Waarom een coronapas op z’n Frans volgens ons geen goed idee is

Het is vooral een snelle en inefficiënte oplossing voor een overheid die jarenlang preventie verwaarloosde en door haar veelvuldig falen de epidemie nog steeds niet onder controle krijgt. We hebben een totaal andere aanpak nodig. Daarom hebben wij tegen het voorstel van de regering gestemd.

Een coronapas verdeelt de mensen

Vaccinatie is, naast een toegankelijke teststrategie en grondig contact- en brononderzoek, een belangrijk middel om uit de pandemie te geraken. “Vaccinatie is iets solidairs, met een coronapas verdeelt men de samenleving in twee”, zegt ook epidemioloog Marius Gilbert. Een deel van de bevolking, en zeker de jongeren, riskeert nog meer uitgesloten te worden van de maatschappij. Verdeeldheid zal ons niet uit de crisis helpen. Dat signaal gaf de expertengroep GEMS ook al mee in haar advies aan de regering midden augustus. Volgens Celine Nieuwenhuys, secretaris-generaal van de Federatie van Maatschappelijke diensten, creëert een coronapas op lange termijn gevolgen voor het vertrouwen van de bevolking in de overheid en de publieke diensten. “Laten we van de crisis net het moment maken om zij die uit de boot vallen en het meest afgesloten zijn van het gezondheidssysteem, weer in te sluiten. De sleutel is menselijk contact, uitwisseling en vriendelijkheid”, stelt Nieuwenhuys. 

Een coronapas geeft geen antwoord op oprechte vragen

Het wantrouwen in de regeringen is groot. Terecht, als je ziet hoe de 9 ministers van gezondheid over elkaars voeten struikelden, hoe ze de crisis in de rusthuizen hebben aangepakt (het werd een heus debacle), en hoe ze met absurde en vaak tegenstrijdige maatregelen afkwamen, zoals de raamregel in de trein. Veel mensen bleven het afgelopen anderhalf jaar gewoon in de kou staan, aan hun lot overgelaten. Veel gezinnen en zelfstandigen worden financieel gestraft door de crisis. Als je in quarantaine moet, verlies je tot op de dag van vandaag een derde van je inkomen en word je gebeld door een callcenter met de waarschuwing dat je binnen moet blijven. Het is dus logisch dat veel mensen twijfelen om de richtlijnen van de regeringen nu te volgen. 

De regering zet volop in op repressieve maatregelen, controles en boetes. We hebben nood aan een sociaal beleid, waarbij de overheid mensen net ondersteunt. Dat is wetenschappelijk bewezen. "De uitrol van billijke, ondersteunende dienstverlening voor zij die het meest risico lopen op Covid-19 is een nationale urgentie en de regeringen moeten dienovereenkomstig handelen", klonk het bij het gerenommeerde medische tijdschrift British Medical Journal. (Lees hier meer)

Veel mensen hebben - begrijpelijk - ook geen vertrouwen in Big Pharma. Dat heeft die laatste volledig aan zichzelf te danken, na jarenlange praktijken van farma-banditisme. Ook nu weer: midden een wereldwijde pandemie boekt de farma-industrie woekerwinsten door het vaccin in private handen te houden. “Als de regering zo begaan is met onze gezondheid, waarom haalt men het vaccin dan niet uit handen van Big Pharma”, vragen mensen zich terecht af. Velen hebben ook oprechte vragen over het vaccin en mogelijke bijwerkingen. Een coronapas helpt op geen enkele manier om juiste antwoorden te vinden. Integendeel, zonder enig antwoord te bieden op de bekommernissen van de mensen, probeert men op een verdoken manier de vaccinatie te verplichten. De regering zou beter ons voorstel, samen met het Europees Burgerinitiatief No Profit On Pandemic, om de patenten op de coronavaccins op te heffen, steunen. Als we de monopolies van de farma-multinationals openbreken, kunnen we het vaccin in alle transparantie onder publieke controle brengen en voor iedereen toegankelijk maken. 

Ook op vlak van gegevensbescherming kunnen we ons ernstige vragen stellen. De Gegevensbeschermingsautoriteit formuleerde een vernietigend advies over de wettelijke basis van de coronapas. Volgens de gegevenswaakhond hebben de regeringen niet onderzocht of er minder intrusieve maatregelen genomen kunnen worden. Daarmee bevestigen ze dat de coronapas voor de regeringen een snelle oplossing is, in plaats van te zoeken naar alternatieven. De autoriteit benadrukt ook het belang van parlementaire controle op de argumenten van de regering om de coronapas in te voeren. Dat mensen wantrouwig zijn om hun gegevens te delen is begrijpelijk, als je ziet hoe Big Brother Frank Robben bepaalt wie wat met onze gegevens mag doen én tegelijk toezicht daarop houdt.

Een coronapas lost de fundamentele problemen niet op

Het is een illusie om jarenlange verwaarlozing van zorg en preventie met een coronapas snel snel op te lossen. De grond van het probleem is dat de overheid te weinig investeert in structurele preventie en een toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen. “De coronapas is een ‘quick fix', een gemakkelijke oplossing. De regering zit in een logica van de wortel en de stok, maar het fundamentele probleem is de toegankelijkheid van de gezondheidszorg en toegang tot informatie”, stelt Marius Gilbert. In Brussel valt de vaccinatiegraad samen met het percentage van de mensen die bij een huisarts terecht kunnen. Een deel van de mensen heeft geen toegang tot de sensibiliseringscampagnes. Daarvoor zijn verschillende redenen: socio-economisch, cultureel, taalkundig. De Vlaams-nationalisten proberen daar een Waals-Vlaamse tegenstelling van te maken, maar de waarheid is dat de verschillen tussen de rijke en de arme steden binnen de regio’s groot zijn. In de armere Limburgse mijngemeentes ligt de vaccinatiegraad 10% lager dan de globale gemiddelden van Genk, As, Zutendaal en Bree samen. Jarenlange uitsluiting van het gezondheidssysteem, een gebrek aan vertrouwen en de onderinvesteringen in sterke preventieve structuren haal je niet op met een coronapas. 

In Genk pakten zes huisartsenpraktijken het helemaal anders aan. Zij sloegen de handen in elkaar om mensen op te bellen die vragen hebben over het vaccin en twijfelen. Zij luisteren naar de mensen, beantwoorden hun vragen op een empathische en toegankelijke manier en creëren vertrouwen. Een kwart van de mensen plande na de gesprekken een vaccinatie-afspraak in. We hebben andere recepten nodig dan een coronapas: toegankelijke zorg voor iedereen, participatie en gerichte communicatie. Daarvoor moet de overheid investeren in een sterke eerstelijnszorg die dichtbij de mensen staat en aan preventie kan doen. Dat is wat we met Geneeskunde voor het Volk - GVHV elke dag op het terrein doen, met onze 11 groepspraktijken in het Noorden, Zuiden en centrum van het land, en dat is wat we gaan blijven doen.