Peter Mertens: “Stop de draaideurpolitiek tussen bedrijven en ministerkabinetten”
Iemand van het kabinet van minister van Volksgezondheid Maggie De Block regelt een deal voor een multinational … en gaat daarna doodleuk voor die multinational werken. PVDA-voorzitter Peter Mertens wil dat er een einde komt aan die draaideurpolitiek tussen big business en de federale regering.
De voorbije dagen werd in de pers een ware hold-up blootgelegd: grote farmaceutische bedrijven plunderen op grote schaal patiënten en sociale zekerheid. Sommige bedrijven rekenen voor hun geneesmiddelen een prijs aan die 300 keer hoger ligt dan de productiekost!
Wat het geneesmiddelenbudget de laatste jaren vooral doet ontsporen zijn de peperdure nieuwe kanker- en weesgeneesmiddelen. De prijs voor deze innovatieve geneesmiddelen wordt bepaald in geheime onderhandelingen tussen het kabinet van minister van Volksgezondheid De Block en de farmaceutische bedrijven. Dat verklaart natuurlijk hoe die hold-up kan plaatsvinden. De farmabedrijven hebben een ingenieuze lobbymachine opgericht die vertakkingen heeft tot in het kabinet van de minister.
Neem nu mevrouw Ellen Vanhaeren. Zij maakte de overstap van het kabinet-De Block naar een directiefunctie bij de Amerikaanse multinational Celgene. Net het bedrijf waarmee ze een gouden deal onderhandelde toen ze nog op het kabinet werkte …
“Dit is pure draaideurpolitiek”, reageert PVDA-voorzitter Peter Mertens, “waarbij personen naadloos de overstap van de politieke wereld naar de bedrijfswereld.”
De draaideur ... in twee richtingen
Hij schreef de praktijken al uitgebreid neer in zijn boek Graailand: “De draaideurpolitiek tussen publieke functies en multinationals, en de achterkamerpolitiek (…) vormen meer dan alleen maar een moreel probleem. We hebben hier in de eerste plaats te maken met een democratisch probleem van een laag oppermachtige politici die zich stilaan onaantastbaar wanen.”
Die nauwe relatie tussen de overheid en de privésector zorgt uiteraard voor problemen van belangenvermenging. En op het kabinet van Maggie De Block draait die deur in twee richtingen.
Momenteel werkt daar een zekere Bart Vermeulen. In 2016 stelde de minister hem aan als haar adjunct-kabinetschef en beleidsverantwoordelijke voor de geneesmiddelen. Bart Vermeulen was eerder directeur bij pharma.be, de lobby van de farmaceutische bedrijven in België. En net voor hij bij het kabinet van minister De Block ging werken, werkte hij voor UCB. Dat grote farmabedrijf is in handen van drie rijke Belgische families (Janssen, Solvay, Boël).
Een plaag van “lobbyisten”
Die draaideurpolitiek is een fenomeen van politieke corruptie en het geval van Ellen Vanhaeren, die rechtstreeks overstapte van het kabinet naar een farmaceutische multinational, toont dat dit fenomeen ook de kabinetsmedewerkers treft. En deze zaak is geen alleenstaand geval ...
Eerder was er ook al Jean-François LeRouge, een ex-kaderlid van Electrabel-Engie, die werkzaam was op het kabinet van minister van Energie Marghem.
En er was Simon Put, die verhuisde van het kabinet van minister van Defensie Vandeput naar Lockheed Martin nadat de Belgische staat het contract van de eeuw had afgesloten voor de aankoop van F-35’s bij ... Lockheed Martin.
En de lijst is nog veel langer: zelden stond een regering zo openlijk in dienst van de multinationals.
De PVDA wil grote schoonmaak in de kabinetten
Om het fenomeen van de draaideurpolitiek te bestrijden, diende de PVDA eerder al een wetsvoorstel in voor de invoering van een “afkoelingsperiode”. Na afloop van een mandaat als parlementslid, staatssecretaris of minister zou iemand minstens vijf jaar moeten wachten vooraleer hij of zij een functie gaat vervullen bij een beursgenoteerd bedrijf, een multinational of een bank.
Maar de “afkoelingsperiode” in dat wetsvoorstel gold enkel voor ministers en parlementsleden. Daarom dient de PVDA nu een nieuw wetsvoorstel in in de Kamer. Dat moet definitief een einde maken aan de gevaarlijk intieme relatie tussen “big business” en de regering. Het voorstel wil dat er ook een afkoelingsperiode van vijf jaar komt voor medewerkers van de ministeriële kabinetten vooraleer ze een functie kunnen bekleden in een bedrijf of vereniging waarmee ze tijdens hun tijd in het kabinet een werkrelatie hadden. Evenmin mogen ze optreden als consultant of advocaat van een bedrijf of een vereniging waarmee een dergelijke werkrelatie kan worden aangetoond.
Het is tijd om grote schoonmaak te houden in de ministeriële kabinetten. De politici moeten de belangen van het volk dienen, niet die van een handvol aandeelhouders die hun politieke staf naar instellingen kunnen afvaardigen om zo een voorkeursbehandeling te verkrijgen.
