Rechtbank beslist: ja, Volvo-werknemers hebben het recht om actie te voeren
Een vakbondsmilitant van Volvo Car Gent die na een stakingsactie vijf dagen geschorst werd, krijgt alsnog gelijk van de rechtbank. “Schending van het stakingsrecht en syndicale discriminatie”, oordeelt de rechtbank. In een half jaar tijd is het de tweede veroordeling van Volvo Car Gent voor gelijkaardige feiten. In beide gevallen werd Volvo veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding.
Op 12 februari 2020 sprak het Arbeidshof van Gent zich uit over een actie van 7 december 2017. Twee teams hielden toen een werkonderbreking van een half uur uit protest tegen de te hoge werkdruk. Na tussenkomst van een leidinggevende gingen de twee teams opnieuw aan de slag, maar in elk team kreeg één iemand een sanctie. Telkens ging het om een vakbondsmilitant. Eén van hen, Robin, werd overgeplaatst naar een ander team en kreeg een schorsing van vijf dagen – dit is op ontslag na de zwaarst mogelijke sanctie. “Syndicale discriminatie”, oordeelde het Arbeidshof, een schending van het stakingsrecht.
In juli vorig jaar kregen vier andere Volvo-werknemers van de Arbeidsrechtbank ook gelijk, nadat ze eerder op staande voet waren ontslagen. De vier hadden op 31 januari 2018 samen met 150 andere arbeiders het werk neergelegd. Het ging om een spontane stakingsactie, om problemen aan te klagen die al maandenlang aansleepten. “Als werknemers de werkdruk blijven aankaarten en telkens te horen krijgen dat ze ‘ermee bezig zijn’ maar niets zien gebeuren, dan is het begrijpelijk dat ze hun toevlucht nemen tot spontane acties. In zo’n geval is het neerleggen van het werk vaak de enige manier om echt iets gedaan te krijgen”, reageerde PVDA-volksvertegenwoordiger toen.
Even terug in de tijd
In september 2017 lag Volvo Car Gent vier dagen plat door de grootste staking in meer dan dertig jaar. Als gevolg daarvan nam het bedrijf maatregelen. De eerste was de lijn opnieuw trager laten draaien. Maar nauwelijks enkele maanden later draaide de lijn opnieuw op volle snelheid en zelfs sneller. “Tot wat dienen al die beloftes dan die in september zijn gemaakt?”, getuigde een arbeider. “ Volvo lost niets op! Alles moet wijken voor de productie. Het is nooit genoeg! In september hebben we het akkoord met 55% afgekeurd. In sommige zones is het nu zelfs nog erger dan toen!”
Het is in die context dat de actie van december 2017 op de lijn waar Robin werkte, plaatsvond. Er waren toen meer kleinere acties, omdat de werkdruk overal opnieuw stelselmatig de hoogte inging. Het resulteerde in de grotere actie op 31 januari 2018.
Volvo besliste toen om paal en perk te stellen aan de acties door tegen alle rechtsregels in 9 mensen op staande voet te ontslaan en op die manier een klimaat te installeren waarin mensen niet meer durven opkomen voor hun rechten. Iedereen mag de hoge werkdruk signaleren tijdens teamvergaderingen, maar daar moet het bij blijven.
De twee uitspraken van de Arbeidsrechtbank zijn voor de werknemers van Volvo Car Gent dan ook heel belangrijk. Ze bevestigen dat iedere werknemer het recht om actie te voeren, het werk neer te leggen, op te komen voor menselijke arbeidsvoorwaarden en op een menselijke manier behandeld te worden.
De advocaat van Volvo argumenteerde in beide zaken dat het ging om “onverbeterlijke heethoofden”. Die loze beschuldiging staat in schril contrast met het feit dat de betrokkenen al vele jaren aan de slag waren bij Volvo, uitstekende kwaliteit leverden en zelfs interne promotie hadden gemaakt. De rechtbank veegde het argument van Volvo dan ook van tafel en stelde vast dat het hier ging om een schending van het stakingsrecht: het recht van werknemers om op te komen voor hun rechten, desnoods door het werk neer te leggen. De argumentatie van Volvo dat dergelijke acties niet passen in een bedrijf waar overleg heilig is, werd ook verworpen. Wat ben je met overleg als het uiteindelijk niets oplevert?
