Niet in onze naam, geen normalisering van Vlaams Belang

13 juli 2019: het Vlaams Belang mag met Filip Dewinter even de voorzitter van het Vlaams Parlement leveren. Enkel de vier Vlaamse verkozenen van de PVDA geven een signaal en houden bordjes omhoog: “Niet in onze naam”. Wie discriminatie, racisme of fascisme verspreidt, spreekt niet in naam van de hele bevolking, is de boodschap. Een signaal ook tegen de groeiende normalisering van Vlaams Belang.

Maar steeds meer politici vinden dat die boodschap niet meer mag gebracht worden. De N-VA reageert woedend. Wilfried Vandaele, de nieuwe parlementsvoorzitter, vindt dat Dewinter de volksvertegenwoordigers van PVDA had moeten buiten gooien. Maar ook sp.a-fractievoorzitter Conner Rousseau riep op tot rust en sereniteit, en wil “geen circus”.

Een jaar geleden, zelfs twee maanden terug, was het ondenkbaar dat iemand als Dewinter in politiek Vlaanderen het parlement zou voorzitten. Dat is voorbij. Wekelijks worden stappen gezet richting normalisering van een racistische partij als Vlaams Belang. Extreemrechts is in recordtempo aanvaardbaar geworden, van een deelname aan de tv-show Karrewiet op kinderzender Ketnet tot de deelname aan de onderhandelingen voor de Vlaamse regering. Ook daarom is het belangrijk om wél een signaal te geven: tot hier en niet verder.

Nog altijd hetzelfde Blok

Vlaams Belang blijft een extreemrechtse partij, die racistisch is en waarvan een aantal verkozenen minstens flirten met het fascisme. De keurige maatpakken, de meer verzoenende taal tegenover andere politici, de meer ingetogen publieke partijbijeenkomsten … De uiterlijke verfraaiing verhult nog steeds dezelfde strategie en dezelfde partijstandpunten. Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken zorgt ervoor dat de partij afstand neemt van alles dat (nu nog) te extreem wordt gevonden door de gemiddelde kiezer. Maar het ‘nieuwe Vlaams Belang’ dat Van Grieken boven de doopvont hield, is niets dan een leeg omhulsel, de stijlbreuk is een farce. Er is geen fundamenteel verschil tussen de “goede” Van Grieken en de “slechte” Dewinter, tussen het oud Vlaams Blok en het nieuwe Vlaams Belang.

Het huidige Vlaams Belang is nog altijd de partij die in 2004 werd veroordeeld voor het aanzetten tot haat en racisme. Het personeel is hetzelfde, het programma is hetzelfde, en de doelstellingen zijn dezelfde. In het kader van de federale verkiezingen bezocht het programma Iedereen Kiest het partijhoofdkwartier van de extreemrechtse partij. Affiches van het veroordeelde Vlaams Blok hangen daar nog steeds trots aan de muren. De oude naam en de slogan ‘eigen volk eerst’ worden nog altijd nostalgisch in ere gehouden. Van Grieken stond erbij en kon enkel maar groen lachen.

De persoon Van Grieken is een ongeloofwaardige profeet van de nieuwe stijl. Als voorzitter van Vlaams Belang Jongeren gooide hij in 2012 Zwanworstjes op de borden van moslimkinderen bij een barbecue. Sommige kinderen hadden halalvlees meegebracht, en dat vond de voorzitter maar ‘onverdraagzaam onzinvlees’. In 2008 gooide hij als voorzitter van NSV toiletpapier naar vluchtelingen met de boodschap “hier zijn uw papieren”. In 2015 riep Van Grieken nog “iedereen die onze Europese beschaving wil vrijwaren” op om deel te nemen aan Pegida-betogingen. Zeer recent liet Van Grieken nog optekenen (De Tijd, 1/06/19): “Ik vind dat een privépersoon die een huis verhuurt, mag discrimineren.” En laten we niet vergeten dat hij verantwoordelijk is voor de rekrutering van Dries Van Langenhove ná de spraakmakende Pano-reportage, waarin werd aangetoond dat zijn organisatie Schild & Vrienden racisme en negationisme verspreidt en aanzet tot geweld.

