PVDA roept op tegen Europese Commissie van het grote geld te stemmen

Het Europees Parlement stemt over de nieuwe Europese Commissie. PVDA-Europarlementslid Marc Botenga roept de Belgische Europese parlementsleden op tegen te stemmen. Minstens één derde van de voorgestelde commissarissen heeft of had tot voor kort aandelen in grote bedrijven uit de sector waar ze straks verantwoordelijk voor zullen zijn, zo blijkt uit een samenvattende lijst die Botenga opstelde.

woensdag 27 november 2019

PVDA roept op tegen Europese Commissie van het grote geld te stemmen

“Dit zijn XXXL-belangenconflicten. Deze Commissie wordt letterlijk de Commissie van het grote geld. Zo zullen de radicale maatregelen die nodig zijn tegen de sociale en klimaatcrisis er nooit komen”, stelt het PVDA-Europarlementslid. De lijst van belangenconflicten betreft politici uit de drie grote Europese families (christendemocraten, liberalen, socialisten). Ondermeer zwaargewichten als de Franse Thierry Breton, straks bevoegd voor interne markt, en de Italiaan Paolo Gentiloni, kandidaat-commissaris voor economie, worden onder de loep genomen. Thierry Breton had tot voor kort voor 45 miljoen aandelen in informatica, defensie en beveiliging. Drie sectoren die straks, als het Europees parlement de samenstelling van de Commissie goedkeurt, onder zijn verantwoordelijkheid als commissaris vallen. De Italiaanse socialist Gentiloni moest dan weer beloven snel 300.000 euro aandelen in onder meer internetreus Amazon te verkopen. Precies dat bedrijf moet straks mogelijks ettelijke miljoenen ophoesten indien een Europese digitale taks ingevoerd wordt.

Dat sommige kandidaat-commissarissen ondertussen hun aandelen van de hand deden, lost het probleem allerminst op, vindt Botenga: “Belangenconflicten verdwijnen echt niet omdat men van de ene dag op de andere zijn aandelen verkoopt. Wie gelooft nu dat Thierry Breton die tot gisteren CEO van multinational Atos was, vandaag geen enkele band meer onderhoudt met een bedrijf waar hij jaren actief was?” Volgens de PVDA schendt de Europese Commissie haar eigen Gedragscode nog voor ze goed en wel van start gaat. Die Gedragscode vereist niet alleen dat commissarissen elk belangenconflict vermijden, ook iedere schijn ervan is uit den boze. Dat is hier duidelijk niet het geval.

Europese bronnen spreken van zware druk op Europese parlementsleden, die drie andere kandidaten huiswaarts stuurden, om de Europese Commissie toch goed te keuren ondanks evidente belangenconflicten.¹ De PVDA roept daarom alle Belgische Europarlementsleden op woensdag tegen deze Commissie te stemmen. Dat met name de socialisten voor deze Commissie van het grote geld zouden stemmen, begrijpt Botenga niet: “Voor de verkiezingen spreken alle partijen over een ‘sociaal Europa’ maar straks gaan Europese multinationals gewoon rechtstreeks Europese wetten schrijven. We moeten die draaideuren tussen het grootbedrijf en Europese instellingen nu echt een halt toe roepen.”

Om een eind te maken aan die draaideuren, eist de PVDA dat iemand gedurende zeven jaar volgend op een leidinggevend mandaat bij een multinational of een bank, geen mandaat als Eurocommissaris mag opnemen. Die periode komt overeen met de looptijd van de Europese begroting (MFK). Daarenboven kan het voor de partij niet dat Europees commissarissen belangen hebben, of tot voor kort hadden, in sectoren waar hun werk als commissaris betrekking op heeft. In die zin vraagt de partij een consequente en strikte toepassing van de Gedragscode voor commissarissen.

