Rusland een terroristische staat? Wat de PVDA echt stemde in het Europees Parlement, en waarom.
Een meerderheid van het Europees Parlement keurde een resolutie goed waarin Rusland wordt aangewezen als "staatssponsor van terrorisme". De PVDA steunde het deel van de tekst dat de Russische oorlogsmisdaden krachtig veroordeelt en volle steun gaf aan de Oekraïense soevereiniteit. Zoals onze collega's van Podemos in Spanje, Die Linke in Duitsland of France Insoumise, steunde de PVDA daarentegen de eis om Rusland het etiket "staatssponsor van terrorisme" te geven niet. Ook de covoorzitter van de Europese groene fractie en onder meer Italiaanse socialisten steunden de tekst niet. De PS nam niet deel aan de stemming.
Rusland bestempelen als “staatssponsor van terrorisme” kan de onderhandelingen over de uitvoer van Oekraïens graan en de veiligheid van kerncentrales, die zich op het strijdveld bevinden, in gevaar brengen. Die onderhandelingen zijn nochtans essentieel om verdere escalatie en grotere rampen te voorkomen. Van Rusland een paria-staat maken betekent in feite de deur sluiten voor elke mogelijkheid tot onderhandelingen en diplomatie.
Dit is een van de redenen waarom zelfs de Verenigde Staten vooralsnog de stap niet zetten om Rusland als terroristische staat aan te merken. In september merkte de woordvoerster van President Joe Biden op dat "het aanduiden van Rusland als een staat die terrorisme steunt, de uitvoer van voedsel zou kunnen vertragen en akkoorden over het vervoer van goederen via de Zwarte Zee in gevaar zou kunnen brengen.”1
De resolutie van het Europees Parlement gaat zelfs nog verder en roept op tot een volledig isolement van Rusland. In de resolutie wordt met name gesproken over de uitsluiting van Rusland uit de VN-Veiligheidsraad. Dit zou de afschaffing van de naoorlogse internationale orde betekenen.
De PVDA is heel duidelijk: oorlogsmisdaden, door wie ook, moeten gestraft worden. De oorlog zelf is trouwens een misdaad. Daarom heeft de PVDA bijvoorbeeld expliciet voor de eerste deel van de Europese resolutie gestemd. Daarin worden de Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne veroordeeld en spreken we onze volledige steun uit voor de onafhankelijkheid, soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne. We hebben ook amendementen gesteund die eisen dat de verantwoordelijken van mensenrechtenschendingen of oorlogsmisdaden geïdentificeerd en vervolgd worden. Het Internationaal Strafhof werd precies daarvoor opgericht.
Philippe Lamberts, covoorzitter van de groene fractie in het Europees Parlement, onthield zich bij de stemming over de resolutie. Hij merkte op dat het Europees recht het begrip “staatssponsor van terrorisme” niet definieert.2 Lamberts legt terecht uit dat "deze resolutie, die geen rechtsgrondslag heeft, meer weg heeft van politieke gesticulatie, te meer de resolutie afkomstig is van de (uiterst-)rechtse ECR-fractie en het conservatief rechts van de EVP.” De EU-terrorismebestrijdingsrichtlijn 2017/541 is zelfs expliciet niet van toepassing op "activiteiten van een krijgsmacht tijdens een gewapend conflict.”
Artikel 8 van het Statuut van Rome inzake het Internationaal Strafhof bevat daarentegen wel een concrete en gedetailleerde lijst van oorlogsmisdaden die voor dit Hof kunnen worden vervolgd. Dat zou een solide rechtsgrondslag voor de vervolging en veroordeling van deze misdrijven bieden, zonder belangrijke onderhandelingen in gevaar te brengen. Dat is waarom we de resolutie van het Europees Parlement niet steunden.
1https://www.reuters.com/world/biden-will-not-declare-russia-state-sponsor-terrorism-white-house-2022-09-06/
2https://philippelamberts.eu/posts/1026-explication-de-vote-resolution-rc-b9-04822022-reconnaissance-de-la-federation-de-russie-en-tant-quetat-soutenant-le-terrorisme