Zowel voorzitter Van Grieken, kopman Dewinter als de rest van de partij streeft naar een etnisch homogeen, blank Europa. Ze gebruiken termen zoals ‘omvolking’ en ‘ontwestering’ om de diversiteit in de samenleving te beschrijven. Termen die komen van suprematistische ‘white genocide’ samenzweringstheorieën. In een interview met SCEPTR herhaalde Van Grieken dat hij vindt dat burgers “inherent deel [uitmaken] van de staat waarin ze wonen”. Dat is ‘bloed en bodem’ onder een vage noemer. De voorzitter van het Vlaams Belang vindt ook dat er voor elke ‘kleur’ een apart land zou moeten zijn (De Tijd, 1/06/19): “Vinden we blanken in Zambia de normaalste zaak ter wereld? Nee, dat is een beetje raar. Maar hier moeten we alles de normaalste zaak ter wereld vinden. [...] iedereen heeft zijn plekje op de wereld.” De nieuwe ‘golden boy’ van extreemrechts, Dries Van Langenhove, verdedigde de racistische gezangen over “de Congo is van ons” op Pukkelpop

Maar niet enkel rond racisme laat de partij soms nog haar ware gelaat zien. Van Grieken vindt aandacht voor gelijke kansen voor vrouwen maar ‘genderwaanzin’ en spreekt van ‘genderfundi’s’ (genderfundamentalisten). Bij Schild & Vrienden werden regelmatig verkrachtings- en andere vrouwonvriendelijke memes gepost. Tijdens een video-interview met alt-rightboegbeeld Lana Lokteff legde Van Langenhove uit dat vrouwen nu eenmaal geen interesse hebben in politiek. Bij zijn ontmoeting met de Hongaarse premier Viktor Orbán klaagde Van Langenhove dat Vlaamse vrouwen te veel geïnteresseerd zijn in hun eigen hobby’s en carrière en te weinig in het stichten van een gezin. Dominiek Sneppe, kersvers verkozen Kamerlid voor Vlaams Belang, viel adoptie door homokoppels aan. Ze werd teruggefloten, maar ook Van Grieken liet als voorzitter (De Zondag op 11 oktober 2015) optekenen dat hij het traditionele gezin van man en vrouw verdedigt. In hetzelfde interview vindt hij adoptie van homokoppels geen prioritair strijdpunt, maar stelt hij wel dat een kind “recht heeft op een vader en een moeder”. Filip Brusselmans, sinds kort ook federaal parlementslid, vindt transgenders ‘abnormaal’. Dat is volledig in de lijn van Dries Van Langenhove, die in opstand kwam tegen de normalisering van medische transitie toen Bo Van Spilbeeck in de media kwam.

Vlaams Belang verzet zich nog altijd tegen abortus, en pleit eerder voor ‘preventie en bijstand’.

Het verbergen van de echte doelstellingen is dé centrale strategie geworden van internationaal extreemrechts

Maar steeds vaker verbergt het Vlaams Belang die boodschap. Dat maakt hen gevaarlijker dan ooit, en plaatst hen in het kamp van het nieuwe alt-right. Het verbergen van de echte doelstellingen is dé centrale strategie geworden van internationaal extreemrechts.

Het beste bewijs is Schild & Vrienden. De neofascistische organisatie hanteerde de strategie van het verborgene. Het tv-magazine Pano keek echter voorbij de façade, en onthulde de systematisch racistische, seksistische, homofobe en antisemitische memes. Maar ook oproepen voor rassenoorlogen, een lichaamscultus en het trainen met wapens. Extreemrechts richt zich op het publieke forum niet meer openlijk tot hun extreme achterban. Dat is niet meer nodig, daar zijn besloten internetgroepen voor. Ze richten zich tot het politieke centrum, vaak met opgeklopte en zelfs volledig verzonnen verhalen. Wanneer ze wel rechtstreeks tot ‘hun’ mensen spreken, doen ze dat in code. Dat heeft geleid tot een beeld dat Vlaams Belang haar scherpe kantjes verloren heeft. Maar niets is minder waar.

Normalisering

Het Vlaams Belang is niet veranderd, maar er is toch een opmerkelijke evolutie in hoe met de partij wordt omgegaan. De twee recente verkiezingen van 2018 en 2019 zijn daarbij belangrijke breekpunten. De normalisering van extreemrechts kadert in een bewuste strategie: zowel van het Vlaams Belang zelf, als van andere rechtse partijen die hun externe steun geven. Vooral de rol van de N-VA valt daarbij op. Die partij is geen dam tegen extreemrechts gebleken, maar een brug er naar toe.

