Minimumpensioen van 1500 euro? De realiteit achter de woorden van Vivaldi

Deze regering wil het helemaal anders doen. “Open en eerlijk communiceren. Een politiek van vertrouwen en respect, geen kibbelkabinet”, zei kersvers premier Alexander De Croo. Dat is een goed voornemen. Regeringsleden die elkaar tegenspreken of robbertjes uitvechten op de straatstenen, zijn geen goed voorbeeld.

Maar rond het belangrijkste paradepaardje van de nieuwe regering – 1.500 euro netto pensioen – is er wel al veel gekibbel. “Het minimumpensioen zal geleidelijk worden opgetrokken richting 1.500 euro netto”, zegt het regeerakkoord. De cruciale vraag is meteen: wanneer? De onduidelijkheid daarover leek verdwenen toen MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez woensdagavond op de RTBF zei dat het minimumpensioen wordt opgetrokken tot 1.580 euro bruto in 2024. Datzelfde cijfer vinden we terug in de powerpoint die de PS doorstuurde naar haar leden.

Maar donderdagochtend liet sp.a-voorzitter Rousseau toch weer een ander geluid horen op de radio: “Dit is bijna netto”, klonk het. Zijn partijgenoot en kersvers minister Meryame Kitir gaat vrijdag een stap verder, op de voorpagina van Het Belang van Limburg: “Minimumpensioen van 1.500 euro is niet bruto maar netto”. De premier zou dat daags voordien op de eerste ministerraad hebben bevestigd, aldus Kitir. De volgende dag wilde PS-voorzitter en voormalig formateur Paul Magnette in een interview met Le Soir de zaken rechtzetten: "Het is een absurde polemiek, we hadden niet moeten praten in termen van netto of bruto, maar in termen van procentuele verhoging. We verhogen het pensioenen met 20%. Bruto of netto, dat zorgt voor verwarring." Dat het voor verwarring zorgt is zeker. Maar dat de pensioenen 20% omhoog gaan, is zoals we verder nog zullen zien een leugen.

Wat is het nu? En wat zijn de concrete gevolgen voor de 1,2 miljoen gepensioneerden die wachten op een beter pensioen?

1.450 euro netto

In de begrotingscijfers die werden meegestuurd met het regeerakkoord wordt er tegen 2024 een bedrag van 1,18 miljard euro gereserveerd voor de verhoging van de minimumpensioenen. Daarnaast wordt er 634 miljoen euro gereserveerd voor de verhoging van het leefloon, van de IGO, het loonplafond, de minima in de werkloosheidsregeling en 344 miljoen voor de aanpassing van de arbeidsongeschiktheidsuitkering en van de drempels voor de solidariteits- en de ZIV-bijdrage.

Dat is 2,16 miljard in totaal voor hogere sociale uitkeringen, waarvan 1,18 miljard voor de minimumpensioenen. Volgens Philippe Donnay, topman van het Federaal planbureau, kost een minimumpensioen van 1.500 euro netto minstens drie miljard euro. Vertrekkende van de begrotingscijfers verbindt de Vivaldi-coalitie zich dus niet tot een minimumpensioen van 1.500 euro netto in 2024. Het cijfer van de MR en de PS lijkt veel dichter bij de begrotingstabellen aan te sluiten. Waarom kan dat langs de bovenkant van de taalgrens ook niet gewoon gezegd worden? Een pensioen van 1.580 euro bruto is gelijk aan 1.450 euro netto.

In 2024

Een pensioen van 1.450 euro netto in 2024 is natuurlijk niet gelijk aan een pensioen van datzelfde bedrag vandaag. De inflatie vermindert de koopkracht over vier jaar. De Nationale Bank voorziet een inflatie van 1,4 procent volgend jaar en 1,8 procent het jaar nadien. Met een gemiddelde inflatie van 1,5 procent is 1.450 euro in 2024 gelijk aan 1.365 euro vandaag.

In koopkracht van vandaag wordt het minimumpensioen dus opgetrokken tot 1.365 euro. Dat is exact 74 euro méér dan nu. Het huidige minimumpensioen voor alleenstaanden bedraagt immers al 1.291 euro. Dat bedrag is zowel bruto als netto, omdat je hier nog geen belastingen op betaalt. Het gaat dus om een stijging van 5,42%. Dat is een stuk minder dan de 20% waar Paul Magnette over spreekt. 

Na 45 gewerkte jaren

De regering-De Croo verhoogt het minimumpensioen dus met 74 euro netto, uitgedrukt in koopkracht van vandaag. Dat is bovendien de maximale verhoging, voor wie 45 jaar gewerkt heeft. Maar drie op de vier mensen geraken niet aan 45 gewerkte jaren. Geen enkel Europees land heeft een langere pensioenloopbaan. Gemiddeld komen mannelijke werknemers aan 43 en vrouwelijke werknemers aan 36 gewerkte jaren. Voor zelfstandigen ligt dat nog een pak lager: 38 jaar voor mannen en 15 jaar voor vrouwen.

De impact van deze voorwaarde kunnen we het best duidelijk maken met twee voorbeelden. Eerst Albert, die 42 jaar heeft gewerkt. Hij heeft een pensioen van 1.320 euro netto. Met de regeling in het regeerakkoord-De Croo zal hij 69 euro netto per maand meer krijgen in 2024 (= 74 euro x 42/45). Of Christine, die 36 jaar heeft gewerkt. Zij heeft een pensioen van 1.115 euro netto. Met de regeling in het regeerakkoord zal zij 59 euro netto per maand meer krijgen in 2024 (= 74 euro x 36/45). In de twee gevallen een stap vooruit, maar wel een zeer kleine stap.

Ik ben blij dat het minimumpensioen van 1.500 euro netto het regeerakkoord heeft gehaald. Dat is het bewijs dat het werk van de PVDA invloed heeft op het debat. Het is de PVDA die deze eis op de agenda heeft gezet met onder andere het initiatief voor een burgerwet. 

Maar als je de vele randvoorwaarden analyseert – bruto niet netto, pas in 2024 en 45 gewerkte jaren – dan schiet er niet veel van over. Ja, dan heeft de berg toch eerder een muis gebaard. De traditionele partijen denken dat de strijd voorbij is. Ze denken dat nu ze onderling een akkoord hebben, niets hen nog kan dwingen om nu om een minimumpensioen van 1.500 euro netto per maand in te voeren. Ze vergissen zich. We zullen de druk verder opvoeren om en deze eis afdwingen. Door mobilisatie van onderen uit, zoals we dat gewoon zijn.