Stop aan de stille plundering van de ziekteverzekering met dwanglicenties
Wat doe je ertegen als een farmamultinational een geneesmiddel niet op de markt brengt of veel te duur maakt? Steeds meer zorgverleners pleiten voor een dwanglicentie. De PVDA is helemaal voor en dient een wetsvoorstel in om het monopolie van een bedrijf op een geneesmiddel te doorbreken, ook al is dat nog onder patent. Daarmee zouden patiënten die dat medicament nodig hebben, het alsnog kunnen gebruiken.
Op dit ogenblik zijn 413 medicamenten niet beschikbaar in België. Dat kan voor sommige patiënten rampzalig zijn. De Franse Senaat bracht onlangs een rapport uit met een reeks van oplossingen, waaronder een dwanglicentie. Ook tal van experten en middenveldorganisaties zoals Dokters van de Wereld, Test Aankoop, Kom op tegen Kanker ...) verdedigen dat voorstel, ook om de prijs van de medicamenten binnen de perken te houden. Met een dwanglicentie krijgt een generisch bedrijf de toestemming om een geneesmiddel te produceren en te verkopen, ook al ligt dat nog onder octrooi. Het instrument kan dus ingezet worden om openingen van de markt af te dwingen, of louter als drukkingsmiddel om prijsdalingen te bekomen.
De PVDA ijvert al jaren voor de toepassing van zo’n dwanglicenties om woekerprijzen tegen te gaan. “Vandaag is de urgentie erg groot”, zegt PVDA-gezondheidsspecialiste Anne Delespaul. “We kennen een nooit geziene toename van peperdure nieuwe geneesmiddelen die een bom leggen onder ons gezondheidsbudget. Sinds 2015 sluit minister De Block steeds meer geheime prijsafspraken met de farmamultinationals, via de befaamde artikel 81-contracten. De uitgaven daarvoor zijn ondertussen verzesvoudigd tot een bedrag van 1 miljard euro. Dit is gewoon onhoudbaar”.
Het betreft hier hoofdzakelijk geneesmiddelen tegen kanker, zoals de nieuwe immuuntherapie. “De prijzen gaan van 40.000 tot 100.000 euro voor de behandeling van een patiënt. Terwijl we weten dat de productiekosten van die geneesmiddelen tussen de 100 à 300 euro per behandeling bedragen, minder dan één procent van de verkoopprijs. Met andere woorden, de farmaceutische multinationals maken woekerwinsten op de behandeling van een paar duizend patiënten”, aldus Anne Delespaul.
Met de toepassing van dwanglicenties op geneesmiddelen wil de PVDA daar paal en perk aan stellen. Het recht op zulke dwanglicenties ontstond eind jaren 1990 toen Nelson Mandela met de steun van talrijke ngo’s en volksbewegingen wereldwijd de strijd aanging met farmaceutische multinationals die verhinderden dat Indiase bedrijven goedkope hiv-medicatie in Zuid-Afrika zouden invoeren. Ondertussen zijn volgens het internationale patentrecht dwanglicenties toegelaten als de volksgezondheid bedreigd wordt, bijvoorbeeld in het geval van abnormaal hoge prijzen voor essentiële geneesmiddelen.
De PVDA werkt momenteel een wetsvoorstel uit ze dat eerstdaags bij de Kamer zal indienen. “Het probleem in de Belgische wetgeving is dat het initiatief om een dwanglicentie aan te vragen vandaag bij een concurrerend farmaceutisch bedrijf of een onderzoekscentrum ligt. In ons wetsvoorstel inspireren we ons op de Franse wetgeving, waar ook de minister van Volksgezondheid het initiatief kan nemen. Daarmee kan die onmiddellijk een einde maken aan de stille plundering van onze ziekteverzekering”, besluit Anne Delespaul.