Peter Mertens (PVDA): “Engie gijzelt onze samenleving in het midden van de winter. Gaat dit zo door, dan moet de regering de energieproductie opvorderen”

Peter Mertens interpelleerde daar premier De Croo over de dreigementen van Engie om naar de rechtbank te stappen. Engie betwist namelijk de factuur van de berging van het kernafval en de overwinstbelasting. 

“Vandaag onderhandelt u met Engie over de verlenging van de kerncentrales. Als we dat onderhandelingen mogen noemen”, zei Peter Mertens. “Want wat zegt Engie? ‘We onderhandelen wel, maar als er geen akkoord is dan krijgen jullie geen energie meer.’ Dat is de chantage. Engie zegt: de kerncentrales mogen langer open blijven, maar wij willen de factuur voor het kernafval niet langer betalen. En wij zien het niet zitten dat onze overwinsten worden afgeroomd.”

“Straf dat dit gebeurt”, gaat Mertens verder. “Een kwarteeuw lang zit Engie aan de feestdis. Ze boeken 15 miljard euro winst, en zijn nu op weg naar nog eens 9 miljard overwinst. En dan zeggen ze: de kosten, die zijn voor de samenleving. De verliezen: die zijn voor de burger. Het afval, dat is voor de overheid. Altijd hetzelfde liedje: socialiseren van de verliezen, privatiseren van de winsten.”

Voor de PVDA kan er geen sprake van zijn dat de kosten voor het kernafval op de gemeenschap wordt afgewenteld, noch dat Engie zijn overwinsten onbelast ziet. De Croo wenste niet te antwoorden op Mertens’ vragen: “Terwijl de premier discretie predikt, schuimt de CEO van Engie wel de tv-studio’s af om zijn voorwaarden op te leggen”, stelt Mertens. 

Als Engie met zijn chantage doorgaat, wil de PVDA dat de regering de energieproductie opvordert. “We hebben die controle over de energieproductie nodig om zowel de bevoorrading als de betaalbaarheid voor de bevolking te garanderen. Nationaliseren kan niet langer taboe zijn, zeker niet voor zoiets essentieels als energie”, besluit Peter Mertens.

Bijlage

Feiten op een rijtje

In zijn interventie zette Peter Mertens de belangrijkste feiten nog eens even op een rijtje:

• De kerncentrales werden in de jaren ‘70, ‘80 en ‘90 versneld afgeschreven en afbetaald;

• Die afschrijving is doorgerekend via hoge facturen van de consument;

• Die hoge facturen zijn blijven doorlopen, en Engie trekt daar torenhoge winsten uit. Gevolg: sinds 1998 Engie heeft 15 miljard euro winst gehaald uit die situatie;

• Met de huidige energieprijzen is Engie op weg om nog eens 9 miljard euro extra winst te boeken.

Overwinsten Engie-Electrabel met Belgische kerncentrales

Rekeningen van Engie in het rood?

• In zijn chantage, durft Engie al eens een loopje te nemen met de waarheid. De Vivaldi-overwinsttaks zou de rekeningen van Engie volgens CEO Saegeman in het rood duwen. De cijfers bewijzen het tegendeel: zelfs na betaling van de nucleaire rente én de overwinsttaks, boekt Engie dit jaar nog altijd 1,4 miljard euro winst met de Belgische kerncentrales in 2022 en 900 miljoen euro winst in 2023 (zie tabel).

Kosten voor ontmanteling kerncentrales en berging kernafval?

• Het is in het licht van de historische winsten en afschrijving van de kerncentrales ook niet meer dan logisch dat Engie betaalt voor de meerkosten van het kernafval. Volgens de Commissie voor Nucleaire Voorzieningen (CNV) moet Engie 3,3 miljard euro extra betalen. Dit bedrag staat los van de winst of nucleaire productie in 2022 en moet over een veel langere periode bekeken worden. Provisies kunnen níet toegekend worden aan één specifiek jaar

1. Dit is enkel de overwinst, niet de totale winst van de kerncentrales. Die ligt nog iets hoger. CEO Thierry Saegeman spreekt van 2 miljard voor 2022. Bron: eigen berekeningen.

2. De regering raamt de opbrengst van de overwinsttaks in de begrotingsnotificaties op 177 miljoen voor 2022 en 834 miljoen voor 2023. Bron: eigen berekeningen

3. Bron: KB’s repartitiebijdrage voor 2021 en 2022, begrotingsnotificatie regering voor 2023 en eigen berekeningen voor 2024-2025