“Kraamafdelingen sluiten, verkorte ziekenhuisverblijven … Het plan van minister Vandenbroucke verbergt een nieuwe besparingsronde.”
Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) heeft zijn plan voor de hervorming van de financiering van de ziekenhuizen voorgesteld. "De PVDA is bezorgd over een ingreep die op korte termijn neerkomt op een bezuinigingsplan. Kraamafdelingen sluiten, dagopnames verplichten en financieren per aandoening zullen het al uitgeputte personeel nog meer onder druk zetten. Patiënten zullen zich voor een behandeling verder moeten verplaatsen, en men zal hen nog sneller ontslaan. Dit lijkt sterk op de toenmalige plannen van Maggie De Block en maakt ons ongerust", zegt Sofie Merckx, PVDA-fractieleidster in de Kamer.
Welke veranderingen kunnen we de komende twee jaar met dit plan verwachten? "Gesloten kraamafdelingen, nog kortere ziekenhuisverblijven en toenemende financiële druk op de ziekenhuizen. Eén op vier zorgmedewerkers overweegt de sector te verlaten, honderden bedden worden gesloten wegens gebrek aan personeel, en dan komt de minister met een bezuinigingsplan. Het is schokkend", zegt Sofie Merckx. Men zal nog sneller en nog winstgevender moeten worden. Maar het is precies deze logica die ons gezondheidssysteem naar de rand van de afgrond drijft. Het plan van de minister stelt uit wat we juist nu zouden moeten doen: de prestatiefinanciering stoppen.
De gezondheidscrisis biedt kansen voor een grondige herziening van de financiering van de ziekenhuizen, en de minister moet die aangrijpen. Sofie Merckx: "In plaats daarvan voert hij de plannen van Maggie De Block uit door kraamafdelingen te willen sluiten die goed werk leveren. Kwaliteitszorg die dicht bij de mensen staat, dat zou de prioriteit moeten zijn. Nu met besparingen komen toont aan dat de minister geen lessen heeft getrokken uit de crisis."
De minister wil de duur van ziekenhuisopnames verder beperken. "Elke zorgmedewerker krijgt geregeld te maken met patiënten die te vroeg en zonder voldoende begeleiding naar huis worden gestuurd. De familie van de patiënten en de eerstelijnszorg worden onvoldoende ondersteund", volgens Merckx. Het probleem wordt almaar groter: de afgelopen twintig jaar heeft de regering elk jaar de toegestane duur van een ziekenhuisopname voor bepaalde ziektes verkort. Elk jaar leidt dit tot de sluiting van bedden, waardoor men meer met minder moet doen. Dit gaat hand in hand met een ongelofelijke toename van de werkdruk. Waar in 2003 drie patiënten moesten verzorgd worden, zullen dat er in 2025 vier zijn. Alleen al tussen 2010 en 2019 is in België meer dan een op tien ziekenhuisbedden geschrapt, samen met de 2000 banen die ermee verbonden waren. Het ziekenhuis verkeert in een soort permanente herstructurering. De minister wil dit proces verder versnellen. "Als we zien hoe het zorgpersoneel op dit moment lijdt, stevenen we regelrecht op de ondergang af", vreest Sofie Merckx.
Bovendien wordt de huidige drijvende kracht achter de financiering van de ziekenhuizen niet fundamenteel ter discussie gesteld. De erelonen van artsen worden nog steeds gefinancierd op basis van het aantal prestaties, wat de belangrijkste bron van overconsumptie en verspilling is. De ziekenhuisfinanciering zou verschuiven naar een financiering per aandoening, waartoe Maggie De Block in 2015 het initiatief heeft genomen. "Dat is niet positief, om verschillende redenen. Ten eerste blijven we ziekte financieren in plaats van gezondheid. Ten tweede zal dit de tendens versterken om patiënten te vroeg naar huis te sturen, waardoor de thuiszorg onder druk komt te staan. Het maakt elk toezicht op de personeelsnormen onmogelijk, en het zal voor de vakbonden nog moeilijker worden om het aantal zorgmedewerkers aan het bed te verhogen. Toch zou het welzijn op het werk van zorgmedewerkers een topprioriteit voor de minister moeten zijn. Het is schrijnend om te zien dat dit niet het geval is", voegt de fractieleider eraan toe.
Wij hebben andere hefbomen nodig om de financiering van de ziekenhuizen te hervormen, en we moeten daarbij van een andere logica vertrekken: 'Hoe houden we de mensen gezond?' Laten we de ziekenhuizen en de eerstelijnszorg een gezamenlijk budget geven. Laten we artsen een goed en vast salaris betalen. En laten we een einde maken aan de prestatiegeneeskunde. Dat is goed voor de gezondheid van de patiënten, zorgmedewerkers en specialisten. En het kost minder.