Marc Botenga: "Israël gebruikt de genocide in Gaza om controle over heel Palestina te verkrijgen."

Waarom ging je naar Palestina?

Marc Botenga. Er gaan veel beelden rond op sociale media, maar eigenlijk beseffen we niet wat er werkelijk aan de hand is. Ik wilde ter plekke gaan kijken. Omdat Israël geen toestemming verleent om naar Gaza te gaan en verhult wat het doet op de Westelijke Jordaanoever, waar veel minder media-aandacht voor is, aarzelde ik geen seconde toen ik het voorstel kreeg om deel uit te maken van deze delegatie. Ik zag amateurvideo's waarop te zien was hoe hele dorpen in brand werden gestoken door kolonisten, hoe in dat gebied vluchtelingenkampen werden aangevallen. Dus dacht ik: we gaan kijken.

Was dit je eerste reis naar Palestina?

Marc Botenga. Ik ging er meerder keren naartoe, laatst nog vorig jaar. Ik kon het verschil zien op een jaar tijd.

Het eerste wat opvalt in de bezette gebieden, zijn de vele nieuwe Israëlische snelwegen. Palestijnen mogen die niet gebruiken. Sinds 1967 wordt dit gebied illegaal bezet door Israël. Die snelwegen en infrastructuur worden gebruikt om land van de Palestijnen te stelen en te annexeren bij Israël.

De Israëlische autoriteiten hebben de kolonisten wapens gegeven om een klimaat van terreur te scheppen. We zien die kolonisten 's nachts rondrijden in auto's zonder nummerplaten, van het ene Palestijnse dorp naar het andere, om auto's in brand steken, Palestijnen te intimideren of zelfs te doden. Ze terroriseren een ongewapende bevolking. Bovendien worden de kolonisten gesteund door het Israëlische leger. Telkens we in een dorp aankwamen, zagen we bange kinderen die zich afvroegen of er weer Israëlische kolonisten aankwamen.

Wat waren de doelstellingen van de missie?

Marc Botenga. Een aantal zaken documenteren en concrete solidariteit laten zien op het terrein. Er is het feit dat het Internationaal Gerechtshof de bezetting door Israël illegaal heeft verklaard en dat Israëlische kolonisten binnen de 12 maanden moesten vertrekken. We wilden weten of die beslissing werd gerespecteerd. Allerminst dus. Ze doen net het tegenovergestelde.

Wat viel je op? 

Marc Botenga. Overal waar je komt, zie je de militaire bezetting. Er zijn overal check-points, posten waar je aankomt en waar het Israëlische leger willekeurig beslist wie er al dan niet door mag. Op elk moment kunnen die posten gesloten worden. Het overkwam ons toen we op het punt stonden om Nablus te verlaten en naar Ramallah te gaan. De controlepost was gesloten, dus zaten we vast in de stad. Nadien was de weg terug naar Ramallah ook afgesloten. Zonder enige reden of rechtvaardiging. Dat is zeer indrukwekkend.

Een andere straffe gebeurtenis was toen we meegingen met de boeren naar hun velden, want het is het seizoen van de olijvenoogst. Het Israëlische leger weigert de Palestijnen de toegang tot de waterbronnen en zelfs tot hun eigen olijfbomen. Zodra we uit de auto stapten, gooiden de kolonisten vuurpijlen en traangasgranaten naar ons om te beletten dat we samen met de boeren de velden zouden bereiken. Aangezien ze gewapend zijn, hadden ze ons zelfs kunnen beschieten, wat ze op andere plaatsen ook doen. We zagen elders zones waar de kolonisten de Palestijnse bevolking hadden verjaagd en opschepten dat ze “van Arabieren bevrijde zones” hadden gecreëerd.

Welke getuigenissen maakten het meest indruk op je? 

Marc Botenga. Een sterke getuigenis was die van Fakhri, die in Oost-Jeruzalem woont. Hij werd in zijn huis geboren in 1964, drie jaar voor Israël dat deel van Palestina bezette. De Israëlische autoriteiten verklaarden zijn huis "illegaal". In februari zakten bulldozers van het Israëlische leger af tot vlak voor zijn geboortehuis, waar zijn familie al decennialang woont. Ze bliezen de muren van de ingang op om hem en zijn familie te intimideren. Waarom? Omdat ze de Palestijnen weg willen hebben, zodat ze hun huizen kunnen platgooien en van die plek een parkje maken.

Er vindt een ware etnische zuivering plaats. Fakhri vertelde me dat het niet alleen om zijn huis gaat, maar om zijn hele geschiedenis, zijn herinneringen en die van zijn familie, generaties oud, de Israëlische autoriteiten willen dat allemaal uitwissen. Hij heeft stand gehouden en zei: "Dit is mijn land en ik ga niet weg." Hij bouwde er een kleine hut naast. Een paar dagen na ons bezoek keerden de Israëli's terug om te vernietigen wat er nog overbleef.

Hebben de Israëli's het recht om land van de Palestijnen te nemen?

