Peter Mertens op PVDA-nieuwjaarsreceptie: “Wij zijn eigenzinnig links, integer en vol zelfvertrouwen”

Beste vrienden,
Beste kameraden,

Ik zou eerst graag een minuut stilte vragen. Voor de twee slachtoffers, een Belgische man en een jonge Afghaanse vluchteling, die maandag het leven lieten in de verschrikkelijke ontploffing op de Paardenmarkt.

Dank u.

Ik zou ook graag een minuut applaus vragen. Uit respect voor alle hulpverleners die onmiddellijk ter plaatse waren en die tot ’s morgens bezig geweest zijn om zoveel mogelijk mensen te redden; uit respect voor alle hulpverleners, zorgverstrekkers en openbare diensten in ons land die dag in dag uit klaar staan.

Onze eigen weg

Beste vrienden,

Segui il tuo corso, e lascia dir le genti. Dat is geen Latijn. Dat is Italiaans. Het is een versregel van de Italiaanse dichter Dante uit La Divina Commedia, de goddelijke komedie.

Segui il tuo corso, e lascia dir le genti. Vervolg je eigen weg, en laat sommige mensen maar roepen. Dat is ook de versregel waarmee Marx het voorwoord van zijn werk Het Kapitaal afsluit.

En dat doen wij, onze weg vervolgen. Terwijl op ’t Schoon Verdiep en in de Wetstraat heel wat lieden roepen en dazen over ons. Onze eigen weg, een weg van verzet.

Want dat was 2017.

2017 was het jaar waarin we de Turteltaks weg kregen. Het resultaat van twee jaar volgehouden actie van onderuit. We hadden het jullie beloofd. En we hebben gewonnen.

Wat gisteren nog onmogelijk leek, is vandaag werkelijkheid. Sinds 1 januari 2018 is de Turteltaks afgeschaft. Dat is onze weg. Die van inzet aan de basis. Die van strijd van onderuit.

2017 was het jaar waarin tienduizenden vrouwen gestopt zijn met zwijgen. Over seksuele intimidatie en verkrachting. Over machtsrelaties en ongelijkheid. Niet meer zwijgen, in het land van de steenrijke narcist Trump. Maar ook elders niet. 2017 is het jaar waarin Hilde Van Mieghem ‘vrouw van het jaar’ is geworden, en dat heeft ze meer dan verdiend.

2017 is ook het jaar waarin wij het stadsbestuur dwongen om géén gezinnen meer af te sluiten van water. In Antwerpen werden de afgelopen jaren meer dan 4.000 huishoudens afgesloten van water.

Toen wij, met de cijfers in de hand, aantoonden dat bijna de helft van alle afsluitingen in Vlaanderen zich voltrekt in Antwerpen, sprak de N-VA over “verzinsels met de kraan open”.

Jawel, dat zeiden ze, letterlijk. “Verzinsels”, het klonk als Trump, die zijn tegenstanders probeert weg te slaan met zijn Fake News Award.

Maar vandaag halen we gelijk. Het stadsbestuur moest beloven dat vanaf dit jaar niemand nog van het drinkwater zal worden afgesloten.

Dat hebben we te danken aan zeven jaar volgehouden actie, ook tegenover het vorige stadsbestuur. Bedankt Geneeskunde voor het Volk, bedankt dokters Dirk Van Duppen en Lise Vandecasteele, bedankt jullie allemaal om dit aan te kaarten, aan te pakken en strijd te blijven voeren tot niemand nog van water wordt afgesloten. Want water is een mensenrecht.

Dat is de PVDA ten voeten uit. Actievoeren voor rechtvaardigheid, dat is ons DNA. Wij zijn geen partij die het voor jullie oplost, wij pakken de problemen samen aan. En we gaan door tot we winnen.

Bekijk het fotoalbum van de nieuwjaarsreceptie

De stap terug van de regering

2017, tot slot, was het jaar waarin een golf van protest oplaaide tegen het pensioengeknoei van deze regering. Wat hebben we nu allemaal al gehad?

• het optrekken van de pensioenleeftijd tot 67 jaar, tegen alle verkiezingsbeloftes in
• het optrekken van de loopbaanvoorwaarden om te mogen stoppen, van 35 jaar tot 42 jaar, een maatregel die vooral heel veel vrouwen treft
• het afschaffen van brugpensioen of SWT beneden de 60 jaar
• en ga zo maar door.

“Niemand verliest pensioen”, zei Gwendolyn Rutten. En wat deden de mensen? Ze gingen zelf kijken. Op mypension.be. En ze schrokken zich een hoed. Eén miljoen mensen zijn daar gaan kijken, op die website.