Belangrijke overwinning voor vakbondsrechten
De twee overwinningen zijn ook belangrijk in de bredere strijd voor het recht van werknemers om actie te voeren om op te komen voor hun rechten. Het stakingsrecht ligt zwaar onder vuur van de regering en werkgeversorganisaties.
Denk maar aan de minimale dienstverlening die is ingevoerd bij het spoor en in de gevangenissen. In de gevangenissen kunnen tijdens een staking zelfs opgevorderd worden. Spoormannen en cipiers willen geen minimale dienstverlening die hun recht op actievoeren uitholt. Het spoorpersoneel wil een maximale dienstverlening voor de spoorreizigers, de cipiers willen aanvaardbare arbeidsomstandigheden en menswaardige leefomstandigheden voor de gevangenen.
Denk ook aan het proces tegen vakbondssecretaris Bruno Verlaeckt en vakbondsafgevaardigde Tom Devoght. Bruno werd veroordeeld wegens “kwaadwillige belemmering van het verkeer” tijdens de algemene staking van 24 juni 2016. Het vonnis voorzag geen straf, maar het betekent wel een ernstig precedent dat iedere democraat zorgen moet baren. De veroordeling van Volvo Car Gent is een daarom een belangrijke opsteker.
Recordwinsten
Volvo is geen bedrijf in moeilijkheden. In 2017 boekte het een recordwinst. Dankzij het harde, flexibele en kwaliteitsvolle werk van onder meer de ontslagen en gesanctioneerde arbeiders.
Het jaarverslag van Volvo Cars voor 2018 begint ronduit triomfantelijk: "Voor het eerst iin onze geschiedenis gaan we voorbij de grens van 600.000, met 642.000 verkochte auto's”, zegt de trotse CEO Håkan Samuelsson.
Ook wat de winst betreft, breekt Volvo Cars een nieuw record met 1,3 miljard euro operationele winst in 2018, een stijging van 0,9% in vergelijking met 2017 en de hoogste winst die Volvo Car ooit behaald heeft. Kleine kanttekening: tegelijk kregen de werknemers voor het eerst in jaren geen bonus voor de resultaten.
De bedrijfswinst voor het volledige jaar 2019 steeg tot 1,35 miljard euro, opnieuw een record. Volvo Cars meldt deze resultaten na de eerdere aankondiging dat het in 2019 voor het eerst in zijn geschiedenis meer dan 700.000 wagens verkocht en zo een zesde verkooprecord op rij heeft gevestigd.
Arbeiders willen menselijkheid en respect
In oktober 2016 al schreven een aantal bezorgde werknemers een open brief aan de directie van Volvo Cars en de toeleveranciers. Onhoudbare werkdruk, de soms absurde flexibiliteit en het gebrek aan respect waren de punten die naar voren kwamen.
“Als je niet zelf aan de band hebt gestaan, is het moeilijk om je je daar iets bij voor te stellen”, vertelden werknemers toen. “De continue stress van acht uur aan een stuk supergeconcentreerd te moeten werken en 300 keer per dag binnen de minuut een aantal handelingen te moeten doen waarvoor je soms simpelweg niet genoeg tijd hebt. Iedere werknemer die een tijdje aan zo’n band heeft meegedraaid, kent het gevoel wel en kent de dromen die ermee gepaard gaan, waarin je hopeloos achterloopt en niet meer mee kan.”
“Het moet gedaan zijn met aan die koord te trekken!”
Als je op Volvo Cars je montage niet binnen de tijd kan uitvoeren, kan je aan een koord trekken. Die procedure heet een Andon-call. Behalve dat er dan een een hels lawaai klinkt, wordt de band ook even gestopt. Op momenten waarop het ritme verhoogd wordt, gebeurt dat al eens meer. Maar dan volgt vaak ook een snauw van een leidinggevende: “Het moet gedaan zijn met aan die koord te trekken!”
Dat was in 2017 al een van de redenen waarom de mensen in actie kwamen. Ze wilden zo’n respectloze behandeling niet langer pikken. Er werd beloofd dat dit systeem op een correcte manier zou toegepast worden, maar tot op vandaag blijft dit in verschillende zones een probleem. Uitgerekend nu wordt de lijnsnelheid bij Volvo weer verhoogd.