het federaal parlement bedraagt dit 8,5% van de parlementaire vergoeding. Een politicus ontvangt dus maandelijks 10.563 euro.

Voor elk begonnen jaar mandaat heeft een politicus recht op twee maanden afscheidsvergoeding.² Er is een minimum van vier maanden³, of 42.252 euro, en een maximum van 24 maanden, of 253.512 euro. Dit werd bepaald door de reglementswijziging in 2014. Het federale en het Brusselse parlement voorzien in een nog gunstigere regeling voor politici die vóór 2014 al heel wat jaren gezeteld hebben. Zij kunnen tot 48 maanden, of tot 507.024 euro ontvangen. Wie enkel tijdens de voorbije legislatuur zetelde, ontvangt maar liefst 126.756 euro.

Enkele voorbeelden van parlementsleden die normaal niet herverkozen zullen raken en het bedrag dat ze kunnen krijgen als ze hun afscheidsvergoeding opnemen:

• Marijke Dillen (VB): € 42.252, 4 maanden, door niet te zetelen in 2014 had ze eerder al € 450.000 opgestreken.
• Patrick Dewael (Open Vld): € 507.024, 48 maanden, als burgemeester wordt dit samen met zijn inkomen beperkt tot 150% van de parlementaire vergoeding.
  Patrick Dewael wordt ook voorgedragen als vervanger van Geert Versnick in de raad van bestuur van Fluxys Belgium.⁴ Versnick streek daar in 2023 € 20.042,02 bruto op voor deelname aan acht vergaderingen.⁵ Een blik op het jaarverslag leert ons dat een vergadering er gemiddeld € 2.400 euro bruto oplevert.
• Maggie De Block (Open Vld): € 316.890, 30 maanden
  Net voor haar 62ste verjaardag, heeft De Block het al over haar pensioen en voltijds oma zijn.⁶ Eerst kan ze nog voor een periode van 30 maanden nog genieten van haar afscheidsvergoeding. Een periode waarin ze ook verder pensioenrechten opbouwt, ook al zou ze niet meer aan het werk zijn.
• Servais Verherstraeten (cd&v): € 401.394, 38 maanden
• Wouter De Vriendt (Groen): € 253.512, 24 maanden
• Karin Jiroflée (Vooruit): € 253.512, 24 maanden
• Björn Anseeuw (N-VA): € 232.386, 22 maanden, als schepen wordt dit samen met zijn inkomen beperkt tot 150% van de parlementaire vergoeding.
• Rudy Demotte (PS): € 253.512, 24 maanden
• Emir Kir (ex-PS): € 253.512, 24 maanden
• Josy Arens (Les Engagés): € 274.638, 26 maanden, als burgemeester wordt dit samen met zijn inkomen beperkt tot 150% van de parlementaire vergoeding.
• Albert Vicaire (Ecolo): € 126.756, 12 maanden
• Christophe Bombled (MR): € 105.630, 10 maanden, als burgemeester wordt dit samen met zijn inkomen beperkt tot 150% van de parlementaire vergoeding.

Werkloosheidsuitkering

In tegenstelling tot wat soms wordt beweerd, hebben parlementsleden na hun ambtstermijn nog steeds toegang tot een werkloosheidsuitkering, als ze vóór hun mandaat hebben gewerkt en aan de voorwaarden voor toegang tot een werkloosheidsuitkering hebben voldaan

Vandaag steekt het systeem van de afscheidsvergoedingen echter een stokje voor de deur. In de periode gedekt door die vergoeding heeft een gewezen parlementslid geen recht op een werkloosheidsuitkering, zelfs niet wanneer deze de afscheidsvergoeding vrijwillig niet zou opnemen.

Het simpel afschaffen van dit systeem zou dit probleem dus al verhelpen. De PVDA wil verder dat politici hetzelfde statuut als normale werknemers krijgen.

Schatting van het bedrag van de afscheidsvergoedingen

1. 2019 - 2024⁷

2. 2024 - 2029

Op basis van de bedragen die de verschillende parlementen voor 2024 begroot hebben (kolom ‘2024’) en de schatting die de diensten van de Kamer maakten voor de periode tussen 2024 en 2029 (‘rij Federaal’) konden we een schatting maken hoeveel alle parlementen opgeteld zullen uitbetalen tijdens de volgende legislatuur. Het is belangrijk op te merken dat het hier gaat om berekeningen gebaseerd op de inschatting van de diensten.

Om tot de ondergrens van 40 miljoen te komen, kijken we naar de factor waarmee de uitbetaalde bedragen jaarlijks evolueerden tijdens de voorbije legislatuur. Het totaal geraamde bedrag voor 2024 werd dan telkens met die factor vermenigvuldigd. Dit zou grote verschillen tussen parlementen moeten opvangen.

Bovendien werden veiligheidsmarges in rekening gebracht bij deze berekening. In 2021 zien we een opvallende daling in de uitbetaalde bedragen. Dit is te wijten aan het feit dat 24 maanden afscheidsvergoeding in de meeste parlementen het maximum is. Enkel in het federaal en in het Brusselse parlement geldt een meer gunstige regeling voor politici die voor 2014 al lang gezeteld hebben. Dezelfde daling zal zich waarschijnlijk voordoen in 2026. Het aantal parlementsleden dat van die regeling kan genieten, daalt echter elke legislatuur. We schatten voorzichtig dat er, in vergelijking met de voorbije legislatuur, slechts één derde nog onder deze regeling zal vallen.
 

1 Ook het Waals parlement houdt 5% af. Voor de duidelijkheid is er bij de berekening van de individuele bedragen steeds met het federale cijfer gewerkt.

2 Één maand in het Vlaams parlement.

3 Vijf maanden in het Vlaams parlement.

4 https://www.tijd.be/ondernemen/milieu-energie/patrick-dewael-wordt-bestuurder-bij-fluxys-belgium/10539780.html

5 https://www.fluxys.com/nl/about-us/fluxys-belgium/investors “Geïntegreerd jaarverslag 2023 Fluxys Belgium”

6 https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20240410_95547632

7 Deze bedragen komen uit de rekeningen en de begrotingsvoorstellen van de voorbije legislatuur. De rekeningen betreffen de effectief uitbetaalde bedragen. Deze zijn echter slechts beschikbaar tot 2022. Voor 2023 en 2024 is gewerkt met begrote bedragen.

8 In de documenten van het Brussels parlement wordt de pensioenbijdrage apart ingeschreven. Deze zijn hier dus opgeteld. De volledige rekening voor 2021 werd ons niet bezorgd door de diensten. Daarom werd de “definitieve aangepaste begroting 2021” gebruikt. Ook de bedragen voor 2022, 2023 en 2024 komen uit niet-publieke documenten.