“Invloed van particuliere belangen is angstaanjagend in meeste ministerkabinetten”
“Het is tijd om een einde te maken aan de draaideuren tussen de politiek en de grootbedrijven. Er moet een duidelijke afscheiding komen tussen particuliere belangen en de staat”, zegt Raoul Hedebouw.
De verstrengeling tussen politiek en privé is problematisch. Dat blijkt uit een onderzoek van onze studiedienst. Die analyseerde de profielen van de leden en medewerkers van de kabinetten van de Vivaldi-regering.
“Hoe kunnen politieke beslissingen worden genomen zonder de invloed van de grootbedrijven, als bijvoorbeeld acht van de twaalf medewerkers op het kabinet van minister van Energie Van der Straeten die bezig zijn met energievraagstukken, afkomstig zijn uit de particuliere sector? Dit kan niet”, zegt Raoul.
- Lees ons volledige dossier onderaan deze pagina.
“De invloed van particuliere belangen is in de meeste ministerkabinetten angstaanjagend”, gaat Raoul verder. “Het is tijd om een einde te maken aan de draaideuren tussen de politiek en de grootbedrijven. Er moet een duidelijke afscheiding komen tussen particuliere belangen en de staat.”
De ophef rond de kabinetten van de ministers De Sutter en Gilkinet een paar weken geleden toont aan dat de samenstelling van de ministerkabinetten nog steeds een zorgwekkend voorbeeld is van hoe politiek en bedrijfsleven gevaarlijk met elkaar verstrengeld kunnen raken.
We moeten de inmenging van particuliere belangen binnen ministeries terugdringen
Voorzitter PVDA en volksvertegenwoordiger in de Kamer
Zo zijn er medewerkers met een verleden in de diamantsector die nu verantwoordelijk zijn voor belangrijke dossiers op de kabinetten van minister Van Peteghem (Financiën) en minister Van Quickenborne (Justitie). Ook de bank- en consultancysector is goed vertegenwoordigd.
Wij vragen twee maatregelen.
Ten eerste moet van elke werknemer op een kabinet het cv met de beroepservaring van de laatste vijf jaar openbaar worden gemaakt.
Ten tweede moet een betrekking op een kabinet onverenigbaar worden gemaakt met een mandaat in een autonoom overheidsbedrijf, een beursgenoteerde onderneming, een multinationale onderneming of een bank.
“We moeten de inmenging van particuliere belangen binnen ministeries terugdringen. Dat kan alleen met dergelijke maatregelen”, besluit Raoul.
DOSSIER | Belangenconflicten op de kabinetten van de Vivaldi-regering
De recente ophef rond de kabinetten van de ministers De Sutter en Gilkinet doet vanuit een democratisch standpunt essentiële vragen rijzen over de belangenvermenging tussen ministers en hun adviseurs. De samenstelling van kabinetten is typisch een terrein waar politiek en bedrijfsleven gevaarlijk met elkaar verstrengeld kunnen raken.
Dit dossier maakt een analyse van de huidige situatie in de ministeriële kabinetten van de Vivaldi-regering en wijst op de belangenconflicten waaraan ministers en staatssecretarissen blootstaan bij de uitoefening van hun ambt.
Gezien de talrijke gevallen waarbij er sprake is van een “draaideur” tussen bedrijfsleven en politiek, is er meer dan reden genoeg om ons vragen te stellen bij de mate waarin particuliere belangen invloed hebben op de besluitvorming van federale ministers over belangrijke zaken, zoals het energiebeleid, de banden met werkgeversorganisaties die pleiten voor een loonblokkering, wetten in verband met de verzekeringssector, het toelaten van bepaalde pesticiden, het economische herstelbeleid, de pensioenhervorming...
Zo komen acht van de twaalf kabinetsmedewerkers die op het kabinet van minister Van der Straeten rond energie werken, uit de particuliere sector.
Ook eerste minister De Croo recycleert er duchtig op los, want hij benoemde de vroegere hoofdeconoom van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) tot zijn “chief economist”.
Minister van Landbouw David Clarinval wordt dan weer geadviseerd door een voormalige lobbyist van Phytofar, de Belgische Vereniging van de industrie van Gewasbeschermingsmiddelen... Moeten we een verband zien met de 64 toegestane afwijkingen voor het gebruik van pesticiden, terwijl België er in 2011 slechts 14 toestond?
