Onze openbare diensten verdienen bescherming

Onze openbare diensten zijn er voor ons allemaal. Ze staan garant voor een neutrale, betaalbare en democratische dienstverlening aan de burgers. Ze verdienen onze bescherming. We laten ze niet los.

Onze openbare diensten worden uitgehold

Als het over ambtenaren gaat, zijn de vooroordelen nooit ver weg. We kennen allemaal de clichés: ambtenaren zijn lui, verdienen veel geld, zijn constant op verlof en ontvangen een enorm pensioen. De realiteit is voor de gemiddelde ambtenaar jammer genoeg iets minder rooskleurig. De werkdruk is hoog, het aantal burn-outs en werkgerelateerde ziektes stijgt snel en de ambtenaren voelen zich vaak minder en minder gewaardeerd voor het werk dat ze verrichten. De verderzetting van het besparings- en privatiseringsbeleid is een gevaar voor hun job.

De coronacrisis maakte nochtans duidelijk dat sterke en goed functionerende openbare diensten noodzakelijk zijn. We hebben publieke diensten nodig. De jarenlange besparingen op het Agentschap Zorg en Gezondheid maakten het bijna onmogelijk om efficiënt te reageren op de gezondheidscrisis. Dat agentschap werd doorheen de jaren in die mate geherstructureerd dat het bij het uitbreken van de crisis niet meer over de nodige personeelsbezetting beschikte om aan contactonderzoek te doen. Er zat niets anders op dan de bron- en contactopsporing uitbesteden aan een privaat consortium. Geschatte kostprijs: 101 miljoen euro.

Telkens opnieuw zien we dezelfde beproefde techniek: eerst wordt een dienst kapot bespaard en wanneer hij niet meer functioneert, wordt hij geprivatiseerd. Zogezegd om de efficiëntie te verhogen. De link tussen de besparingsdrang vandaag en de geveinsde privatiseringsnoodzaak in de toekomst is overduidelijk.

De Europese vakbond roept het gemeenschappelijk vakbondsfront op om op 23 juni actie te voeren tegen het afbraakbeleid van diverse regeringen in de openbare diensten. De eisen zijn: meer werkingsmiddelen, het stoppen van de privatiseringsgolf en het behoud van het vast statuut van de ambtenaren.

Besparingen zorgen voor slechte dienstverlening

Besparingen op openbare diensten zijn geen cijfertjes op papier, ze hebben concrete gevolgen. Een typevoorbeeld is het agentschap Wegen en Verkeer. Iedereen die met een auto rijdt of op een bus zit, heeft al wel eens goed gevloekt op de putten, barsten en oneffenheden op onze wegen. Onveilige wegen zijn geen uitzondering.

Dat de kwaliteit van onze wegen erop achteruit gaat, is geen verrassing als we kijken naar de besparingsoefeningen die de Vlaamse Regering de afgelopen jaren heeft opgelegd aan het Agentschap Wegen en Verkeer. 

Tijdens de vorige legislatuur (2014-2019) daalde het aantal arbeiders in dienst van het Agentschap Wegen en Verkeer van 178 naar 12 tot 15. Het werkmateriaal werd verkocht. In april 2021 bleek dat het budget om onderhoudswerken uit te voeren op de wegen op is. Dat heeft als gevolg dat er bepaalde uitbestede taken niet meer kunnen uitgevoerd worden door de privé en terugkeren naar de Vlaamse overheid.

Op de lijst van de personeelsbesparingen lezen we dat het agentschap Wegen en Verkeer tegen 2024 nog eens moet besparen op 62 voltijdse administratieve krachten. Bij het agentschap is men momenteel bezig met een efficiëntie-oefening waarbij 30 tot 50 procent van de mensen moet afvloeien bij het onthaal, de post, de telefonie, enz.

Het zijn die besparingen die het agentschap uithollen, de dienstverlening bemoeilijken en voor frustraties zorgen bij de burgers. Wie een goede dienstverlening wil, moet voldoende investeren.

Aanval op het statuut van de ambtenaar

Naast de stevige besparingen op werkingsmiddelen en personeelskosten wordt de aanval ingezet op het ambtenarenstatuut. Minister Bart Somers, bevoegd voor ambtenarenzaken, voorziet een “harmonisering” van het statuut van de Vlaamse ambtenaar. Hij wil hiermee de statutaire ambtenaren en contractuelen gelijkschakelen, waarbij de statutaire ambtenaren al hun wettelijke verworvenheden verliezen terwijl de situatie van de contractuelen niet verbetert.

De minister tekende hiervoor een vijfsporenbeleid uit waarin wordt ingezet op “contractualisering”. Dat betekent dat de Vlaamse regering het vast statuut wil afschaffen en vooral contractuelen in dienst nemen. Elke vastbenoemde ambtenaar die van dienst of functie verandert, zal in de toekomst zijn statuut verliezen en contractueel worden.

De aanval op de vaste benoeming van de ambtenaren is een ongezonde situatie. De statutaire benoeming werd net in het leven geroepen tegen onrechtmatige beïnvloeding van ambtenaren door politiek verantwoordelijken, hogere leidinggevenden en private zakenbelangen.

Voor de neutrale ambtenaar is iedereen gelijk voor de wet. De vaste benoeming van de ambtenaar is een waarborg voor die gelijkheid. Hij kan immers weigeren een opdracht die in strijd is met de grondwettelijke rechten van de burger uit te voeren. Net daarom valt het te betreuren dat de regering overgaat tot het uitdoven of schrappen van de vaste benoeming en de uitzendarbeid in de openbare diensten invoert.

23 juni is een strijddag

Een kwaliteitsvolle samenleving is onmogelijk zonder een sterke openbare dienstverlening. Een rechtvaardige samenleving vereist bereikbare, toegankelijke en betaalbare openbare diensten: kinderopvang, onderwijs, jeugdhulp, ziekenzorg, ouderenzorg, openbaar vervoer en veilige wegen, informatieve diensten. Mensen hebben recht op sterke openbare diensten. 23 juni is een strijddag voor de bescherming en de uitbouw van onze publieke diensten. Tegen de besparingen en de privatiseringen die onze dienstverlening bedreigen. Er zal actie en sociale mobilisatie nodig zijn om de besparingen en de privatiseringen tegen te houden.