De N-VA valt ook links aan om extreemrechts te recupereren. De eerste stap in de normalisering was beweren dat de PVDA op hetzelfde niveau staat als Vlaams Belang. De aanvallen op de PVDA zijn daarbij ook bedoeld om het Vlaams Belang normaler te doen lijken: ze zijn dan niet de enige ‘extremisten’. N-VA-voorzitter Bart De Wever verweet de centrum- en centrumlinkse partijen al in 2016 dat zij de PVDA niet uitsloten. In een interview met Newsmonkey noemde hij de PVDA ‘restafval’, en even gevaarlijk als Vlaams Belang (30 december 2016). Maar hij sloot Vlaams Belang toen wel uit. “Ik ga niet met extremisten besturen”, herhaalde hij toen SCEPTR vroeg of hij een coalitie zag zitten met Vlaams Belang (28 september 2018). Voor de gemeenteraadsverkiezingen sprak De Wever van de ‘vierkoppige draak’ van PVDA, sp.a, Groen en CD&V. CD&V plooit uiteindelijk onder de druk en sluit PVDA uit. Ook Open Vld doet mee aan het spelletje. Wanneer PVDA en sp.a in Zelzate een coalitie sluiten, worden dezelfde argumenten herhaald. Daarbij laat De Wever al vallen dat “extreemlinks en radicaal links zijn even erg en wat mij betreft nog veel erger” (VTM Nieuws, 10 november 2018). Plots is het cordon sanitair geen factor meer. Maar De Wever laat in december wel nog optekenen in De Tijd dat er “een Chinese muur tussen ons en extreemrechts” staat.

De volgende stap was de bewering dat de PVDA erger is dan Vlaams Belang. Die boodschap begon al te spelen voor de federale en Vlaamse verkiezingen, maar klonk vooral erna steeds luider. Het wordt verspreid door establishmentprofeten als Rik Torfs. Maar ook Herman De Bode, voormalig kabinetschef van N-VA-minister Jan Jambon, trekt trouw aan dat zeel. In Knack (20/06/19) zegt die: “Het Vlaams Belang is net zo democratisch als de andere partijen. En anders dan de PVDA heeft het Vlaams Belang geen voorliefde voor antidemocratische dictators.” Uit de woorden van De Bode is duidelijk hoe men de PVDA aanvalt om het Vlaams Belang normaal, zelfs aanvaardbaar te maken. Uit hetzelfde interview met de man: “Ik zie geen enkel principieel of ethisch bezwaar om het Vlaams Belang te betrekken bij het beleid. [...] Aan het einde van de jaren tachtig was het Vlaams Blok een partij met racistische trekjes [...] maar dat is twintig jaar geleden. Vandaag is dat niet meer zo.”

Vandaag doet de N-VA van De Wever concreet stappen richting Vlaams Belang met onderhandelingen voor een Vlaamse regering. Niet direct om deel te nemen (er is geen meerderheid en geen enkele andere partij ziet dat zitten), maar wel om inhoud van de volgende Vlaamse regering te beïnvloeden. Gwendolyn Rutten zei al in Terzake (17 juni 2019) “dat het Vlaams Belang meeschrijft aan een regeerakkoord,” terwijl “je weet dat ze zelf niet in die regering zullen zitten”. Daarmee zitten we heel dicht bij een scenario zoals in Denemarken, waar extreemrechts al jaren gedoogsteun geeft. De volgende stap is een situatie zoals in Italië en Oostenrijk. Twee maanden geleden geloofde niemand dat er een gevaar bestond dat het Vlaams Belang op middellange termijn in een regering zou stappen. Die optie is vandaag heel reëel: de kans is groot in 2024, of zelfs vroeger.

Dus De Wever noemt Vlaams Belang niet meer ‘extreemrechts’, maar ‘rechts’. Ook Bart Maddens, een van de separatistische ideologen van de Vlaamse volksbeweging, minimaliseert het gevaar van extreemrechts. Maddens klaagt de “enorme intolerantie ten aanzien van de Vlaams Belang-verkozenen” aan (De Morgen, 22/06/19) en vindt “dat je op zijn minst moet aftoetsen of er zaken te doen vallen met een partij die de verkiezingen wint”.

De Vlaamse Volksbeweging en N-VA willen Vlaams Belang namelijk inschakelen in een Vlaams-nationaal machtsblok, om zo – desnoods eenzijdig – tot de onafhankelijkheid van Vlaanderen te komen. Dat is ook de piste die Bart Maddens uittekent (De Morgen, 22/06/19): “Door de gesprekken tussen N-VA en VB krijgt het Vlaams-nationale machtsblok gestalte. Je zet goed in de verf wat voor een formidabel blok aan zetels en stemmen ze samen vertegenwoordigen: 44 procent van de stemmen in Vlaanderen, bijna een op de drie zetels in het federale parlement. Ze zijn nu met lengten voorsprong de grootste politieke familie van België.” In dat scenario moeten de V-partijen hun ideologische verschillen tijdelijk opzij schuiven om de Vlaamse onafhankelijkheid samen door te duwen. Een ‘Vlaams-nationale godsvrede’, zoals Hendrik Vuye het noemt (Knack, 29/05/19). Dat een racistisch, bijna fascistisch discours daarbij genormaliseerd wordt, blijkt geen bezwaar.