Meerdere, soms hooggeplaatste, medewerkers van de kabinetten Financiën en Justitie zijn afkomstig uit de diamantsector, een sector waar al eens aan belastingontduiking wordt gedaan.
Op het kabinet van minister Dermagne komen meerdere medewerkers uit de verzekeringssector ... en verdedigen samen met de minister een “publiek-private samenwerking”, net zoals beroepsvereniging Assuralia dat doet.
Wij herhalen de noodzaak om een wet in te voeren die een scheiding aanbrengt tussen particuliere belangen en de belangen van de overheid. Wij stellen voor om:
- de beroepservaring van alle kabinetsmedewerkers openbaar te maken, door het cv vrij te geven van de vijf jaren voorafgaand aan de betrekking op het kabinet;
- een betrekking op een ministerieel kabinet onverenigbaar te maken met een mandaat als directeur of lid van een raad van bestuur, van een comité of adviesorgaan van een autonoom overheidsbedrijf, een beursgenoteerde onderneming, een multinationale onderneming of een bank.
Klik op de minister en ontdek de belangenconflicten per kabinet
Energie is een van de sectoren waar zich belangenconflicten kunnen voordoen. Journalist Dominique Soenens onderzocht dat in zijn boek “Lobbyen in de Wetstraat” (EPO, 2017) met bijzondere aandacht. In de regering-Michel was het kabinet van de voormalige liberale minister van Energie Marie-Christine Marghem het toneel van verschillende belangenconflicten. Men zou dus kunnen veronderstellen dat in de Vivaldi-regering de komst van een groene politica op deze post de zaak zou hebben veranderd.
Het kabinet van minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) biedt echter onderdak aan heel wat mensen uit de privésector: van de twaalf leden die zich met energievraagstukken bezighouden, komen er acht uit de energiesector. Het kabinet-Van der Straeten is natuurlijk minder pro-kernenergie dan dat van Marghem. Maar net zoals bij haar liberale voorganger, komt het gewicht van de particuliere sector wellicht overeen met de opvatting dat de politiek wel de bakens uitzet, maar de meeste investeringsinitiatieven aan de markt worden overgelaten.
► Tom Vanden Borre, de kabinetschef van Tinne Van der Straeten, was voor hij in dienst trad op he kabinet marketingdirecteur bij handelsfederatie Comeos. Deze jurist is een liefhebber van draaideuren, en pendelt zo tussen privé en openbare sector.
Enerzijds werkte hij in de privé, naast Comeos, van 2010 tot 2017 voor de energiemultinational ENI (waarvan de Belgische activiteiten in 2017 werden overgenomen door Eneco Groep), waar hij aan het hoofd stond van het departement Legal, Corporate & Regulatory Affairs. Daarvoor werkte hij voor de afvalverwerkingsgroep Biffa.
Bij de overheid bekleedde Vanden Borre verschillende functies in de energiesector, bij de stichting van openbaar nut SCK-CEN (Studiecentrum voor Kernenergie), het FANC (Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle), de CREG (Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas) en de Europese Commissie. In het begin van de jaren 2000, onder de paars-groene regering, had hij ook al van de ministeriële kabinetten geproefd, zij het liberale, als energieadviseur van premier Guy Verhofstadt en minister van Economie en Energie Fientje Moerman.
Kortom, de kabinetschef van Tinne Van der Straeten staat zeker op twee benen: een been in de particuliere sector, een been in de openbare sector; het ene been in de kernenergie, het andere in hernieuwbare energie; nu eens bij de groenen, dan weer bij de liberalen ...
► Carl Malbrain is adjunct-directeur van het kabinet van Van der Straeten en verantwoordelijk voor kernenergie. Deze ingenieur kernenergie is zo al voor de derde keer de collega van kabinetschef Tom Vanden Borre. Zij kennen elkaar immers al van bij Biffa en bij het Studiecentrum voor Kernenergie SCK-CEN, waar Malbrain als directeur een grote herstructurering had doorgevoerd.
