Solidariteit met vervolgde Luikse vakbondsmilitanten

Het stakingsrecht en het recht op collectieve actie mogen niet bedreigd en beknot worden. Deze rechten moeten worden beschermd en versterkt. Daarom heeft de PVDA een wetsvoorstel ingediend om gerechtelijke vervolgingen onmogelijk te maken.

De basis voor vervolging is het beruchte artikel 406 van het strafrecht, dat elke "kwaadwillige belemmering van het verkeer" veroordeelt. Dit artikel staat in de paragraaf van het strafwetboek met als titel: "Over opzettelijk doden, niet doodslag genoemd, en opzettelijk toebrengen van lichamelijk letsel.” De vraag is wat dit onderdeel te maken heeft met sociale acties. Tenzij het de bedoeling is om artikelen die bedoeld zijn voor het veroordelen van criminelen, te gebruiken om stakers te veroordelen.

Het beruchte artikel 406 zegt: "Met (opsluiting van vijf jaar tot tien jaar) wordt gestraft hij die kwaadwillig het verkeer op de spoorweg, de weg, de binnenwateren of op zee belemmert door enige handeling die een aanslag uitmaakt op de verkeerswegen, de kunstwerken of het materieel, of door enige andere handeling die het verkeer met of het gebruik van vervoermiddelen gevaarlijk kan maken of die ongevallen kan veroorzaken bij het gebruik van of het verkeer met die vervoermiddelen."

Dit artikel wordt gebruikt om personen te veroordelen die opzettelijk het verkeer of voertuigen blokkeerden en zo opzettelijk gevaarlijke situaties veroorzaakten. Het richt zich op roekeloze chauffeurs of wegpiraten, gekken die zich niet bewust zijn van het gevaar van spoorwegen, enz. Dit deel van de wet zal natuurlijk "nooit worden toegepast tegen stakers en vreedzame stakerspiketten", zo luidde het tijdens de parlementaire werkzaamheden die ertoe leidden dat deze wet in de jaren 1970 werd goedgekeurd. Dat was lange tijd ook het geval.

Dit gevaarlijk precedent vraagt een dringende wetsaanpassing

Telkens de staat probeerde deze wet te gebruiken om stakers of actievoerders te veroordelen, werd ze afgewezen. Tot de veroordeling onlangs van Bruno Verlaeckt, voorzitter van het ABVV Antwerpen. Voor het eerst besloot een rechtbank gebruik te maken van "kwaadwillige belemmering van het verkeer" om acties die worden in het kader van een staking sociale actie te criminaliseren. De plechtige verklaringen destijds in het parlement bleken niet zwaar te wegen. Daarom is het zo belangrijk dat de rechtbank van Luik terugkeert naar de rechtspraak die tot op vandaag werd gehanteerd: gebruik het strafrecht niet om sociale actie te criminaliseren.

Wat zal er morgen gebeuren met de fietsers die sit-ins organiseren om veiliger fietspaden te eisen? Of met ouders die het verkeer met hun kinderen verstoren om minder fijnstof te eisen? Of met vreedzame actievoerders die wapentransporten blokkeren? Wat zal er gebeuren met studenten die spontane betogingen organiseren? De sociale geschiedenis van België telt heel veel verkeersbelemmeringen. Die maakten het mogelijk een machtsverhouding tot stand te brengen. Zonder deze belemmeringen hadden we nooit het stemrecht, de achturige werkdag of het betaald verlof verkregen. Deze verkeersbelemmeringen - die eigenlijk bij elke betoging op de openbare weg horen - waren niet "kwaadwillig" , ze waren niet bedoeld om gevaarlijke situaties of ongelukken te veroorzaken. Het waren belemmeringen door het volk, van sociale weerstand, belemmeringen die sociale vooruitgang mogelijk maakten.

Net als tijdens de algemene staking van 1936, die begon met de blokkade van de haven van Antwerpen en uitliep op, onder meer, de eerste week betaald verlof. Net als de actie van 24 juni 2016, toen vakbondsleden uit het hele land het verkeer in heel België belemmerden om te protesteren tegen de wetten Peeters, die onze werkroosters steeds langer en zwaarder maken, of tegen de indexsprong of het pensioen op 67 jaar. Onder die honderden vakbondsleden bevond zich Bruno Verlaeckt. Tientallen vakbondsleden uit de Antwerpse chemische industrie hadden - zoals gebruikelijk - een piket gevormd aan de ingang van de Scheldelaan in de haven van Antwerpen, de enige toegangsweg tot de hele chemische industrie in de Antwerpse haven.

Vrijheid van meningsuiting zonder de mogelijkheid om collectief het verkeer te belemmeren in het kader van een sociale actie, is een vrijheid van meningsuiting die van alle inhoud is ontdaan, een formele vrijheid, onschadelijk voor de machthebbers.

Artikel 406 moet dringend herzien worden

Opdat de wetgeving de vrijheden van sociale actie beter zou respecteren, diende de PVDA een wetsvoorstel in tot wijziging van het beruchte artikel 406 van het strafwetboek. Het beoogt een expliciet verbod op het gebruik van dat artikel voor feiten die zich in het kader van een collectieve actie afspelen.

"In het vonnis tegen de voorzitter van het ABVV Antwerpen, werd artikel 406 van het strafwetboek duidelijk misbruikt om sociale actie te onderdrukken”, zegt PVDA-volksvertegenwoordiger Raoul Hedebouw. “Dat is onaanvaardbaar. Alle democratische krachten moeten zich nu mobiliseren, zodat geen enkele actievoerder, van welke strekking dan ook, bang moet zijn om op grond van dit artikel te worden veroordeeld wegens 'kwaadwillige belemmering'."