En dan zie je het zelf. Ik heb mensen gehoord die 40 jaar lang in de poetssector hebben gezwoegd, en dan ontdekken dat ze een pensioen van nauwelijks 1.200 euro zullen krijgen.

Dat is de realiteit in dit land.

En de N-VA van Bart De Wever vindt dat dik oké. De pensioenspecialist van de N-VA, Jan Spooren, zegt zonder blozen dat een pensioen van 1.100 euro moet volstaan. Veertig jaar zwoegen, en dan een armenpensioen. Hoe kan je dan een rusthuis van 1.600 euro per maand betalen? Dat is onmogelijk. Dat gebeurt er als we onze pensioenen in handen laten van Charles Michel en Bart De Wever. De PVDA wil geen pensioenen van 1.100 euro zoals de N-VA. De PVDA wil een volwaardig pensioen, van drie vierde van het laatste inkomen en van minimaal 1.500 euro.

En nu komt de regering af met een zogenaamd ‘puntenpensioen’. Per gewerkt jaar zou je een punt krijgen in plaats van centen, maar hoeveel die punten waard zullen zijn, weet je nog niet. Dat is afhankelijk van de begroting, van de staatsschuld en van de levensverwachting. Een loterij dus. Een tombola, zonder winnend lot.

Maar het doel is duidelijk: langer laten werken voor minder geld. Dat hebben we gezien in Zweden, dat hebben we gezien in Duitsland, daar waar het puntenpensioen al in voege is.

“Leugens en bangmakerij”, zei premier Charles Michel. En hij wou ook al een Fake News Award uitreiken aan de vakbonden. Om vervolgens het puntenpensioen nog voor kerstdag door het parlement te jagen. Niets daarvan. Bijna 40.000 mensen betoogden in Brussel.

En nu is de regering zélf bang geworden. Bang van de woede van de mensen. Bang van haar eigen leugens. Bang dat de pensioenkwestie de verkiezingen zou beheersen.

En dus hebben ze voorlopig een stap terug gezet. En dus hebben ze gezegd dat ze in de lente zullen terugkomen met ‘een nieuwe tekst’.

Beste vrienden en kameraden, we moeten niet naïef zijn. Het puntenpensioen blijft op de agenda staan. En dus mogen wij niet inslapen, en zullen wij ook het sociaal verzet op de agenda moeten blijven zetten. Tot de dag van de verkiezingen als het moet. Want pensioenen, dat is geen tombola. Pensioenen, dat is een recht, collectief opgebouwd door de arbeidersbeweging in dit land.

2017 was een jaar van verzet. Een jaar waarin jullie op de PVDA hebben kunnen rekenen. Een partij vol zelfvertrouwen, met een sterke ruggengraat. Een groeiende partij, in heel het land, in Wallonië, in Brussel en in Vlaanderen. Want wij zijn één, nous sommes un.

Marx, actueler dan ooit

En wat brengt 2018 ons?

Alvast een verjaardag. De tweehonderdste geboortedag van Marx. Stefaan Van Brabandt en Johan Heldenbergh maakten er een theatermonoloog over. Die eindigt met de leuze “woede tegenover het onrecht van de medemens, dat is de hoogste vorm van liefde”.

Dat doen wij. Wij passen ons niet aan, aan het plaatje van de traditionele politiek. Wij passen ons niet aan, aan de steekvlampolitiek en de proefballonnetjes, aan het narcisme of het ik-tweet-dus-ik-ben, aan de waan of aan de modder van de dag. Wij doen niet mee met de heksenjacht tegen mensen zonder papieren en mensen op de vlucht; wij doen niet mee aan racisme; wij doen niet mee aan het relativeren van mensenrechten.

Wij zijn authentiek links. Wij blijven trillen voor elk onrecht. En wij doen er iets aan. Met een onverdroten inzet van jongeren van Comac en RedFox die elke vrijdag door weer en wind ontbijt brengen aan vluchtelingen en verschoppelingen, met de inzet van syndicalisten die dag in dag uit klaar staan voor hun collega’s, met de inzet van dokters die al jaren werken aan gratis en kwaliteitsvolle geneeskunde, met verkozenen en kaderleden die werken aan een gemiddeld werknemersloon. Dat is integere politiek, kameraden.

Ja, wij zijn eigenzinnig links, met een eigentijds marxisme. De liberalen, of ze nu geel of blauw zijn, geloven vandaag nog steeds in de totaal achterhaalde theorie van Adam Smith. Die beweerde dat je een samenleving het beste aan de kapitalisten moet overlaten, en dat ‘de onzichtbare hand van de vrije markt’ alles wel zou regelen.

