Klimaatonderhandelingen in Katowice: een zware strijd gaat door
De resultaten van de onderhandelingen in het Poolse Katowice zijn mager en teleurstellend. Dat had wellicht anders gekund als er niet de sabotage was geweest door de vier grote olie-exporterende landen: Saoedi-Arabië, Koeweit, Rusland en de VS. Ze werden daarin gesteund door andere landen met een rechts regime, zoals de Filippijnen en Brazilië. Ook België, gegijzeld door het Vlaanderen dat gedomineerd wordt door de N-VA, moet schuldig pleiten.
Het positieve nieuws is dat de conferentie eindelijk, drie jaar na datum, regels vastlegde voor de uitvoering van het Parijse akkoord van december 2015. Regels over hoe de cijfers van de emissies transparant gerapporteerd moeten worden, zodat correct kan vergeleken worden. Die kleine doorbraak kwam er door de politieke toenadering tussen China en de Europese Unie.
De ernst van de klimaatontaarding
Maar essentieel moest er een verhoging komen van de inspanningen om daadwerkelijk iets aan de klimaatontaarding te doen. In 2015 vroegen alle landen samen aan de wetenschappers van het IPCC om uit te maken wat het verschil zou zijn als de stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde eerder beperkt zou worden tot 1,5°C in plaats van 2°C, zoals in 2009 in Kopenhagen voorgesteld. Het rapport is er en zegt dat er geen veilige grens is. De huidige gemiddelde temperatuursverhoging van 1°C (in België is dat eigenlijk al 2 à 3°C) is al erg genoeg. Hij zorgt voor extreme weersomstandigheden en bedreigt vele ecosystemen en onze landbouw en biodiversiteit. Verder zegt het rapport dat onder 1,5°C blijven een wereld van verschil zal maken tegenover onder 2°C blijven. De toegezegde klimaatmaatregelen zouden maal vijf moeten. We hebben nog 12 jaar voordat het helemaal uit de hand loopt.
De Belgische klimaatspecialist Jean-Pascal van Ypersele zei op de conferentie: “Er gebeurt nog altijd veel te weinig om een drastische omslag te bewerkstelligen in ons klimaatbeleid en de uitstoot door verbranding van fossiele brandstoffen als steenkool, olie en gas drastisch te verminderen, zo beklemtonen wetenschappers. Het is al vaak gezegd, maar er gebeurt in de dagdagelijkse praktijk gezien de hoogdringendheid nog altijd veel te weinig, wat onlangs nog bleek uit het anderhalve-graad-rapport. Als het zo doorgaat, zal de wereld drastisch veranderen door de opwarming. Niemand weet precies waar de klimaatverandering dan zal eindigen.”
Professor Jean-Pascal van Ypersele beklemtoonde in zijn recente lezingen dat het de VS waren een verwijzing in het rapport naar de sociale en duurzame doelstellingen van de Verenigde Naties weigerden.
Meer dan een week werden de onderhandelingen geblokkeerd door de strijd over het al dan niet aanvaarden van dit rapport. De meerderheid van de landen, gesteund door de vakbonden en sociale bewegingen, verwelkomden het rapport en riepen op om de inspanningen te verhogen. Maar de rechtse regimes van de VS en andere landen wilden enkel maar “notitie nemen” van het rapport. Het cynisme van het winstbelang van de rijksten druipt eraf. De uiteindelijke formulering werd een proficiat dat het rapport op tijd klaar was gekomen en een aanbeveling om het te lezen.
België mee schuldig
In naam van het anderhalve-graad-rapport verhoogde de Europese Unie haar eigen doelstelling van een emissievermindering van 80 à 95% naar een volledige klimaatneutraliteit in 2050. Daarom werden ook de tussentijdse doelstellingen voor energie-efficiëntie en het aandeel hernieuwbare energie tegen 2030 verhoogd. België stemde samen met Tsjechië tegen. Gelukkig was dat niet genoeg voor een blokkering.