Marc Botenga. Nee, dit gebeurt allemaal volstrekt illegaal. Ze eigenen zichzelf dat recht toe, maar vanuit het oogpunt van het internationaal recht hebben ze dat helemaal niet. Al wat ik net beschreef is volkomen illegaal. Maar het gebeurt allemaal openlijk.

Wat heb je geleerd van deze missie?

Marc Botenga. Dat Israël een totale etnische zuivering doorvoert, steeds sneller. Er is de genocide in Gaza, maar ook de annexatie van gronden op de Westelijke Jordaanoever en de vernieling van Palestijnse wijken in Jeruzalem.

Je ziet de werkelijkheid achter wat “het recht op verdediging” wordt genoemd. Wat zij verdedigen is vooral hun “recht” om het land van anderen te roven. Ze verjagen families uit hun huizen en trekken er zelf in. Als de familie zich verzet, wordt ze uitgemoord.

Tot slot heeft deze reis me ook laten zien dat het imago van de Europese Unie vreselijk is. De mensen daar hebben er geen enkel vertrouwen meer in. Ze zeggen: "Europa heeft de mond vol van mensenrechten, internationaal recht, ... Maar dat bestaat hier allemaal niet. Onze kinderen kunnen op straat gedood worden door een Israëliër, ze kunnen er duizenden doden zonder dat er een Europese sanctie komt, er zal niets gebeuren."

Hebben jullie zelf gevaar gelopen?

Marc Botenga. Zeker en vast. Lid zijn van een internationale delegatie biedt geen bescherming. Het Israëlische leger stuurt volledig geïndoctrineerde jongelui het veld in, 18-jarige soldaten die ze ingeprent hebben dat alle Arabieren terroristen zijn, dat iedereen met een Palestijnse vlag een terrorist is, en dat die allemaal moeten weggaan of sterven. Die soldaten weten dat ze om het even wat kunnen doen, ongestraft.

Een paar weken voor onze komst werd Aysenur Ezgi Eygi, een jonge Amerikaanse activiste, neergeschoten toen ze probeerde Palestijnse boeren te beschermen.

Wat me bijzonder verbaasde is dat de meeste Israëlische soldaten die wij zagen perfect een vreemde taal spreken. We ontmoetten een jonge vrouwelijke soldaat die ons in vlekkeloos Frans aansprak, ze was in Frankrijk opgegroeid. Nu kwam ze Palestijnen verhinderen om hun olijven te oogsten.

In een video zien we jullie rondlopen onder een net dat dient om Palestijnen te beschermen tegen afval van kolonisten.

Marc Botenga. Zowel in Jeruzalem als in andere steden stelen kolonisten Palestijnse huizen en appartementen. Er zijn verschillende manieren om dat te doen. Met geweld natuurlijk, maar ook met andere middelen. In Hebron bijvoorbeeld bezetten ze flats boven Palestijnse winkels en proberen die te saboteren door stenen, afval en uitwerpselen naar de kraampjes beneden te gooien. De Palestijnen proberen zichzelf te beschermen met netten. Als je onder zo'n netten rondloopt, voel je de vernedering die de Palestijnen dagelijks ondergaan.

Was deze missie niet te zwaar? 

Marc Botenga. Ze was nodig. Als je ziet op welk een indrukwekkende manier de Palestijnen elke dag zichzelf en hun land verdedigen, hun olijfbomen, hun huizen, hun geschiedenis, ... Ze geven echt niet op, dat geeft een ongelooflijke boost.

Je standpunten in het Europees Parlement over de kwestie Palestina worden massaal gedeeld op sociale media, maar je betrokkenheid dateert niet van gisteren. Waar komt die vandaan?

Marc Botenga. Voor mij was het altijd normaal om op te komen voor de Palestijnen. Er is veel onrecht in de wereld, heel veel. Maar het bijzondere aan Palestina is dat dit niet zou gebeuren zonder de steun van Europa. De EU en onze regeringen zijn niet passief. We geven Israël handelsprivileges, we geven het Europees overheidsgeld. Dat onze regeringen rechtstreeks een genocide steunen, is een onverdraaglijke gedachte. We moeten vechten aan de zijde van de Palestijnen, omdat zij net als alle andere volkeren recht hebben op zelfbeschikking. Het is een van de laatste kolonies ter wereld.

Wat kun je doen als Europarlementslid? 

Marc Botenga. We kunnen de kwestie in het Europees Parlement op de agenda zetten. Als we Ursula Von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, haar gang laten gaan, zou niemand erover praten. Zij wil de medeplichtigheid van de EU aan de Israëlische misdaden doen vergeten.

Vervolgens kunnen we laten zien hoezeer de Europese Unie medeplichtig is. Die speciale partnerschappen met Israël bijvoorbeeld – zij hoeven niet alle douanerechten te betalen, we sturen hen wapens, ... – dat zijn dingen die we op de tribune van het Parlement naar voor kunnen brengen.