De gevolgen van een Vlaams Belang aan de macht zouden bijzonder ernstig zijn. De partij pleit voor een verbod op de islam als religie, die ze bestempelen als ‘fundamenteel tegenstrijdig met de westerse identiteit’. Hun splitsing van het land zou leiden tot het vernietigen van alle sociale verworvenheden. De sociale demagogie van extreemrechts zal alvast niet leiden tot echte sociale vooruitgang. Maar denk ook aan het repressieapparaat dat de voorbije jaren verder is uitgebouwd in naam van de strijd tegen terrorisme. De overheid kan gemakkelijker mensen oppakken en vasthouden, afluisteren, rechten afnemen. De ingrediënten voor een autoritaire staat zijn klaargestoomd. Wat als die in handen komen van extreemrechts?

De normalisering van extreemrechts verleent in de hoofden van sommigen ook legitimiteit voor geweld. De racistische brieven die als intimidatie werden verspreid in Aalst zijn maar het begin. In Duitsland werd recent een CDU-politicus vermoord omdat hij voor een menselijk migratiebeleid had gepleit. Ook in Noorwegen en Groot-Brittannië werden al moorden gepleegd op antiracistische politici. In Italië is het aantal incidenten van racistisch geweld verdrievoudigd sinds de toetreding van de Lega Nord tot de regering. In de eerste twee maanden van het beleid telde Italië 12 schietincidenten, twee moorden en 33 fysieke geweldsincidenten gericht tegen migranten. Vorig jaar waren er alleen al 126 fysieke aanvallen van die aard in het land. Recent nog vond de politie oorlogstuig, machinegeweren, zelfs een raket bij extreemrechtse groeperingen in Turijn.

Het Vlaams Belang blijft een extreemrechtse, racistische partij. Er is niets veranderd aan hun opvattingen en doelstellingen. Integendeel, achter de schermen wint de fascistische onderstroom van groepen als Schild & Vrienden steeds meer aan kracht. Toch is de normalisering van extreemrechts al heel ver gevorderd. Net daarom moeten we zo snel mogelijk een halt toeroepen aan die normalisering. De opmars van het Vlaams Belang is niet onomkeerbaar. Maar we gaan ze geen halt toeroepen door “de situatie te laten betijen” of “er zo weinig mogelijk over te spreken”.

Het blijft onze taak om het vals profiel van het Vlaams Belang dat zich wil voordoen als sociale partij te ontmaskeren, in de wijken, tussen de mensen (zie kader). De mensen hebben gelijk als ze kritiek hebben op het antisociaal beleid en op het gebrek aan echte politieke inspraak. Overal waar extreemrechts aan de macht komt, gaan het volledig mee in het sociaaleconomisch beleid van het establishment. We moeten ook elke illusie de kop indrukken dat we het Vlaams Belang kunnen “zichzelf laten kapot regeren”. De buitenlandse voorbeelden zijn een goede waarschuwing.

We moeten ook consequent het racistische en separatistische programma van het Vlaams Belang aanklagen. Racisme is geen oplossing voor de sociale problemen, het verzwakt onze strijd voor rechtvaardigheid. Het is door in de bedrijven, in de wijken samen op te komen voor een beter loon, betere werkomstandigheden, een gezonder en veiliger buurt, dat de verdeeldheid kan worden overwonnen. We komen ook op tegen de verspilling en inefficiëntie van de opeenvolgende staatshervormingen. De sociale zekerheid, de strijd voor het klimaat en alles wat beter werkt federaal moeten we federaal houden of terugbrengen. We bekampen elke toenadering tot de fascisten, elke stap van de gevestigde partijen in de afbraak van de democratische rechten.

Dat kunnen we enkel door alle democraten te verenigen: bij de vakbonden en bij het middenveld, maar ook met de slachtoffers van racisme én van sociale onrechtvaardigheid. Onze waarden en ons alternatief kunnen talrijke jongeren aanspreken, die zich afkeren van de maatschappij waar graaien en straffeloosheid van rijk volk de regel is, waar flexi-jobs en lage lonen niet toelaten om een toekomst uit te bouwen. Zo stoppen we extreemrechts: tussen het volk.