Vandaag zien we het resultaat: 8 families op aarde bezitten méér dan de 3,5 miljard armsten op deze planeet. En de planeet zelf gaat naar de verdoemenis omdat het kapitalisme in oorlog is met de planeet, zoals Naomi Klein het kernachtig uitdrukte.

Het is Karl Marx die brandhout gemaakt heeft van die liberale verzinsels. “Een samenleving die groeit in rijkdom zonder de armoede te laten afnemen, moet verrot zijn tot in de diepste kern”, schreef Marx. En hij ging op zoek naar de mechanismen van het kapitalisme.

Hij legde bloot hoe het kapitaal altijd maar driester jaagt, om steeds meer rijkdom op te stapelen. Hij analyseerde hoe arbeid zorgt voor meerwaarde, die door een kleine groep wordt toegeëigend. En hij was de eerste die erop wees dat het kapitalisme ook de natuur niet ontziet in zijn jacht op grondstoffen en verovering. Ten koste van onze planeet.

En dat is actueler dan ooit. En natuurlijk schrikken Charles Michel en Bart De Wever daarvan, en roepen ze en praten ze maar over onze partij.

Segui il tuo corso, e lascia dir le genti. Laat ze maar roepen, wij vervolgen onze eigen weg, naar een andere samenleving, zonder uitbuiting van de mens door de mens, zonder plundering van grondstoffen en natuur. Dat is wie wij zijn.

Bruine-enveloppen-transparantie

Beste vrienden en kameraden,

Ik begon deze toespraak met een versregel uit de ‘Goddelijke Komedie’ van Dante. Die onder meer de politieke cultuur, de hoogmoed en decadentie van de toenmalige pausen en heersers in Firenze op de korrel nam.

Soms zou je denken dat ook hier in Antwerpen een ‘Goddelijke Komedie’ aan de gang is.
Want ja, er is een zeer zorgelijke cultuur ontstaan van verwevenheid. Van verwevenheid tussen vastgoedbaronnen, financiële holdings, speculanten en partijpolitieke kingmakers.
Een cultuur die stedelijke ruimte en publieke diensten verpatst, een cultuur die het zonlicht niet kan verdragen.

Links moet zich buiten die verwevenheid houden. En er ook iets aan doen. Dat is de essentie van de voorstellen die ik een jaar geleden in Graailand deed, en ze gelden voor alle steden in ons land.

En precies daarom hameren wij al een jaar dat alles op tafel moet komen. Maand na maand pleiten wij daarvoor in de gemeenteraad. Alles op tafel:

• de contacten met bouwpromotoren;
• de rol die Ogeo en de Luikse PS spelen in de vastgoedsector in Antwerpen;
• de afspraken met G4S rond de eerste deal over de daklozenopvang;
• de afspraken met Land Invest Group en met Optima;
• de contacten van de schepen van Jeugd met de Franse multinational Babilou over de ‘kinderopvangmarkt’, ja zo heet dat tegenwoordig, kinderopvangmarkt;
• de contacten van het Zorgbedrijf met de holding Ackermans & van Haaren over investeringen in de zorgcentra op de ‘vergrijzingsmarkt’, jawel!;
• de rol van diezelfde holding Ackermans & van Haaren in Waterlink en het project van de Antwerpse watermaatschappij in de haven van Vietnam;
• de positie van een ex-schepen bij Ackermans & van Haaren;
• het opstapelen van mandaten door Koen Kennis;
• de precieze rol van de duurbetaalde vergaderingen bij Intermixt;
• en ga zo maar door.

“Geen probleem”, antwoordde De Wever ons, “we maken onze mandaten bekend, maar niemand mag ze weten.” Na lang aandringen deelde het stadsbestuur net voor de gemeenteraad van december zeven bruine enveloppen uit. Niet aan de gemeenteraadsleden. Alleen maar aan de fractieleiders.

En wat zat er in die envelop? Ik heb hem hier bij, ik zal hem laten zien. In de envelop zit een mandatenlijst van de schepenen, van de gemeenteraadsleden, van de OCMW-raadsleden en van de districtsraadsleden. De mandaten zijn bekend, maar niemand mag ze weten.

Laat staan dat er een woord in staat over mogelijke, en ik zeg wel degelijk mogelijke, belangenconflicten tussen private posten bij holdings, en de Antwerpse dossiers waar diezelfde holdings een rol spelen. Niets. Dat is transparantie van de stad. Een bruine-enveloppen-transparantie die beperkt wordt tot zeven mensen.

Transparantie, beste vrienden, dat zijn geen bruine enveloppen. Transparantie, dat zijn zelfs geen vensterenveloppen. Transparantie is volledig, of ze is niet.