Zijn lange en bewogen loopbaan in de particuliere sector heeft hem naar talrijke ondernemingen geleid, vooral in de energie- en de milieusector. In 2019 werd hij bestuurder van Enervalis, een Belgische start-up verbonden met de Zwitserse multinational ABB en gespecialiseerd in geautomatiseerde controle van binnenlandse energiestromen. Als men het Belgisch Staatsblad mag geloven, behield Malbrain dit mandaat nadat hij was toegetreden tot het kabinet van de minister van Energie. Volgens de website cumuleo.be was hij er zelfs voorzitter van de raad van bestuur.
Hij was ook bestuurder van de Limburgse groep Machiels (energie, afvalbeheer, vastgoed) en van de energiegroep Upgrade Energy. Gedurende vier jaar was hij bestuurder van Erda, een Waals bedrijf actief in groene energie. Tevens was hij CEO van de Thenergo Groep – nu ABO – actief in milieuprojecten, waar hij een herstructurering doorvoerde.
Onder de andere functies van Malbrain, zien we dat hij tussen 2010 en 2014 directeur was van Stonefund, een investeringsfonds van miljardair Jef Colruyt. Hij was ook adviseur van Korys, een ander fonds van het Colruytrijk, dat in de groene economie investeert.
► An Stroobandt is op het kabinet van Van der Straeten adjunct-directeur voor duurzame energie. Zij bracht het grootste deel van haar carrière door bij de energietak van de multinational Siemens, waar zij onder meer verkoopsdirecteur voor gas en olie was. Zij werkte tien jaar (2007-2017) bij Siemens Wind Power, waar zij CEO werd. Toen het Duitse Siemens en het Spaanse Gamesa hun windenergieactiviteiten fuseerden, nam Stroobandt het beheer van België en Luxemburg over.
► Bram De Wispelaere, adjunct-directeur “markt” bij Van der Straeten, werkte bijna twaalf jaar voor EDF Luminus. Hij hield er zich bezig met marktreguleringsvraagstukken. Hij werkte ook voor Brussels Airport Company als energiemanager, voor de Vlaamse regulator voor de energiemarkt VREG en voor Engie-Fabricom.
► Lara Desimpel, raadgeefster “CRM” bij Van der Straeten, werkte drie jaar bij energiebedrijf Eneco, waar zij verantwoordelijk was voor regelgeving en openbare aangelegenheden. Zij was ook partner bij de internationale advocatenkantoren DLA Piper en Linklaters.
Het bedrijfsleven kan zich in ministeriële kabinetten nestelen door kaderleden van grote bedrijven te sturen, maar deze intieme contacten kunnen ook rechtstreeks met werkgeversorganisaties worden gelegd. De regering-De Croo vormt hierop geen uitzondering, en het begint met het kabinet van de premier zelf ...
► Geert Van Cronenburg is in het kabinet van premier Alexander De Croo (Open Vld) zowel adjunct-directeur als de ... "chief economist". Deze functie vindt men gewoonlijk in banken of ... werkgeversorganisaties. Van Cronenburg was van 2006 tot 2014 inderdaad hoofdeconoom van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO).
In die hoedanigheid verklaarde hij in 2012 dat een indexsprong “het concurrentievermogen van bedrijven in de huidige omstandigheden kan helpen, dus in die zin is het echt nodig, én het kan ook helpen besparen aan de uitgavenkant. Als we het bijvoorbeeld hebben over een indexsprong voor de ambtenarensalarissen en zelfs voor sociale uitkeringen, betekent dit voor de begroting duidelijk een nettowinst”. Een win-win visie voor de bazen en de staat dus, waarbij alleen de bevolking verliest ...
In ieder geval een visie die in 2015 gestalte krijgt terwijl Vancronenburg het jaar daarvoor was toegetreden tot het kabinet van vicepremier Alexander De Croo. Journalist Alain Mouton zegt in dat verband: “Jarenlang was Alexander De Croo binnen de federale regering de waakhond van de werkgevers, en van het VBO in het bijzonder.” Die opdracht stoelt met name op de goede contacten die zijn adjunct-kabinetschef bij het VBO heeft overgehouden. Het lijdt geen twijfel dat met de promotie van De Croo tot regeringsleider deze vervanging voor de werkgeversorganisatie nog waardevoller is geworden.