Lijst van de meest opvallende belangenconflicten

Thierry Breton (Frankrijk, Interne Markt, Ruimtevaart en militaire industrie).² Tot enkele weken geleden had hij 45 miljoen aandelen in informatica, defensie en beveiliging (40 miljoen Atos, 5 miljoen Worldline).³ Al deze gebieden vallen straks onder zijn verantwoordelijkheid als commissaris. Hij wordt verantwoordelijk voor digitale zaken en de ontwikkeling van supercomputers, terwijl zijn bedrijf, Atos, zowat het enige bedrijf in de EU is dat supercomputers ontwikkelt. Cybersecurity wordt deel van zijn portefeuille, terwijl Atos verantwoordelijk is voor de cybersecurity van 17 Europese instellingen. Ook wordt hij verantwoordelijk voor Europese defensie, terwijl Atos een belangrijke leverancier van militaire hulpmiddelen en software is. Verder behoort ruimtevaart tot zijn portefeuille, terwijl Atos door het Europees Ruimtevaartagentschap gekozen is om de gegevenstoegang van Copernicus, een gezamenlijk programma met de Commissie voor Europese activiteiten in het gebied van aardobservatie, te beheren.⁴ Tot slot is hij verantwoordelijk voor het herzien van de Tabaksrichtlijn als verantwoordelijke voor de interne markt, terwijl Atos een controversieel traceersysteem voor multinational Philip Morris creëerde. Atos ontving meer dan 100 miljoen aan Europese subsidies.⁵ Breton lobbyde zelf bij de Europese Commissie in naam van Atos.⁶
Josep Borrell (Spanje, Buitenlandse Zaken), kandidaat-commissaris voor Buitenlandse Zaken, heeft maar liefst 500.000 euro aan aandelen in chemiebedrijven, banken en energiebedrijven, waaronder met name Bayer, Iberdrola, BBVA en verschillende investeringsfondsen.⁷ Tijdens zijn hoorzitting antwoordde hij dat de aandelen slechts een klein deel van zijn financiële activa vertegenwoordigen en dat de sectoren niet gerelateerd zijn aan zijn portefeuille. Zijn voorgangers hadden echter vaak te maken met energiekwesties, handelsdeals en business activiteiten op buitenlandse markten.⁸ Borrell wordt straks mede bij de economische diplomatie van de Europese Unie betrokken.
Johannes Hahn (Oostenrijk, Budget en Administratie) verklaarde talrijke aandelen in multinationals: 16.621€ Erste Group, 37.452€ Reiffeisen (financieel), 113.190€ Verbund, 20.974€ OMV (olie- en gasbedrijf)⁹. Daarnaast investeerde hij in fossiele brandstoffen en financiële entiteiten. Als begrotingscommissaris zou hij mee invloed kunnen hebben voor beslissingen over fossiele brandstoffen die zijn investeringen in een olie- en gasbedrijf bijzonder verontrustend maken. OMV is een actieve lobbyist die sinds 2014 minstens 13 vergaderingen met het hoogste niveau van de Commissie heeft gehad, voornamelijk om gasinfrastructuur en energiezekerheid te bespreken. Daarnaast is OMV aandeelhouder van het controversiële gaspijplijnproject NordStream II, dat op EU-niveau rechtstreeks bij het team van Hahn heeft gelobbyd, terwijl hij onderhandelde over een Europees nabuurschapsbeleid.
Paulo Gentiloni (Italië, Economie) gaf 300.000 euro aandelen aan in grote bedrijven als Amazon, LVMH, Campari, ENI, en Expedia.¹⁰ Dat is onder meer problematisch gezien Amazon straks mogelijks ettelijke miljoenen moet ophoesten indien een Europese digitale taks ingevoerd wordt.¹¹
Ursula von der Leyen (Duitsland, voorzitster) kreeg te maken met een onderzoek in eigen land naar corruptie en verspilling van overheidsgeld. Von der Leyen zou de regels voor openbare aanbestedingen omzeild hebben door het verlenen van miljoenen euro’s aan contracten aan externe adviseurs en consultancy.¹² Dit lijkt onverenigbaar met de eis van de Gedragscode die de hoogste “ethische standaarden” vraagt.
Ylva Johansson (Zweden, Binnenlandse Zaken) zit volgens artikel 2 van de Gedragscode met een mogelijk belangenconflict via haar partner, Erik Alsbrink. Alsbrink is voormalig minister van Financiën van Zweden en runt nu een bedrijfsadviesbureau, Asbrink & Far AB, met een focus op financiën, advies, lezingen, boeken, artikelen.¹³ Sinds 2011 geeft hij advies aan Goldman Sachs over business development-mogelijkheden in Zweden en Noord-Europa.¹⁴ Het blijft de vraag of zijn bedrijf advies geeft aan bedrijven over het EU-beleid en of er overlap is met de toekomstige werkzaamheden van Johansson.
Elisa Ferreira (Portugal, Cohesie en Hervorming) wordt straks verantwoordelijk voor Europese ontwikkelingsfondsen terwijl haar echtgenoot Europese ontwikkelingsfondsen voor het noorden van Portugal beheert. Pas zeer recent, na vragen van het Europees Parlement, heeft ze haar aandelen in een Portugese supermarkt en winkelcentrumketen SONAE verkocht. Daarnaast bezit ze zelf dertien appartementen.¹⁵
Stella Kyriakides (Cyprus, Gezondheid) verkocht nog snel haar aandelen in Starbucks ter waarde van 69.167 dollar na vragen van het Europees Parlement. Zij gaf aandelen aan in Griekenland ter waarde van 103.776€.¹⁶
Kadri Simson (Estland, Energie) kwam via haar partner in opspraak. Diens bedrijf werd verdacht van corruptie, hoewel daar uiteindelijk, naast mogelijk valse facturen, geen bewijzen voor gevonden werden.¹⁷ Simson verklaarde tijdens haar hoorzitting in het Europees Parlement dat er bij de bedrijven van haar partner geen sprake is van corruptie en geen strijd is met de transparantieregels voor ‘stabiele partners.’¹⁸ Toch kwam ze al eerder in opspraak toen ze, als Ests minister van Economie, steun gaf aan varkensbedrijven, terwijl haar partner Teet Soorm destijds CEO was van HKScan, een belangrijk varkensbedrijf. Zelf zag ze geen probleem.¹⁹ Ook dat lijkt onverenigbaar met de hoogste ethische standaards vereist artikel 2 van de Gedragscode voor commissarissen.