En omdat die transparantie niet vanzelf op tafel komt, en ook zichzelf niet zal regelen, pleiten wij voor een “bureau voor transparantie en goed bestuur”, zoals dat ook in Barcelona is opgericht. Een bureau dat het beheer van publieke fondsen van de stad controleert, een bureau dat corruptie hard aanpakt en dat belangenconflicten uitsluit. Een bureau ook dat de klokkenluiders beschermt, en waarbij ook de ambtenaren van de stad en burgers terecht kunnen voor klachten. Want transparantie heeft controle nodig.

En waarom is dat belangrijk? Dat is belangrijk omdat de stad een publieke plaats is. Dat is belangrijk omdat een stad met publieke middelen gefinancierd wordt. Dat is belangrijk omdat de stad de plaats is waar mensen samen leven, wonen, werken en zich ontspannen, en dus de noden van de mensen centraal moeten staan. En dat is iets anders dan de belangen van vastgoedbaronnen, financiële holdings en speculanten.

Wij willen geen komma’s veranderen, wij willen de stad veranderen

Wij kiezen partij voor een stad op mensenmaat, die niet te koop is aan de hoogste bieder, maar die zich organiseert en werkt voor de noden van haar inwoners. Jullie zien de affiche hier hangen: Antwerpen is niet te koop.

Wie kiezen partij voor een stad die niet babbelt over ‘betaalbaar wonen’, maar daar ook echt een punt van maakt. Dat is iets helemaal anders dan de nieuwe appartementen van Land Invest Group aan het Kattendijkdok, tegen 300.000, 400.000 of 500.000 euro per appartement. Dat is niet betaalbaar wonen. Dat is duur wonen.

Wij kiezen partij voor een stad waar armoede geen kans meer heeft, een stad die echt een einde maakt aan die schandvlek dat 1 op de 4 kinderen moet opgroeien in armoede.

Wij kiezen partij voor een stad waar iedereen meetelt, zonder tweederangsburgers, zonder angst, zonder racisme en zonder verdeeldheid.

Wij kiezen partij voor een klimaatneutrale stad die kiest voor een duurzame toekomst. Waarbij het klimaat niet gezien wordt als een probleem voor de haven, maar waarbij de mogelijkheden van de haven als een oplossing gezien worden voor de leefbaarheid.

Wij kiezen partij voor een stad die het verkeer uit de knoop haalt, en resoluut kiest voor verkeersveiligheid voor voetgangers en fietsers, en voor openbaar vervoer, ook naar het werk.

Wij kiezen partij tot slot voor een stad met betaalbare rusthuizen, en niet voor het Antwerps model waar je zelfs in de openbare rusthuizen tot 2.000 euro per maand moet neerleggen. Dat is onbetaalbaar.

Wij willen geen komma’s veranderen, wij willen de stad veranderen.

Wij zijn niet bezig met de postjes en de macht te verdelen. Wij zijn niet bezig wie met wie, en wie niet met wie. Wij zijn bezig met onze stadsvisie. Wij zijn bezig met ons programma voor te leggen. Dag in dag uit. Aan den Aldi, in de blokken van ’t Kiel, van de Luchtbal en van Linkeroever, in de sportclubs, aan de scholen, in de jeugdhuizen, op het werk, overal. Tienduizend bevragingen willen wij ophalen, tienduizend discussies met de Antwerpenaren.

En wij willen jullie oproepen om mee te werken, om aan de stand affiches mee te nemen voor een stad op mensenmaat, en Antwerpen daarmee te kleuren aan jullie ramen. Wij willen vragen om nog bevragingen mee te nemen, en ze te laten invullen, tot we er 10.000 hebben.

Wij toetsen ons programma, wij betrekken de mensen, dat is ons DNA. Er is geen enkele partij die dat doet zoals wij. Geen enkele.

Beste kameraden en vrienden, wij staan sterk op eigen benen, wij zijn vol zelfvertrouwen, wij hebben fantastische leden en militanten, wij hebben een sterke integriteit, en wij hebben een unieke stedelijke visie. Wij gaan onze eigen weg, voor een stad op mensenmaat. Niet alleen in Antwerpen, maar in alle centrumsteden van het land. Wij willen in 2018 doorbreken in alle provinciehoofdsteden en alle centrumsteden van het land, een authentiek links signaal geven en laten doorgroeien naar 2019. Sociaal, rechtvaardig en actief, overal en altijd.

En daarom toost ik graag met jullie op 2018, op een strijdbaar jaar, op gezondheid en solidariteit, en op de dynamische linkse outsider: de PVDA.

Toost!