Schepen Meeuws (sp.a) moet PVDA gelijk geven: Noodopvang voor daklozen in Antwerpen is wél ontoereikend
Na een pakkend getuigenis van een dakloze dame in het VRT-nieuws geeft schepen van Sociale Zaken, Tom Meeuws (sp.a), eindelijk toe dat er toch onvoldoende opvang is voor daklozen in Antwerpen. Maar het probleem ligt aan het feit dat er ‘onvoldoende ingeseind’ zou worden. “Onzin” reageert Lise Vandecasteele, armoede-expert van de PVDA. “De stedelijke cijfers tonen aan dat de noodopvang vaak volzet is. Op de laatste gemeenteraad stemde hij tegen ons voorstel om de winteropvang, inclusief de toereikende ziekenboeg, door te laten lopen na 31 maart, waardoor zieke daklozen ‘s morgens de opvang niet hoeven te verlaten. In Brussel kan dat wel, in Antwerpen wil men dat niet.”
Op de gemeenteraad van 25 maart diende de PVDA een motie in met de vraag naar toereikende nachtopvang en vooral naar dagopvang voor zieke daklozen. De motie kreeg de steun van Groen en CD&V, maar werd weggestemd door de meerderheid van N-VA, Open Vld en sp.a. Schepen van Sociale Zaken Meeuws (sp.a) zei dat we ons geen zorgen hoeven te maken en dat de medewerkers het ondanks de krapte altijd wel opgelost krijgen. Hij feliciteerde zijn voorganger Fons Duchateau (N-VA) voor zijn aanpak van de dakloosheid en stelde dat niemand op straat hoeft te slapen als hij dat niet wil. Uit recente cijfers die de PVDA opvroeg blijkt een andere realiteit.
Nachtopvang De Biekorf, Victor 4 en Victor 5
Uit die cijfers blijkt bijvoorbeeld dat De Biekorf regelmatig volzet is en dat ze daar mensen moeten wegsturen. De Biekorf is een nachtopvang voor mensen met een verslavings- en/of psychiatrische problematiek die elders niet terecht kunnen. In oktober en november was de bedbezetting er bijna continu boven de 90%. Dat is zeer nipt. In die twee maanden werden op zeventien dagen mensen geweigerd wegens volzet.
In het opvangcentrum Victor 4 op de Desguinlei kunnen daklozen terecht die geen verslavings- en/of psychiatrische problematiek hebben. Om hier te kunnen slapen dien je in de voormiddag een bed te reserveren. Van midden december tot midden februari was Victor 4 elke dag volzet. De bezetting liep op tot 110%. “Mensen die horen dat er geen plaats meer is, moeten op zoek gaan naar een andere oplossingen. Ze mogen ’s avonds langskomen om te horen of er toch een plaats vrij is, maar doen dat meestal niet. Ze gebruiken de tijd liever om een andere slaapplaats te vinden. Als dat niet lukt, zijn ze aangewezen om op straat te slapen. Elke dag komen sociaal werkers in Antwerpen mensen tegen die de nacht op straat doorbrachten”, vertelt Lise Vandecasteele. “Een volgeboekte nachtopvang wil niet zeggen dat alle bedden ook effectief benut worden. Vaak bellen mensen nog af of komen ze niet opdagen. Een leven in als dakloze zorgt er nu eenmaal voor dat vooruit plannen erg moeilijk wordt. De aanmeldingsprocedure voor Victor 4 is niet aangepast aan de doelgroep.”
Ten slotte is er Victor 5, in hetzelfde gebouw aan de Desguinlei. Daar kunnen mensen terecht die (nog) geen geldig verblijfsrecht hebben. Opmerkelijk hier is dat deze opvang alleen van december tot maart open is. De overige maanden kunnen mensen zonder verblijfsrecht in geen enkele noodopvang terecht.
Met buikgriep de straat op
Een groot hiaat is de dagopvang van zieke daklozen. Dakloos of niet, in een ziekenhuis worden patiënten ontslagen met het advies om in bed te blijven en een voorschrift voor thuisverpleging. Daklozen kunnen dan niet in de Victor terecht, want daar moeten ze ‘s morgens het gebouw verlaten, ook als ze ziek zijn. Er is een kleine ziekenboeg met drie bedden, die elke dag volzet was. “De straat op terwijl je herstelt van een operatie of een buikgriep hebt, is mensonwaardig en bemoeilijkt de genezing”, zegt Lise Vandecasteele.
Er wordt in Antwerpen alsmaar vaker gebruik gemaakt van de nachtopvang voor daklozen. De cijfers van afgelopen winter zijn nog niet bekend, maar vorige winter waren er 900 overnachtingen meer dan het jaar voordien. “Ondanks deze stijging investeerde de stad niet in meer opvang of meer personeel. Nachtopvang is nochtans meer dan een bed, een bad en een brood. De medewerkers moeten mensen ook sociaal vooruit helpen, zodat ze in de toekomst niet meer dakloos zijn”, vindt Lise Vandecasteele. “Dat de nachtopvang steeds vaker volzet is, zorgt voor bijkomende stress voor de dak- en thuislozen én voor het personeel.”
Noodopvang maar ook toegang tot een woonst
Fons Duchateau verdient geen felicitaties voor zijn aanpak van dakloosheid. Vele daklozen waren deze winter opnieuw aangewezen op een zwak eigen netwerk of op de straat. We vragen kersvers schepen Tom Meeuws dan ook om elke dakloze een beschutte en veilige plaats te garanderen in een noodopvang. Er moet meer opvang komen en die moet toegankelijker zijn. En zeker voor zieke dak- en thuisloze mensen moet er ook overdag een bed beschikbaar zijn.
Naast noodopvang is er voor dakloosheid ook een grondige aanpak nodig. Er is nood aan veel meer betaalbare en kwaliteitsvolle woningen. Want dat is de beste aanpak van dakloosheid: ervoor zorgen dat mensen snel een stabiele eigen woonst kunnen huren. Vervolgens kan begeleiding opgestart worden. Deze manier van werken wordt het ‘Housing First’ principe genoemd. Het erkent huisvesting als een onvoorwaardelijk basisrecht. Met die aanpak slaagde Finland er bijvoorbeeld in dakloosheid bijna helemaal uit te roeien.
Achtergrondinformatie
De Biekorf: Nachtopvang voor dak- en thuisloze mensen met een verslavings- en/of psychiatrische problematiek. Van april tot november 50 bedden, van december tot maart 60 bedden.
Victor 4: Nachtopvang voor dak- en thuisloze mensen zonder verslavings- en/of psychiatrische problematiek. Van april tot november 55 bedden, van december tot maart 72 bedden. Werkt met reservaties.
Victor 5: Nachtopvang voor dak- en thuisloze mensen zonder geldig verblijfsrecht. Enkel open van december tot maart, 90 bedden. Werkt zonder reservaties.
Er zijn mannen- en vrouwenkamers en kamers voor gezinnen.
NB: In totaal zijn er 222 bedden beschikbaar van december tot maart. Deze worden zelden allemaal tegelijkertijd benut, als gevolg van de aanmeldingsprocedure en de opdeling in profielen. Ook mogen mannen niet in een vrouwenkamer slapen en omgekeerd. Door de krapte is het elke nacht een hele puzzel voor de medewerkers.