► Sam Proesmans is volgens de regeringslijst van mei 2023 nog steeds lid van het kabinet van premier Alexander De Croo, terwijl hij volgens zijn LinkedIn-pagina van oktober 2020 tot september 2022 op het kabinet werkte. Dit roept vragen op over de betrouwbaarheid van de door Vivaldi verstrekte informatie. Voordat hij bij De Croo in dienst trad, werkte de arts als gezondheidsconsultant bij de Boston Consulting Group, een van de drie grootste multinationals in consultancy ter wereld.
In die hoedanigheid werkte hij samen met het kabinet van... voormalig minister van Volksgezondheid Maggie De Block, die hem uiteindelijk in augustus 2020 als adviseur in haar kabinet aanwierf. Daarna werd hij lid van het team van de premier toen de regering-De Croo werd gevormd.
► Ruben Lecok is de machtigste kabinetschef van het land. Als directeur van de cel algemene beleidscoördinatie bij premier Alexander De Croo overziet hij alle regeringsdossiers op de ministerraad. Hij is pas 40 jaar, maar heeft al vijftien jaar ervaring in tal van liberale kabinetten (Fientje Moerman, Guy Verhofstadt, Patrick Dewael, Karel De Gucht, Guy Vanhengel, Alexander De Croo) en als hoofd van de studiedienst van de Open Vld.
Tweemaal heeft hij zich echter op andere terreinen gewaagd: eenmaal tijdens een korte periode bij de Nationale Bank, waar de partij hem kwam terughalen, en een tweede keer in juni 2020, toen het adviesbureau Egon Zehnder hem tijdens een periode van lopende zaken wegkaapte. Voordat de liberalen hem opnieuw voor het hoogste kabinetsambt konden strikken. Egon Zehnder is een internationale speler in management consulting, actief in 41 landen, en is tevens 's werelds meest vooraanstaande headhunter.
De verzekeringssector en Assuralia kunnen rekenen op Pierre-Yves Dermagne en zijn kabinet om hun belangen te verdedigen en “publiek-private samenwerkingen” te bevorderen, een uitdrukking die de minister even dierbaar is als de werkgeversorganisatie.
Na de overstromingen in juli 2021 weigerde Pierre-Yves Dermagne het bedrag van het plafond per verzekeraar vrij te geven, zodat hun terugbetalingen beperkt konden blijven naargelang van de geïnde premies. De minister van Economie weigerde ook het voorstel van wetswijziging opgesteld door Assuralia mee te delen ... en bevestigde daarmee de kritiek van de PVDA op het gebrek aan transparantie.
Wat de schadeloosstelling van slachtoffers van terroristische aanslagen betreft, koos de socialistische minister onlangs voor een systeem op basis van particuliere verzekeraars in plaats van een openbaar garantiefonds, zoals aanbevolen en unaniem goedgekeurd door de commissie aanslagen. Deze beslissing werd bekritiseerd door verenigingen voor slachtofferhulp en door vele parlementsleden (ook in de meerderheid)... maar ze werd gesteund door de verzekeringsmaatschappijen.
Verscheidene adviseurs van de minister zijn immers zeer goed bekend met de sector in kwestie...
► Rémi Janssen is sinds februari 2023 adviseur op het kabinet van Dermagne. Daarvoor werkte hij als advocaat bij Lexlitis Brussel en bij PwC Legal Belgium.
► Frederic Nguyen is aangesteld als expert in het kabinet van de minister van Economie Pierre-Yves Dermagne. Deze gaf eind 2020 aan in antwoord op een parlementaire vraag: “Een medewerker afkomstig uit de verzekeringsbranche volgt dit onderwerp op binnen het kabinet.” We vonden twee leden van zijn kabinet uit deze sector. Te beginnen met Frederic Nguyen, die achtereenvolgens werkte voor Akkermans Partners (verzekeringstaxaties), Delta Lloyd en P&V Vivium. Nog verontrustender: Sinds 2021 werkt hij, terwijl hij daarnaast de minister adviseert, voor Insert, het opleidingscentrum van Assuralia, de werkgeversorganisatie voor de verzekeringssector.
► Dady Kawaya Mwana-Mufula, adviseur bij Dermagne sinds oktober 2021, werkte ook in de verzekeringswereld, drie jaar bij Axa.
