Bijna half miljoen euro verspild aan juridische strijd rond zorgbudgetten voor personen met een handicap

“Het geld dat aan juridische procedures is verspild, had beter besteed kunnen worden aan zorg en ondersteuning voor mensen met een handicap,” meent Vandecasteele. “Daarnaast kosten al die rechtszaken voor deze mensen ook nog eens tijd, geld en energie om hun recht af te dwingen. Dit is een duidelijk voorbeeld van slecht beleid. Je kan zorgbudgetten niet zomaar gaan verminderen.”

Concreet gaat het om een tweede correctiefase op de zorgbudgetten, om een actualisering van de zorgbudgetten en om het experiment met halve budgetten. De correctiefase 2 werd uiteindelijk in 2021 aangepast waardoor mensen maximaal 15 procent van hun budget kunnen verliezen. Voor de actualisering van de zorgbudgetten werd de regering in januari 2024 teruggefloten door de Raad van State. Voor het experiment met de halve budgetten gaven verschillende rechtbanken de overheid ongelijk en sinds 1 januari van dit jaar is het project stopgezet door de nieuwe minister.

De juridische kosten aan de rechtszaken rond de correctiefase 2 liepen op tot 301.557 euro, aan de rechtszaken rond de actualisering 105.678 euro en aan de rechtszaken rond de halve budgetten 67.243 euro (maar deze zijn nog volop bezig). “Zo zal de Vlaamse regering een half miljoen euro uitgeven aan rechtszaken die uiteindelijk zonder voorwerp zijn, want het beleid werd inmiddels teruggedraaid,” vult Vandecasteele aan. 

Ongelijke juridische strijd

In totaal voerde de Vlaamse overheid sinds 2017 juridische procedures tegen 1.425 personen met een handicap, met een totale kost van 1,2 miljoen euro. Bijna de helft van de betrokkenen kreeg gelijk in eerste aanleg. Van de 1.117 zaken waar al een uitspraak over is gedaan, oordeelden de rechters in 498 gevallen in het voordeel van de personen met een handicap.

In 22 procent van de verloren zaken besloot de overheid om in beroep te gaan, terwijl slechts 7 procent van de personen met een handicap dat deed. In 33 gevallen waar de overheid ook in beroep verloor, ging ze zelfs in cassatie, een kostelijke stap die door geen enkele persoon met een handicap werd ondernomen.

“De overheid beschikt over veel meer middelen dan mensen met een handicap om dergelijke procedures te voeren,” benadrukt Vandecasteele. “Dit creëert een schrijnend machtsonevenwicht, terwijl deze mensen juist afhankelijk zijn van ondersteuning die ze broodnodig hebben.”

Geen zorg op maat

“Het systeem van persoonsvolgende financiering, dat in 2017 werd ingevoerd, moest zorg op maat bieden. In de praktijk leidt het echter tot ellenlange wachtlijsten en langdurige juridische procedures in plaats van de beloofde gepersonaliseerde ondersteuning,” stelt Vandecasteele vast.

“Mensen met een handicap hebben recht op de nodige zorg en ondersteuning om volwaardig deel te nemen aan de samenleving,” zegt Vandecasteele. “Het gaat om basisbehoeften zoals hulp bij aankleden, eten, verplaatsen en boodschappen doen. De overheid moet stoppen met het spelen met zorgbudgetten en iedereen die recht heeft op een zorgbudget ook een budget geven.”

---
 

CIJFERS

Budget uitgegeven aan alle rechtszaken: 

VAPH sinds 2017: 873.431,64 euro

Vlaamse Gemeenschap: 348.647 euro

Totaal: 1.222.078,64 euro

Rechtszaken over wijzigingen hoogte budget: 

Actualisering

Vlaamse gemeenschap: 83.825 euro

VAPH : 21.853 euro

Totaal: 105.678 euro

Deelbudgetten

Vlaamse gemeenschap: 46.992 euro 

VAPH: 20.251,37 euro

Totaal: 67.243,37 euro

Correctiefase 2: 

Vlaamse Gemeenschap: 131.216,00 euro

VAPH: 170.341 euro

Totaal: 301.557,64 euro

Totaal kosten aan rechtszaken over wijziging budget: 474.479,12 euro

Dossier rechtszaken personen met een handicap versus VAPH en/of Vlaamse Gemeenschap¹

Aantal rechtszaken sinds 2017: 1425 rechtzaken

Uitspraak eerste aanleg: 

• Voordeel persoon met een handicap: 498 
• Voordeel VAPH: 588
• Nog geen uitspraak: 339

VAPH gaat in beroep na eerste aanleg: 111 van de 498 rechtzaken (22%)

• Voordeel persoon met een handicap: 42 rechtzaken (waarvan 9 die verworpen werden)
• Voordeel VAPH: 5 rechtzaken 
• Nog geen uitspraak: 64 rechtzaken

Persoon met een handicap gaat in beroep na eerste aanleg: 45 van de 588 rechtzaken (7,6%)

• Voordeel persoon met een handicap: 17 rechtzaken
• Voordeel VAPH: 20 rechtzaken
• Nog geen uitspraak: 9 rechtzaken

VAPH gaat in cassatie na beroepsprocedure: 33 van de 59 rechtzaken

• Voordeel persoon met een handicap: 0 rechtzaken
• Voordeel VAPH: 31 rechtzaken
• Nog geen uitspraak: 2 rechtzaken

Persoon met een handicap gaat in cassatie na beroepsprocedure: 0 rechtzaken

1 Cijfers komen niet precies uit, maar dat is wel wat er in het document staat. Er moet dus ergens in het document een fout staan.