De ons omringende landen - Nederland, Duitsland, Luxemburg, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk - roepen op om tegen 2030 de Europese emissies zelfs met 55% te verminderen. Weerom weigerde België mee te ondertekenen. Dat allemaal onder druk van de rechtse krachten, vooral de N-VA in de Vlaamse regering. Volgens hen zouden de kosten voor onze industrie te hoog oplopen. Dat wordt tegengesproken door de Belg Jos Delbeke, Europees commissaris voor klimaat en energie. Die bevestigde recent voor een ingenieurspubliek dat de Belgische en Europese industrie tegen 2050 volledig klimaatneutraal kan zijn.
Sociale rechtvaardigheid
Ook de vakbonden pleiten om werk te maken van een zero-emissie-economie. Samen met de Poolse vakbonden riepen ze bij het begin van de conferentie op om de “Solidarity and Just Transition Silesia Declaration” te steunen. Ecologische maatregelen moeten sociaal zijn en sociale maatregelen moeten ecologisch verantwoord zijn.
De Belgische klimaatactiviste Nathalie Eggermont zei het al: “Doorheen het klimaatdebat loopt als een rode draad de strijd tegen ongelijkheid.” Ongelijkheid tussen de rijke landen en de arme landen in het zuiden. Ongelijkheid binnen de rijke landen zelf. De sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen, dat is niet meer dan normaal. De beweging van de Gele Hesjes toont ons ook dat het huidig fiscaal beleid onrechtvaardig is. Het Belgisch klimaatbeleid is heel zwak in de planning van structurele maatregelen. Tegelijk wordt hard gemikt op ecotaksen en koolstofprijs. Dat is afschuiven van verantwoordelijkheid en ondergraven van het sociaal draagvlak voor een stevig klimaatbeleid.
Aan ons om terug op straat te komen en de Belgische regering te verplichten tot nieuwe strategische keuzes. Klimaatstrijd is klassenstrijd.
Volgende afspraak: 27 januari voor Rise for Climate - 4th edition - Citizen Mobilization
Greta Thunberg (15): “De verandering komt, of je dat nu leuk vindt of niet”
De strafste toespraak op de klimaattop was ongetwijfeld die van Greta Thunberg. De 15-jarige Zweedse sprak namens Climate Justice Now. Ze riep op tot radicale verandering en deed de aanwezige wereldleiders ongemakkelijk in hun stoelen schuifelen.
“(....) Onze beschaving wordt opgeofferd om een miniem aantal mensen in staat te stellen heel veel geld te blijven verdienen. Onze biosfeer wordt opgeofferd zodat de rijken in landen als het mijne in luxe kunnen leven. Het is het lijden van de grote massa die de luxe van de kleine elite mogelijk maakt.
In 2078 zal ik mijn 75ste verjaardag vieren. Als ik dan kinderen heb, zullen ze die dag misschien bij mij zijn. Misschien zullen ze me vragen stellen over jullie. Misschien zullen ze vragen waarom jullie niet in actie kwamen toen daar nog tijd voor was. Jullie zeggen dat jullie kinderen boven alles gaan en toch ontnemen jullie hen hun toekomst voor hun ogen.
Zolang jullie zich niet gaan richten op wat er gedaan moet worden, in plaats van op wat politiek mogelijk is, is er geen hoop. We kunnen een crisis niet oplossen zonder die als een crisis te behandelen. We moeten fossiele brandstoffen in de grond houden en we moeten gaan voor rechtvaardige oplossingen. En als we die niet binnen het systeem vinden, moeten we misschien het systeem zelf veranderen.
We zijn hier niet gekomen om de wereldleiders te smeken zich daarmee bezig te houden. Jullie hebben ons in het verleden genegeerd en jullie zullen ons blijven negeren. We hoeven jullie verontschuldigingen niet meer, want de tijd tikt. We zijn hier gekomen om jullie te laten weten dat de verandering komt, of je dat nu leuk vindt of niet. De echte macht ligt bij de mensen. Hartelijk dank.”