Draaideuren in de politieke kabinetten, een overzicht
• Kabinet Volksgezondheid: De Block (Open Vld) en de farmaceutische industrie
Na in naam van Minister De Block een gouden deal te hebben afgesloten met de multinational Celgene, verlaat Ellen Vanhaeren het kabinet van De Block om bij diezelfde multinational als directeur aan de slag te gaan.
In 2016 stelt de minister Bart Vermeulen aan als adjunct-kabinetschef en als verantwoordelijke voor het geneesmiddelenbeleid. Daarvoor werkte Vermeulen als hoofdeconoom bij pharma.be: dé lobbygroep van de farmaceutische bedrijven in België. Alvorens voor het kabinet van De Block te gaan werken, werkte hij voor UCB, het grote farmaceutische bedrijf dat in handen is van drie rijke Belgische families (Janssen, Solvay, Boël).
De vorige adjunct-kabinetschef van De Block, van 2014 tot 2017, was trouwens Bernadette Adnet. die daarvoor bijna haar hele carrière voor werkgeversorganisatie VBO werkte (van 1987 tot 2014).
• Kabinet Defensie: Vandeput (N-VA) en F-16-gate met Lockheed Martin
Ter herinnering: de miljardenaankoop van peperdure F-35-vliegtuigen moest koste wat het kost doorgaan. Een rapport waaruit bleek dat de F-16’s nog lang niet aan vervanging toe waren, werd weggemoffeld. Legertop, regering en N-VA leken verkocht aan de belangen van de Amerikaanse multinational Lockheed Martin.
Simon Put is een voorbeeld van deze ongezonde banden tussen Amerikaans militair-industrieel complex en Belgische politiek. De voormalig adjunct-kabinetschef van minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) werd ontslagen na contacten met Lockheed Martin. Simon Put volgde het ‘International Visitor Leadership Program’ aan het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Een programma dat als doel heeft de objectieven van de buitenlandse politiek van de VS verder uit te dragen. Ondertussen werkt Put rechtstreeks voor Lockheed Martin. Hoe moet je dat interpreteren: een topman van het kabinet van de minister is overgestapt naar het bedrijf dat als eerste op het lijstje staat als leverancier van nieuwe gevechtsvliegtuigen?
• Kabinet Energie: Marghem (MR) en Electrabel
Electrabel is goed vertegenwoordigd in het kabinet van minister Energie, Leefmilieu en Duurzame Ontwikkeling Marghem. Zo was ex-kaderlid van Electrabel-Engie Jean-François Lerouge een tijdlang verantwoordelijk voor het energiebeleid binnen het kabinet. Huidig raadgever energie van de minister is Martial Pardoen, daarvoor manager bij … Electrabel-Engie. Zal dat geen invloed hebben op het beleid van de regering ten aanzien van de energiemultinational en het langer openhouden van de kerncentrales?
• Kabinet Financiën: Van Overtveldt (N-VA) en de fiscale adviseurs
Mathieu Isenbaert en Philippe Bielen, twee voormalige kabinetschefs van voormalig federaal minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) krijgen de prijs van het cynisme. Nadat België veroordeeld werd door de EU tot de terugvordering van bijna een miljard aan illegale excess profit rulings (een systeem om belastingen op winst te ontwijken) – iets waartegen Van Overtveldt zich verzette – namen beide heren ontslag, om prompt een juridisch advieskantoor te beginnen. Op de website van het betreffende fiscaal bureau Sintax prijzen de twee zich aan bij bedrijven die de Europese beslissing willen aanvechten. De gewezen kabinetschefs leggen uit op welke manier multinationals kunnen reageren, zowel tegen de Europese Commissie als tegen de Belgische staat. Dat kunnen ze doen met informatie uit de eerste hand die ze haalden op het kabinet.
• Kabinet Buitenlandse Zaken: Reynders (MR) en de Bertrands
Alexia Bertrand, dochter van miljardair Luc Bertrand, zelf bestuurder van Ackermans & van Haaren (AvH), een van de belangrijkste industriële investeringsholdings van België, en … kabinetschef van vicepremier Reynders. Je kan toch niet anders dan vragen hebben als je verneemt wie de begunstigden zijn van de akkoorden over fiscale regelingen met andere landen. Het akkoord tussen België en de Seychellen, een notoir belastingparadijs, bijvoorbeeld. Dit akkoord werd in 2015 goedgekeurd in de Kamer. Een van de begunstigden is niemand minder dan een filiaal van het baggerbedrijf DEME, dat vanuit de Seychellen opereert. DEME is voor 100% eigendom van de holding Ackermans & van Haaren (AvH). Is het normaal dat Alexia Bertrand in 2013 onder meer de hervorming van de banken onderhandelde … terwijl AvH actief is in de “private banking” zoals met haar Bank van Breda?
• Kabinet Mobiliteit: Galant (MR) en advocatenkantoor Clifford Chance
We herinneren ons ook de controverse veroorzaakt door voormalig minister Jacqueline Galant die een gigantisch bedrag had betaald aan advocatenkantoor Clifford Chance voor het uitwerken van een wetsvoorstel dat later knoeiwerk bleek en dat de FOD Mobiliteit zoveel beter en goedkoper had kunnen uitvoeren. Later ontdekken we dat de kabinetschef van Galant voordien al met het advocatenkantoor Clifford Chance heeft samengewerkt.