Peter Mertens over Trump, Rusland, Oekraïne en Europa: 5 redenen waarom we in een nieuwe fase zitten
Het wereldtoneel davert op zijn grondvesten, en veel van wat nu gebeurt, beschreef onze algemeen secretaris Peter Mertens al in zijn boek Muiterij. Hij ziet vijf redenen waarom we op heel korte tijd in een heel nieuwe fase zijn beland.
BELGA
door Peter Mertens,
algemeen secretaris PVDA
1. Deze oorlog was niet te winnen
Wij hebben altijd gezegd dat het doel om de oorlog in Oekraïne op het slagveld te beslechten, met een volledig militaire overwinning, niet zou slagen. “De niet te winnen oorlog”, zo schreef ik al in 2023 in Muiterij.
‘Deze oorlog heeft een Januskop’, schreef ik. Dat betekent een oorlog met twee verschillende gezichten, want je had langs de ene kant illegale inval van Rusland in de Oekraïne die we altijd hebben veroordeeld, maar langs de andere kant had je ook de proxy-oorlog tussen de Verenigde Staten enerzijds en Rusland anderzijds, waarbij miljoenen mensen zijn gebruikt als kanonnenvoer voor een geostrategisch spel.
Uiteindelijk, zal men wel rond tafel moeten gaan zitten, schreef ik nog. En hoe sneller dat gebeurt, hoe beter. Men heeft dat drie jaar lang niet willen doen, en een niet te winnen oorlog aangewakkerd.
2. Europa is de grote verliezer
Door blind achter de Verenigde Staten te lopen is de Europese Unie de grote verliezer van dit conflict geworden. Dat was ook al een stelling uit mijn boek.
De Duitse industrie werd afgesneden van goedkoop Russisch gas, en zit nu in de diepste recessie sinds de Tweede Wereldoorlog.
En vandaag wordt de Europese Unie eigenlijk vernederd door de Verenigde Staten van Trump. Want Trump wil dat Europa alle kosten van de oorlog op zich neemt en hij gaat nu samen met Oekraïne een fonds creëren waarbij de VS toegang gaan hebben tot de export van mineralen en grondstoffen uit de Oekraïne zelf.
Trump wil Oekraïne behandelen als een soort kolonie, als een huisbaas die de huur kan innen, zoals de VS veel landen in het globale Zuiden behandelen.
Deze vuile oorlog ging nooit over waarden. De oorlog was altijd een zaak van geostrategische belangen en over de controle over grondstoffen en vruchtbare grond.
3. Voor de VS is niet Rusland de vijand, maar China
En vanuit het oogpunt van Trump is het helemaal niet zo gek wat hij doet. There's a method in de madness, zoals men zegt. Er zit een logica in de waanzin. Want door de oorlog, zegt Trump, heeft de Navo Rusland eigenlijk in de armen van China gedreven. Trump wil nu de band tussen Rusland en China proberen los te koppelen, en steunt daarvoor op alle rechtse krachten in het Kremlin, de macho-krachten die ook dezelfde conservatieve waarden aanhangen als de ploeg van Trump zelf.
De VS willen de komende jaren 8 procent besparen op hun Europese en Afrikaanse militaire aanwezigheid, om hun aanwezigheid in de Indo-Pacific op te drijven. De minister van Defensie van de VS, Pete Hegseth, liegt niet als hij zegt: “De oorlog met Rusland is niet de strategische kwestie, het strategische doel is de verdere omsingeling van China.”
Het strategische doel is de omsingeling van China. Daar gaat het om. En dat betekent ook dat wij heel goed moeten weten dat er straks wellicht een vloedgolf van propaganda tegen China aankomt om die nieuwe Koude oorlog tegen China verder op te warmen.
4. Ze hebben jouw geld nodig om het militaire complex te voeden
In Europa is er geen nuchtere analyse meer. Het militair-industrieel-complex wakkert een angstpsychose aan onder de bevolking, om gigantisch veel middelen van de overheden los te weken en naar het militair apparaat door te sluizen. En wat doet men dan? Men stuurt bijvoorbeeld brieven naar 18-jarigen over vrijwillige legerdienst, men geeft op de radio tips over overlevingspakketten in geval van oorlog, en vooral: men verspreidt het idee dat de Russen morgen Europa kunnen binnenvallen.
Wie de situatie wil begrijpen moet uitgaan van een nuchtere analyse. Het bbp van Rusland is niet groter dan dat van de Benelux, de Russische economie heeft het moeilijk en na drie jaar intense oorlog in Oekraïne is het Russische leger er niet in geslaagd om meer dan 20% van het land in te nemen. Dat zijn de nuchtere feiten.
Een van de meest opvallende zaken vandaag is dat alle politici spreken over oorlog, en bijna niemand over vrede. Men stopt met nadenken, men sluit de deuren voor diplomatieke oplossingen en men speelt zo met de wereldvrede. Net die logica is gevaarlijk.
De oorlogshysterie dient enkel om de kassa’s van de grootste militaire producenten te spekken, en dat zal overal in Europa ten koste gaan van de sociale zekerheid, van de pensioenen, en van de zorg.
Ze willen je geld afpakken, en daarom maken ze je angstig.
5. Europa moet volwassen worden
De Europese lidstaten zijn nu aan de kant gezet, maar ze gedragen zich zelf ook als kleine kinderen. “We mogen niet mee aan tafel”, roepen ze vandaag. Maar wat hield hen de voorbije drie jaar tegen om zélf een initiatief te nemen voor vredesonderhandelingen? Waarom hebben ze zélf geen diplomaten naar Moskou en Washington gezonden?
De ervaren VS-diplomaat Jeffrey Sachs heeft altijd gezegd: “Mijn ervaring leert dat je met de andere kant moet praten. Je kan niet zeggen: ‘wij praten niet met de andere kant, wij weten wat ze denken’. Je hebt diplomatie nodig, zeker op de momenten dat het spannend is.”
Diplomatie is spreken. Diplomatie is een aantal bruggen openhouden, net als het spannend wordt. Dat is ook wat een aantal klassieke politici in de jaren 1970 hebben gedaan.
Middenin de Koude Oorlog waren er een aantal politici die het hoofd wisten koel te houden, zoals Willy Brandt, Olof Palme en de Belg Pierre Harmel. Zij hebben toen gepleit voor een vredespact met wederzijdse veiligheidsbelangen, en het uitbouwen van economische relaties met de toenmalige Sovjet-Unie. Die logica hebben we vandaag opnieuw nodig.
Rusland gaat niet van plaats veranderen. Rusland is een buurland, en wij moeten het principe ontwikkelen van goed nabuurschap, of we dat nu willen of niet.
Europa moet zijn eigen weg zoeken. Het zal zich enkel op het wereldtoneel kunnen handhaven als het zich baseert op het respect voor het internationaal recht en de mensenrechten, en als het goede relaties weet uit te bouwen met alle economische reuzen, zowel de VS, als China, als India, als Brazilië, als Rusland.
Alleen op deze manier kan Europa zelf een plaats innemen op deze wereld en een garantie mee zijn voor diplomatie en wereldvrede.