Gelukkig zijn we met de PVDA niet de enigen die dit aan de kaak stellen. Authentiek linkse parlementsleden zoals Irène Montero uit Spanje en de Française Rima Hassan namen moedig het woord en hielden vurige toespraken, die ook werden opgemerkt. De bedoeling is natuurlijk om de solidariteit in heel Europa te versterken. De mobilisatie van het volk is wat echt het verschil maakt. We zien dan ook dat landen waar de meeste druk van onderuit komt, betere standpunten over Palestina hebben ingenomen.

Je had het over een speciaal partnerschap. Dat is nog van voor 7 oktober.

Marc Botenga. Het stamt uit de jaren 1990. Artikel 2 stelt dat de mensenrechten moeten worden gerespecteerd. Niemand durft vandaag de dag nog te beweren dat Israël de mensenrechten respecteert. Er is altijd een medeplichtigheid geweest aan de kolonisatie. Nu het Internationaal Gerechtshof die illegaal heeft verklaard, moet ze verdwijnen.

Als je de verdedigers van Israël hoort zeggen dat dit het meest morele leger ter wereld is, wat is dan jouw reactie?

Marc Botenga. Er wordt om het even wat gezegd. Alle internationale humanitaire organisaties, zoals onder meer de Verenigde Naties, hebben het over genocide, slachtpartijen, misdaden. Europese dokters hebben gedocumenteerd hoe Israël opzettelijk kinderen tot doelwit maakt, zelfs met drones.

Aan het begin van de oorlog in Gaza was er een discussie over de vraag of Israël wel of niet een ziekenhuis had geraakt. Sindsdien heeft Israël alle ziekenhuizen in Gaza aangevallen, kinderen, dokters, journalisten, ... Denk aan Shireen Abu Akleh, een journaliste van Al Jazeera die tweeënhalf jaar geleden door het Israëlische leger werd gedood omdat ze haar werk deed. Kijk maar eens hoe het "meest morele leger ter wereld" eruit ziet als je Israëlische soldaten ziet filmen hoe ze dorpen verwoesten. Er is niets moreels aan. Het is een leger dat een vorm van staatsterrorisme bedrijft.

Zal de herverkiezing van Trump iets veranderen aan de oorlog?

Marc Botenga. Ik verwacht niets goeds. Trump heeft al ministers en ambassadeurs benoemd die extreem pro-Israël zijn, die zelfs de bezetting ontkennen. De steun van de VS aan Israël is een constante. De huidige president Joe Biden heeft Netanyahu al zoveel gegeven. Sinds de Tweede Wereldoorlog hebben de VS Israël beschermd. Omdat Israël hun belangen beschermt, landen in de regio bombardeert en destabiliseert wanneer de Verenigde Staten dat nodig hebben. Israël wordt vaak cynisch de 51ste staat van de Verenigde Staten genoemd.

We zien veel acties voor vrede, zoals de vele studenten die zowat overal mobiliseren, zowel in de Verenigde Staten als elders, of havenarbeiders die weigeren wapens naar Israël te vervoeren. Wat denk je daarbij?

Marc Botenga. Deze acties zijn geïnspireerd door het verzet van het Palestijnse volk zelf. En met succes. Als werkers zeggen dat er geen wapens meer Israël binnenkomen, verandert dat natuurlijk alles. Als studenten zeggen dat hun universiteit niet langer mag samenwerken met Israël in het kaderprogramma Horizon Europa, dan liggen de kaarten anders. En in Palestina zag ik dat de mensen woedend zijn op Europese regeringen, maar tegelijk zo blij reageren op deze solidariteitsacties, de massale mobilisaties in Europa. Ze hebben het gevoel dat ze niet alleen staan. Dat is enorm belangrijk.

Welke voorstellen heeft de PVDA om een einde te maken aan de huidige genocide in Gaza en meer in het algemeen aan de Israëlische bezetting?

Marc Botenga. Eerst en vooral moeten we stellen dat dit niet langer alleen een politieke maar een legale kwestie is. Een internationaal tribunaal verklaarde dat er een risico is op genocide, dus zijn we verplicht om de wapenleveringen een halt toe te roepen.

Ten tweede kan Israël niet langer als een normale staat worden beschouwd. Het gaat hier om een staat die veroordeeld is voor de bezetting van Palestina, die wordt beschuldigd van genocide, etnische zuivering en terroristische praktijken. We kunnen niet aanvaarden dat dit de norm wordt.

Ten slotte moeten we geloven in de kracht van het Palestijnse volk en het steunen. Soms overheerst de gedachte dat Israël almachtig is. Dat is niet waar. Kijk naar Zuid-Afrika, de Apartheid werd er overwonnen. Hetzelfde geldt voor de beweging tegen de oorlog in Vietnam. En we zien hetzelfde hier, in Europa. Met al deze jonge mensen die in beweging komen, is er een hele Palestina-generatie die het verschil zal maken. De Algerijnen vochten 130 jaar lang tegen de Franse kolonisatie. Uiteindelijk moesten 1 miljoen Franse kolonisten Algerije verlaten.