Slottoespraak Peter Mertens: “De Winter van Solidariteit is een blijver”

Welkom iedereen, 

Covid-19 is geen grote gelijkmaker. Dat is de grootste leugen van 2020. Covid-19 is een klassenvirus; een virus dat alle tegenstellingen groter maakt.

En dan hoor je: ‘rijk wordt rijker, en arm weer armer.’ Maar achter die woorden schuilen concrete verhalen. Van jongeren die het niet meer zien zitten. Van gezinnen die veel te klein behuisd zijn en op elkaar lip leven. “In de lente ging dat nog, maar nu, in de winter.” Van mensen die eenzaam zijn.

Wout vertelt het verhaal van Rita, die zegt dat ze “op de slechte gang” zit in het Woonzorgcentrum. De deuren naast haar kamer zijn gesloten. Die is dood, en die ook. “Vier van de vijf van mijne gang zijn gestorven.”

Zorgkundigen, verpleegkundigen, keukenpersoneel lopen de benen onder hun lijf. “Dat tempo staat in schril contrast met de traagheid waarmee een kranige dame haar appelsien opeet.” Tijd, dat is er nodig. En meer personeel. “Als je rijk wordt van hard werken, dan is het zorgpersoneel straks allemaal miljonair”, zegt Wout. 

(Lees verder onder de foto)

We krijgen een brief binnen, van Ilse. “Mijn mama was dementerende. Ze ging snel achteruit, maar ik mocht niet meer op bezoek komen. Ze kon wel telefoneren, maar via de telefoon kon ik niet uitleggen dat ik haar dochter was. Ze is gestorven. De laatste twee-en-halve-maand voor haar overlijden heb ik haar niet meer gezien.” En wie luistert er nu naar Ilse?

Daarom hebben wij bij het begin van de winter een oproep gedaan: “Wij laten niemand in de kou”. Wij willen luisteren, op bezoek gaan, een hart onder de riem steken. Kerstliederen, jazzoptredens, kaartjes, brieven en ballonnen, allemaal aan de vensters van de woonzorgcentra. Samen met de zorgreus, die hier vandaag ook op de Groenplaats staat, zingen, zwaaien, eten, drinken, een traan wegpinken.

Maar ook acties om het zorgpersoneel een hart onder de riem te steken. Bloemetjes, kaartjes, gebakje. Er is wat afgebakken tijdens de Winter van Solidariteit hier in de provincie Antwerpen. Pannenkoeken in Berchem, cakes in de binnenstad en in Merksem, gebak in Herentals, brownies in Heist-op-den-Berg, en ga zo maar door.  

We hebben natuurlijk ook de Sint geholpen. Onder het motto ‘de sint voor elk kind’ hebben we zes auto’s volgeladen met cadeaus voor kinderen, en nog eens drie auto’s vol winterjassen.

Dikke merci

Dikke merci ook voor alle mensen die als vrijwilligster of vrijwilliger gaan helpen zijn om Geneeskunde voor het Volk te versterken. Met warm eten voor de middagpauzes. Het schijnt dat de dokters en verplegers nog nooit zo goed hebben gegeten. Met mensen die vaak nu hun eigen werkuren nog zijn gaan poetsen in de consultatieruimtes. Met 

Vrijwilligers die urenlang aan de telefoon hingen voor contacttracing. Op die manier hielpen ze in Antwerpen om besmettingshaarden te voorkomen.

En er was uiteraard ook mooie klassen-solidariteit. De dokwerkers gingen naar de zorg. De chemie-arbeiders gaven appelbollen aan chauffeurs van De Lijn, ook zij hebben die middag heel goed gegeten. Sociaal werkers steunden de maatwerkers in de beschutte werkplaatsen, leerkrachten bezorgden bloemetjes aan hun collega’s uit andere scholen, en ga zo maar door.

Meer dan 500 mensen in de provincie Antwerpen hebben de laatste twee maanden deelgenomen aan de ‘Winter van Solidariteit’. In naam van Rita uit het woonzorgcentrum, in naam van Ilse die haar verhaal kwijt wou, een dikke merci aan iedereen.