► Pierrick Walravens bevindt zich in een positie die door de ngo Pesticide Action Network Europe (PAN), die 400 organisaties uit 28 landen verenigt, als belangenvermenging aan de kaak is gesteld. Ingehuurd in januari 2021 als deskundige op het kabinet van de minister van Landbouw, David Clarinval, was hij in, tot augustus 2020, in feite een lobbyist voor Phytofar, de machtige Belgische federatie van producenten van fyto-farmaceutische producten (pesticiden, biociden enz..). Als zodanig wordt hij ook vermeld in het lobbyregister van de Kamer.
Was het de heer Walravens die minister Clarinval adviseerde om afwijkingen toe te staan voor het gebruik van pesticiden die in Europa uitdrukkelijk verboden zijn, zoals de neonicotinoïdes of indoxacarb?
PAN Europe schreef premier Alexander De Croo aan om zijn vertrek uit het kabinet-Clarinval te vragen, maar hij staat nog steeds op de laatste lijst van ministeriële kabinetten van 8 mei 2023. Dit is des te verrassender omdat Pierrick Walravens volgens zijn LinkedIn-pagina sinds maart 2023 werkt voor de Zweedse groep DeLaval, een wereldleider in de zuivelsector, en van 2020 tot maart 2023 werkte voor ForFarmers, een Vlaamse multinational gespecialiseerd in diervoeders. En dit terwijl hij de minister van Landbouw adviseert?
► Jean-François Krenc is een zeer bijzonder geval van belangenconflicten. In tegenstelling tot het draaideurmechanisme waarbij iemand van de particuliere naar de openbare sector gaat en weer terug, verzamelt hij mandaten bij twee werkgevers tegelijk, met de opdracht de tweede te beïnvloeden. Sinds 2014 werkt hij namelijk op verschillende MR-kabinetten: Sabine Laruelle, Charles Michel, Sophie Wilmès en momenteel David Clarinval. Maar sinds 2007 werkt hij ook voor de UCM, waar hij volgens zijn LinkedIn-pagina verantwoordelijk is voor... “het verdedigen van kmo's bij de federale overheid”. In zekere zin moet hij zichzelf beïnvloeden. Surrealistisch!
► Christine Lhoste was van oktober 2020 tot januari 2023 kabinetsdirecteur van David Clarinval. Deze juriste werkte voor het advocatenkantoor Claeys & Engels, leider in sociaal recht aan werkgeverszijde, en is een specialist in draaideuren. Na bijna negen jaar (2005-2013) op het kabinet van Sabine Laruelle (MR), minister van Zelfstandigen en KMO's, werd zij immers secretaris-generaal van de Union des Classes Moyennes (UCM, de Franstalige tegenhanger van Unizo), vervolgens voorzitter van de Conseil Supérieur des Indépendants et des PME, alvorens terug te keren naar de ministeriële kabinetten gewijd aan kmo's, met achtereenvolgens Willy Borsus, Denis Ducarme en ten slotte David Clarinval. Momenteel is zij directeur-generaal van Embuild, het werkgeversverbond voor de bouwsector.
► Olivier Lohest was adjunct-kabinetschef van Sophie Wilmès (MR) toen zij minister van Begroting was van 2015 tot 2019, en is sindsdien op het kabinet-Wilmès gebleven tot hij het kabinet van David Clarinval vervoegde, waar hij adviseur is voor “macro, begroting, investeringen, wetenschapsbeleid, duurzame ontwikkeling” van de vicepremier. Lohest was senior macro-econoom bij Dexia in 2008 en 2009, d.w.z. in de slechtste jaren van de bank, toen deze door de staat van een faillissement moest worden gered.
Als er al een ministerieel kabinet is waar het ongepast zou zijn om vertegenwoordigers van de diamantsector aan te treffen, dan wel bij Financiën en Justitie. De sector heeft immers een slechte reputatie op het gebied van belastingfraude en speelt gevaarlijke spelletjes met het gerecht. Toch zijn het juist de twee Vincents, de ministers van Financiën en Justitie, die "briljante" medewerkers in dienst hebben genomen.
► Karla Basselier was van 2020 tot 2022 kabinetsdirecteur voor de Cel Algemeen Beleid bij vicepremier Vincent Van Quickenborne (Open Vld) en werd daarna CEO van Fedustria, de werkgeversorganisatie van de Belgische textiel-, hout- en meubelfabrikanten. Tegelijkertijd bleef ze lid van de raad van bestuur van Enabel, de Federale Overheidsdienst voor Ontwikkelingssamenwerking, een dubbele pet die vragen oproept over mogelijke belangenconflicten.
