“Nooit meer fascisme”
Vrijdagochtend 8 mei legden het Onafhankelijkheidsfront, het Anti Fascistisch Front (AFF) en de PVDA bloemen neer aan het monument van de weerstander in Breendonk naar aanleiding van de 75ste verjaardag van de overwinning op het fascisme. Ze roepen op om van 8 mei een officiële feestdag te maken. Lees hier de toespraken.
Paulette De Coninck, dochter van verzetsstrijders
“Ik ben een spruit van ouders die allebei hun leven op het spel hebben gezet bij het bevechten van het fascisme tijdens de tweede wereldoorlog.
Mijn ouders wisten al van voor de start van die oorlog wat fascisme betekende. Zij hebben de fascistische methoden tijdens de oorlog beleefd. Het is dank zij hun strijd dat ik leef en dat ik hier vandaag sta.
Mijn joodse mama gaf me de naam mee van haar zusje, Paulette Souritz. Paulette Souritz werd in april 1943 door Vlaamse collaborateurs aangeduid en werd door de Gestapo op een camion geladen, richting Dossinkazerne en vervolgens, met de trein richting Auschwitz gedeporteerd. Ze werd samen met haar vader (mijn grootvader dus) opgepakt. De eerste Paulette heeft de oorlog niet overleefd. De tweede Paulette werd in 1952 geboren, zeven jaar na de bevrijding.
De tweede Paulette groeide op tussen mensen die hun verhalen vertelden over mensen die in concentratiekampen gezeten hadden.
Als 9-jarig meisje bracht ik met mijn ouders en andere, buitenlandse kameraden, een bezoek aan deze plek, Fort Breendonk. Dit uitstapje heeft me een decennia durende nachtmerrie bezorgd. In mijn droom liep ik in een lange smalle gang, op een grindpad. Het was er donker en koud. Er scheen geen einde te komen aan die loop.
Gelukkig werd ik telkens wakker.
Ik groeide op met de existentiële angst dat zoiets terug zou gebeuren.
Maar na de oorlog was het fascisme de wereld nog niet uit.
Terwijl ik ’s nachts die angstwekkende droom had werd er overdag analyses gemaakt over hoe het fascisme zich nog in andere landen voordeed. We moesten onze ogen open doen. Wakker blijven!
Ik hoop dat het ‘memorie’-werk dat de media aangevat hebben nu wordt verder gezet. Ze hebben al iets laten zien van wat er gebeurde, op het vlak van verzet. Er was echter nog meer verzet. Ik hoop dat dat andere verzet ook blootgelegd wordt.
En ik hoop vooral dat het analyse-werk van die oorlog volgt en dat alles zou gedaan worden opdat zulke barbarij zich niet zou herhalen. Anders heeft een dag als deze en een plek als deze geen zin.
Ik zou zeggen: allen aan het werk!”
Paulette is de dochter van wijlen Albert De Coninck (leider van de partizanen in Vlaanderen) en wijlen Rachel Souritz (Joods verzetsstrijdster)
Stéphanie Koplowicz, kleindochter van overlevenden van de kampen
“Ondanks de bijzondere omstandigheden vandaag, is het belangrijk om deze dag, 8 mei te herdenken. Vandaag vieren we de 75ste verjaardag van de overwinning op het nazisme en het fascisme.
Ik denk aan iedereen die in die oorlog gestorven is, gevochten heeft en geleden heeft. Ik denk vandaag aan mijn grootouders, die net als een groot deel van mijn familie, de gruwel van de concentratiekampen en van de deportatie gekend hebben.
Ik denk in het bijzonder aan mijn grootmoeder, die ik gelukkig goed heb gekend, want ze is honderd jaar oud geworden. Zij heeft me zoveel verhalen verteld over haar leven in Polen, over haar leven in de kampen, over het werk. Verhalen zo gruwelijk dat je ze haast niet kunt geloven. Hoe is het te vatten dat een mens een andere mens zulke dingen kan aandoen?
En toch… met de steeds harder worden rechtse politiek in Europa en elders, krijg ik schrik. Als ik vandaag opnieuw woorden van racisme en haat hoor, dan krijg ik schrik dat dit opnieuw kan gebeuren. Want racisme leidt tot dood. Dat zagen we 75 jaar geleden en dat zien we vandaag nog.
Anderzijds heb ik ook veel hoop. Want vandaag, tijdens deze crisis, zien we massa’s solidariteit ontstaan tussen mensen. Net zoals tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen het verzet en communistische organisaties erin slaagden het nazisme te overwinnen door samen te werken en zich te organiseren.
Aan mijn grootmoeder, aan mijn grootvader en aan de miljoenen doden die vielen onder de regimes van fascisten en nazi’s, moeten we vandaag beloven dat we met alle kracht zullen strijden tegen elke vorm van haat en racisme. En dat we samen een solidaire wereld, waarin iedereen in vrede kan leven, zullen doen zegevieren.”
Rudi Kennes, Onafhankelijkheidsfront
“Het Onafhankelijkheidfront heeft enorme verliezen geleden omdat zij steeds in de vuurlijn stonden van de acties.
De tijd heeft inmiddels zijn werk gedaan en steeds minder mensen blijken hun geschiedenis nog te kennen. Daarom is het belangrijk om deze dag te blijven gedenken. Dit zou volgens mij best kunnen door van deze dag een officiële feestdag te maken. Net zoals dat op andere plaatsen het geval is.
Want het verzet in het algemeen heeft bij ons nooit de eer mogen opstrijken voor hun inzet, vaak betaald met hun eigen leven. Integendeel, zij werden na de oorlog bestempeld als misdadigers en de laffe collaborateurs als slachtoffers.
Door deze dag te herinneren trachten we hen te eren die de hoogste prijs betaalden opdat wij in vrijheid zouden kunnen leven.
Daarom de oproep om van 8 mei een officiële feestdag te maken. Want de waarde van een land meet zich eigenlijk af aan de mate waarin het respect betoont voor en omgaat met zijn grootste verdedigers voor vrijheid en democratie, toch?
Daarom doet het mij heel veel plezier hier ook een verantwoordelijke van de jeugd te hebben. Zeker in deze tijden van opnieuw opkomen fascisme. Voor hen heb ik een boodschap van waarschuwing van Bertoldt Brecht: 'De buik die het monster baarde is nog steeds vruchtbaar.'”
Luc Van de Weyer, Anti Fascistisch Front
“Wij herdenken hier de slachtoffers van het nazisme: joden communisten, socialisten, syndicalisten, weerstanders, zigeuners, vrijmetselaars en zovele anderen.
Mijn haren rijzen mij ten berge als ik iemand als Sam Van Rooy, Antwerpenaar en woordvoerder van het Vlaams Belang, bezig hoor. Hij werd ontslagen door Geert Wilders en diens Partij voor de Vrijheid wegens te radicaal. In 2019 had hij het over de ratten van Brussel-Noord. Hij stelde voor dat zij gaan zwemmen in de Middellandse Zee, want daar zwemmen andere bootvluchtelingen.
Recent in een artikel in ’t Pallieterke zei hij: ‘De islamisering zal ons als vrije samenleving dwingen om maatregelen te nemen die we terecht niet zouden willen nemen.’
In de jaren dertig vergeleek men de joden met ongedierte. En wat doe je met ongedierte? Het uitroeien. In de jaren dertig zei Hitler ook dat de democratie niet in staat was om dit op te lossen. Dat er andere middelen nodig zijn om dit op te lossen. Exact zoals hier gezegd wordt.
Daarom zijn wij hier. Daarom ben ik hier.”