“Zolang er onrecht is, zullen wij er zijn”

In een moderne samenleving zou niemand arm moeten zijn. In een menselijke samenleving zou geen uitsluiting of eenzaamheid mogen bestaan. De ‘Winter van Solidariteit’ is een blijver. Zolang er onrecht is, zullen wij er zijn. Wanneer de overheid tekortschiet, dan organiseert de werkende klasse zelf de onderlinge solidariteit.

Het idee van de ‘Winter van Solidariteit’ komt van onze Franse broeders en zusters van de PCF, die na de Tweede Wereldoorlog de Secours Populaire hebben opgezet, de Volkshulp. De Volkshulp gaf onderdak aan de vele oorlogswezen, hielp de kinderen met huiswerk, zorgde ervoor dat ze een keer per jaar de zee konden zien, zamelde hulp in en zorgde voor begeleiding. 

In deze pandemietijden is solidariteit broodnodig. Want ondanks alle beloftes van de regering zijn er massaal veel mensen die uit de boot vallen. Jongeren bijvoorbeeld. Die hebben het heel erg moeilijk. Jongeren leven van sociaal contact, om op te groeien, om zichzelf te leren ontdekken, om samen te zijn. 

(Lees verder onder de foto)

Dat moeten zij vandaag allemaal vervangen met internet. En dan bots je op twee problemen.

Eerste probleem: een deel van de jongeren heeft geen computer. Dus zijn wij in actie geschoten: zeven afdelingen in Antwerpen hebben meer dan 300 laptops opgehaald. Merci makkers, en als jullie nog laptops hebben, dan zijn die meer dan welkom.

Tweede probleem: internet. “Al vier maanden heb ik geen internet thuis”, zegt Noah. “Soms heb ik een beetje internet, maar het valt vaak weg. Alles is tegenwoordig online. Contact met vrienden loopt via internet, maar nu kan ik hen amper nog horen. Iedereen is bezig met iets en ik kan niet meedoen, dan voel ik me buitengesloten.” 

De situatie van Noah is jammer genoeg geen uitzondering. De Barometer Digitale Inclusie van de Koning Boudewijnstichting becijferde in 2019 dat 29% van de gezinnen met een laag inkomen niet beschikken over een internetverbinding. 75% van hen loopt het risico op digitale uitsluiting, dat wil zeggen: niet kunnen meedraaien in de samenleving omwille van een digitale achterstand.

(Lees verder onder de foto)

Wifi heb je nodig voor de les, maar ook om met je vrienden te chatten, voor een spelletje Among Us of een concert op YouTube. “In een wereld waarin steeds meer dingen online moeten gebeuren, zou het internet even toegankelijk moeten zijn als de stoep voor je deur”, zegt onze Borgerhoutse schepen Ben Van Duppen heel terecht. 

Daarom eisen wij goed, betrouwbaar en gratis wifi. Zoals hier, op de Groenplaats. Op de Meir kan het, voor de mensen die winkelen. Wel, maak het dan ook mogelijk in de volksbuurten van Antwerpen. Iedereen mee op het net, en niemand in de kou. Dat is het motto van onze Winter van Solidariteit.

Beste vrienden, wij gaan elk jaar door met onze ‘Winter van Solidariteit’. Wij willen een samenleving waar dat niet nodig is. Waar niemand uit de boot valt, waar iedereen mee is, en waar niet elke crisis leidt tot verrijking van enkelen en de verarming van velen. “Dat is een utopie” zeggen de rechtse denkers, en daarmee blijft alles hetzelfde.

De Winter van Solidariteit is er niet alleen om hulp te bieden. Het is er ook om mensen samen te brengen, in actie te brengen en de dingen te veranderen. “De utopie is de toekomst die ernaar streeft geboren te worden”, zei Victor Hugo. “En de routine, dat is het verleden dat zich obstinaat blijft verderzetten”. Geef ons maar de toekomst.