Belangenconflicten die niet nieuw zijn. Deze juriste, gespecialiseerd in internationaal en Europees recht, begon haar loopbaan als parlementair medewerker. Daarna ging ze aan de slag bij de FOD Buitenlandse Zaken waar ze verantwoordelijk was voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, voor producten als cacao, mijnbouwproducten of diamanten. Dat bracht haar ertoe het “Kimberley-Proces” te volgen, een internationaal samenwerkingsverband om de handel in “bloeddiamanten” (afkomstig uit gewapende conflictgebieden) te voorkomen.
Een nobele missie die haar bij het AWDC (Antwerp World Diamond Centre) deed belanden, de koepel en lobby van de diamantindustrie, waarvan verschillende bestuurders worden vernoemd in de Panama Papers en SwissLeaks. Binnen het AWDC stond Basselier aan het hoofd van de afdeling Openbare zaken, wat haar ertoe bracht bij de overheid te lobbyen om de belangen van de sector te verdedigen en haar een zeker aanzien te geven. We vinden haar naam trouwens terug in het Lobbyregister dat wordt bijgehouden door de Kamer van Volksvertegenwoordigers.
Haar functie binnen het AWDC deed haar ook deelnemen aan handelsmissies met voormalig minister Pieter De Crem (CD&V), en Antwerpen te vertegenwoordigen in het Kimberley-Proces. Volgens goed ingelichte waarnemers is dat laatste minder doeltreffend in de strijd tegen bloeddiamanten dan diamanthandelaars maagdelijkheid aanbieden. En Basselier staat nog steeds op de website van het VBO vermeld als vertegenwoordiger van de diamantsector en plaatsvervangend lid van de raad van bestuur van de werkgeversorganisatie.
In 2016 stond Karla Basselier aan de zijde van Ari Epstein, de CEO van het AWDC, in de speciale commissie van de Kamer over de Panama Papers voor een hoorzitting die ze aanvankelijk hadden geprobeerd te ontlopen. Zij legden er uit dat het gebruik van Panamese offshorebedrijven en -banken niets te maken had met belastingontduiking, geld witwassen of andere illegale operaties. Dat was gewoon een manier om zaken te doen in een land dat de diamanthandel goedgezind is.
► Pieter Van Herck werd speciaal aangeworven in de cel algemeen beleid van het kabinet van Van Quickenborne om de Open Vld-vicepremier te adviseren over gezondheidsvraagstukken in het kader van de coronacrisis. Voordien was hij senior adviseur gezondheid bij de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka (van 2013 tot 2020 - zijn naam en foto prijken nog altijd op de website van Voka).
Ook zijn vorige functie is interessant: Van Herck was adviseur gezondheidszorg bij het Itinera institute. Deze patronale denktank is waarschijnlijk de invloedrijkste in het land, aangezien hij meerdere malen per dag in de pers wordt vermeld. Het doet zich voor als een onafhankelijk instituut, maar wordt gefinancierd en geleid door grote namen uit het Belgische kapitalisme (Saverys, Leysen, Verelst, enz.).
Gezondheid is een van de favoriete thema's van Itinera (in de raad van bestuur zit Leo Neels, de voormalige en emblematische CEO van pharma.be, de machtige lobby van de farmaceutische industrie). Tijdens zijn jaren bij Itinera en Voka werd Pieter Van Herck regelmatig in de pers geïnterviewd als deskundige over volksgezondheid. In maart 2020, net voor de Covid-pandemie, pleitte hij voor een vermindering van het takenpakket van verpleegkundigen, waardoor meer taken konden worden toegewezen aan minder gekwalificeerd en minder betaald personeel. Kortom, het behoeft geen betoog dat wanneer het over het beheer van de gezondheidscrisis gaat, het kernkabinet (beperkte ministerraad) met dergelijke adviseurs duidelijk de mosterd bij de werkgevers zal halen.
