PVDA komt op voor jobs bij busbouwers in het parlement

“Ik heb zes maanden op coronadop gestaan”, getuigt Tom, arbeider bij Van Hool. “Deze week mocht ik eindelijk nog eens gaan werken. Ik schrok ervan hoe leeg de fabriek is. Voor corona waren we met 3.500 aan het werk, nu met nog amper de helft. Veel machines staan stil. Nochtans kunnen wij als ervaren busbouwers perfect elektrische bussen of zuivere waterstofbussen bouwen voor het openbaar vervoer. Dan kunnen die oude dieselbussen eruit. Dat is goed voor het milieu, voor de volksgezondheid en voor de werkgelegenheid. Ik begrijp niet dat de meerderheid van politici daar tegen is. Ze laten ons gewoon in de steek.”

1.000 oude dieselbussen versneld vervangen

De studiedienst van de PVDA onderzocht de Belgische bussenvloot en kwam tot verrassende vaststellingen. De Lijn beschikt over zo’n 2.300 bussen. Daarvan zijn er liefst 1.000 ouder dan 9 jaar. Het zijn erg vervuilende dieselbussen. Slechts een twintigtal rijdt momenteel volledig elektrisch. De Lijn wil tegen 2035 emissieloos openbaar vervoer in heel Vlaanderen. Dat is pas binnen 15 jaar. In de stadskernen wil men tegen 2025 emissieloos rijden. Daarvoor zal een openbare aanbesteding gelanceerd worden. Het gaat over een order van 970 elektrische bussen, waarop iedereen kan intekenen. Er worden geen sociale of ecologische criteria opgelegd.

De Brusselse en Waalse vervoersmaatschappijen bestelden recent nog nieuwe bussen in Polen. Youssef Handichi (PVDA) kwam verontwaardigd tussen in het Brussels parlement. Groen-minister Elke Van den Brandt antwoordde dat ze de opdracht gunde aan de firma met de economisch meest voordelige offerte. De goedkoopste dus, zonder rekening te houden met sociale of ecologische criteria. Tewerkstelling en het vermijden van 1.000 kilometer onnodig transport zijn blijkbaar van geen tel.

PVDA komt op voor jobs

De PVDA is ervan overtuigd dat een investeringsplan van De Lijn voldoende werk kan opleveren om duurzame bussen te bouwen in de Belgische fabrieken van Van Hool en VDL en alle jobs te behouden in deze crisistijden. PVDA-fractieleider in het Vlaams Parlement Jos D’Haese kwam vorige week tussen in de debatten om de werknemers te steunen. De vergadering met de parlementsleden vond plaats via videoconferentie. Jos maakte van de gelegenheid gebruik om naar de arbeiders van Van Hool in Lier te gaan en van daaruit deel te nemen. Hij werd ter plaatse gesteund. Heel wat mensen volgden het debat ook online.

De PVDA legde een resolutie neer met daarin twee voorstellen.

Ten eerste: vervroeg de bestelling van bussen door De Lijn. Waarom wachten tot 2035? Het budget is al voorzien. Het moet niet groter worden maar wel sneller worden besteed. De capaciteit is aanwezig om vijftien bussen of meer per week te bouwen. De busbouwers zijn er klaar voor. Het is technisch en financieel perfect mogelijk. Er is alleen politieke wil voor nodig.

Ten tweede: maak van lokale tewerkstelling een criterium bij de toewijzing van de aanbesteding. Het zou toch te zot zijn dat in de regio honderden ervaren arbeiders, gespecialiseerde busbouwers, op tijdelijke werkloosheid moeten blijven en riskeren hun job te verliezen, terwijl onze openbare bussen duizend kilometer hiervandaan gebouwd worden.

Wat zeggen de andere partijen?

Jos D’Haese rekende op de steun van alle partijen maar de resolutie werd uiteindelijk verworpen. Volgens CD&V is in het regeerakkoord een afspraak gemaakt en moet men zich aan de timing van 2035 houden. De PVDA-fractieleider antwoordde daar gevat op. Toen vorig jaar een regeerakkoord tot stand kwam, was van corona en economische crisis nog geen sprake. Daar moet nu toch rekening mee gehouden worden? Nog volgens CD&V zou het niet slim zijn om voorrang te geven aan lokale busbouwers omdat andere landen dan hetzelfde gaan doen. Maar ook dat argument houdt geen steek: veruit de meeste bussen worden in Oost-Europa gebouwd. Of het logo op de snuit nu Volvo, MAN, Solaris of Mercedes is, de productie gebeurt vooral in lageloonlanden. Wij willen juist sociale dumping tegengaan door rekening te houden met lokale tewerkstelling. Wat als duizenden arbeiders op werkloosheid staan of hun job verliezen? Alle kosten moeten in rekening gebracht worden.

Het is ook hypocriet van alle partijen die de voorbije maanden campagne voerden met de slogan koop lokaal. Het is gemakkelijk zo’n slogan te lanceren en ze vervolgens zelf niet toe te passen. Leg dat maar eens uit aan de werknemers, toeleveranciers en de middenstand van de hele regio rond de busfabrieken.

Open VLD beweerde stellig dat het voorstel juridisch niet kan. Is dat zo? Neen, natuurlijk niet. De experts van de PVDA hebben hun huiswerk goed gemaakt: de Europese richtlijn 2014/25/EU laat sociale en ecologische criteria in openbare aanbestedingen toe. Heel wat landen passen de richtlijn vandaag al toe, op vlak van vervoer en op andere vlakken zoals wegenonderhoud en ICT-aankopen.

N-VA sloot zich aan bij de neen-stemmers en maakte er een budgettaire kwestie van. Er zou zogezegd geen geld zijn. Hoezo, geen geld? De Vlaamse Regering kondigde nog maar net aan 4,3 miljard euro beschikbaar te stellen voor een Vlaams relanceplan. Innovatie en waterstof worden letterlijk vermeld in de regeringsverklaring van Jambon. Wij vragen geen woorden maar daden.

Groen tenslotte wou een beslissing over de privatisering van De Lijn afwachten en onthield zich. Alleen sp.a en VB stemden voor. sp.a parlementslid Els Robeyns zei in haar tussenkomst: “De doelstelling van emissievrij rijden is heel belangrijk. Daar moeten de nodige middelen snel voor voorzien worden. Zeker in de huidige coronacrisis die ook een economische crisis is.” Jos D’Haese bedankte degenen die de resolutie wel ondersteunden, en betreurde dat de meerderheid niet buiten het regeerakkoord wou denken. Wordt ongetwijfeld vervolgd.