In memoriam: Jean Pestieau, een leven van engagement

Jean is geboren in 1942 in Froidchapelle, in de provincie Henegouwen, in een boerengezin van tien kinderen. Hij vertelde graag hoe hij als student aan de universiteit van Leuven de drie zomermaanden hard werkte op de boerderij van zijn ouders. Zo blijf je met beide voeten op de grond staan, zelfs als ben je gepassioneerd door deeltjesfysica.

In 1964 ontmoet hij Maria, de liefde van zijn leven. Ze trouwen en krijgen drie kinderen: Patrick, David en Benjamin. Hij grapte vaak tegen jonge ouders: “Je zal zien, niet jullie zullen jullie kind opvoeden, het is jullie kind dat jullie zal opvoeden.” En als je de koers ziet die hij heeft gevaren, is het duidelijk dat zijn zonen hem goed hebben opgevoed. Jean was gelukkig en trots op zijn kinderen, zijn zeven kleinkinderen en zijn schoondochters. Het maakte hem blij dat jonge mensen op hun eigen manier het werk voortzetten dat zijn generatie was begonnen.

Van 1968 tot 1970 gaat Jean als jong afgestudeerde naar de Verenigde Staten en gaat er aan de slag als wetenschappelijk onderzoeker. Meer dan over zijn werk in de theoretische fysica vertelt hij vooral graag over de woelige samenleving in de VS: de massale protesten tegen de oorlog in Vietnam, de Black Pantherbeweging ... Na zijn verblijf in de VS gaat hij naar Mexico, waar hij twee jaar les geeft. Deze periode tekent hem voor het leven en vormt zijn diepe anti-imperialistische overtuigingen, in een Latijns-Amerika dat klopte op het ritme van de Chileense Unidad Popular. Hij leert er Spaans spreken, hoewel een van zijn kameraden zei: “Jean sprak in elke taal Frans. Maar hij sprak met zoveel overtuiging, vuur en uit het hart dat iedereen hem begreep.”

Jean was een briljante wetenschapper, maar schepte er niet over op. Hij wilde, in de traditie van grote communistische wetenschappers, zijn kennis delen met de werkende klasse, van wie velen niet de kans hadden gehad om te studeren, maar die snakten naar kennis. Hij gaf talloze lezingen over wetenschap en dialectisch materialisme, waarin hij probeerde ingewikkelde concepten eenvoudig uit te leggen. Veel kameraden zijn hem daar zeer dankbaar voor.

In 1972 keert hij terug naar België en wordt hoogleraar natuurkunde aan de Universiteit van Louvain-la-Neuve, een functie die hij uitoefent tot zijn pensioen in 2002. Hij wordt door zijn studenten “kameraad Jean” genoemd en spreekt met blinkende ogen over degenen wiens ogen hij heeft kunnen openen voor de sociale werkelijkheid en naar een engagement ten dienste van het volk heeft kunnen leiden.

In 1976 wordt Jean lid van de PVDA. Het bepaalde de rest van zijn leven. Net als andere briljante academici had Jean een rustig en comfortabel leven kunnen leiden en een internationale academische carrière nastreven. Maar hij koos er bewust voor om zich te engageren, om een communistische activist te zijn, samen met vele anderen die dag na dag hun partij opbouwen en haar strijd versterken zonder zich enige moeite te sparen. Hij had een royaal salaris als universiteitsprofessor en aarzelde niet om een deel daarvan af te staan om zijn partij te helpen financieren: “Wat zou ik gedaan hebben met al dat geld dat ik niet nodig had?” zei hij.

Jean stond altijd in dienst van elke strijd. Zijn activisme bij het ACV, meer dan 20 jaar lang, bracht hem er zelfs toe de pauselijke encyclieken te bestuderen. Hij herinnerde het zich een paar dagen geleden nog, met veel humor.

Hij werkte ook 22 jaar lang op de afdeling internationale betrekkingen van de PVDA. Daar organiseerde hij internationale bijeenkomsten en kwam in contact met communisten van over de hele wereld.

Jean was trots op de verwezenlijkingen van de partij en hij had vertrouwen in de nieuwe generatie die haar leidde, maar volgde haar acties met een kritische blik. Hij was een onvermoeibare activist en je kon in alle omstandigheden op hem rekenen: bezoeken aan de piketten, betogingen (de politie van Brussel-Stad kent hem goed), militante verkoop van het blad Solidair, campagne voeren voor “Objectief 479.917” dat een miljoen handtekeningen tegen racisme verzamelde na de doorbraak van het Vlaams Blok in 1991.

“Hij leek mij altijd oprecht geïnteresseerd in het standpunt van de ander, hij moedigt aan tot nadenken en dringt zijn visie niet op. Ik denk vaak aan zijn manier van lesgeven, als ik zelf stagebegeleider ben voor onze assistenten”, zegt een arts van Geneeskunde voor het Volk die hem goed kende. “Wat ik indrukwekkend vind aan Jean is zijn enorme vertrouwen in het team en vooral in de jeugd.”

In de laatste jaren van zijn leven besteedde Jean steeds meer aandacht aan het begeleiden van jongeren. Hij was altijd aanwezig op de “Boost days” van PVDA-jongerenbeweging RedFox of als lesgever bij de studenten van Comac. Jean hield ervan om met hen van gedachten te wisselen, vaak met humor, en zijn legendarische optimisme te delen. Hij was ook een sterke feministische activist. Toen Maria stierf, zei hij tegen een jonge vrouw en partijverantwoordelijke: “Nu is het aan jou en jouw generatie om de fakkel te dragen. De partij heeft meer vrouwen nodig om haar te leiden, dat is ook jouw verantwoordelijkheid.”

Naast zijn inzet voor de PVDA was Jean sinds 2017 actief in GAMP (een actiegroep die het gebrek aan plaatsen voor gehandicapten met een hoge afhankelijkheidsbehoefte aan de kaak stelt). Hij had namelijk zelf een autistische kleinzoon, Arthur. Sinds 2018 was hij ook activist in de Gang des Vieux en Colère, die opkomt voor de rechten van gepensioneerden. Een van zijn ‘gangsterhandlangers’ zei hem onlangs: “Je bent een van de mooiste mensen die ik ooit heb ontmoet. Een rots, een zorgzame vriend, een groot denker en een felle strijder tegen onrecht in deze wereld. Je hebt me veel hoop gegeven. Als ik ooit ontmoedigd raak door de strijd, denk ik aan jou om terug optimistisch te worden.”

Onze kameraad Jean heeft afscheid genomen. Maar hij laat ons zijn stalen optimisme, zijn onwankelbare geloof in de werkende klasse en in zijn partij, de PVDA, zijn internationalisme, zijn diepe vertrouwen in de jeugd en zijn strijdlust voor het socialisme.

Hasta siempre, camarada!