► Loïc Van Staey is sinds januari 2023 adviseur fiscale zaken op het kabinet van Van Quickenborne. Tot die tijd was hij actief in diezelfde fiscale zaken bij de werkgeversorganisatie Unizo, nadat hij bij consultancybureay PwC actief was geweest. We hebben hiervoor echter gezien dat deze Big Four-instelling een meester is in de kunst van het ontwerpen van massabelastingverminderingswapens.
► Davine Dujardin zat aanvankelijk op de CD&V-kabinetten van Yves Leterme, Herman Van Rompuy en Koen Geens, op Vlaams, Federaal en Europees niveau. Van woordvoerster van een minister werd zij woordvoerster van de Delta Lloyd Bank, om vervolgens over te stappen naar het advocatenkantoor Odigo. Daarna keerde ze terug naar het kabinet van de minister van Justitie, maar met een andere politieke kleur, aangezien de Open Vld'er Vincent Van Quickenborne die post binnenhaalde. Daarna keerde ze terug naar het Odigo-kantoor.
► Laura Mahieu is directeur Communicatie en Politieke Strategie in de beleidscel van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V). Van 2010 tot 2013 was ze verantwoordelijke Compliance bij Rosy Blue, een Indiaas-Belgisch diamantbedrijf en een van de grootste in Antwerpen.
Dilip Metha is de CEO van Rosy Blue CEO. Met een vermogen van 271 miljoen euro is zijn familie de 86ste rijkste in België. Hij kreeg in 2006 de titel van baron voor zijn rol in de prinselijke economische missies in India (met name die onder leiding van de toekomstige koning Albert II, die hem in de adel verhief). In 1986 had hij nochtans al twee ondoorzichtige stichtingen in Liechtenstein opgericht om er zijn fortuin en dat van zijn twee broers in onder te brengen. Hij werd in 2015 vervolgd voor belastingontduiking. Rosy Blue dook immers op in de Panama Papers en in de Paradise Papers in 2017. Met andere woorden, de Compliance Manager van Rosy Blue heeft niet per se goed werk geleverd. Vandaag is zij dus directeur communicatie van de minister van Financiën belast met de Coördinatie van de fraudebestrijding ...
► Eddy Peeters, van oorsprong een fiscalist, is kabinetschef van minister Van Peteghem (CD&V) in diens hoedanigheid van vicepremier. Hij is een specialist van de dubbele draaideuren. Hij was al kabinetschef van Theo Kelchtermans van 1995 tot 1999, werd directeur bij PwC en daarna bij IBM, om later terug te komen als kabinetschef van Vandeurzen, Van Ackere, De Crem, Peters, Beke, Geens, Muylle en ten slotte Van Peteghem (negen ministers, dus!).
In een artikel uit 2012 belicht de krant De Tijd de kunst van Peeters om met één been in de zakenwereld en met het andere in de politiek te staan: “[bij IBM] kwam hij al snel opnieuw in contact met de overheid. Als IBM-consultant werkte hij mee aan de Copernicus-hervorming.” Eenmaal terug aan de slag op de ministeriële kabinetten onderhoudt hij goede contacten in de particuliere sector: “Piet Vanthemsche (Boerenbond), Karel Van Eetvelt (Unizo) en Pieter Timmermans (VBO) nemen op als Peeters belt.”
PwC, een van de befaamde Grote Vier (de vier multinationals die de audit- en consultancywereld domineren, samen met Deloitte, Ernst & Young en KPMG), wordt genoemd in een reeks schandalen rond boekhouding en belastingen, met name wegens haar betrokkenheid bij LuxLeaks, de Luxemburgse rulingsaffaire. PwC speelt ook in België een actieve rol op het gebied van rulings. Het was trouwens een PwC-specialist ter zake die in 2004 de wet bedacht die de zeer controversiële Excess Profit Rulings invoerde, die vervolgens door de Europese Unie werden veroordeeld. “Isabel Verlinden (PwC) is het brein achter de ‘excess profit rulings’”, schrijft Trends magazine. (Trends, 4 februari 2016, en Trends, 18 februari 2016.)
► Wannes De Roeck trad in januari 2023 in dienst bij Van Peteghem als belastingconsulent. Hij werkte ook twee jaar bij PwC, waar hij Senior Tax Consultant werd.
► Amaury Caprasse was kortstondig kabinetschef van staatssecretaris Thomas Dermine. Na enkele weken legde hij de functie neer om ... Dermine op te volgen als hoofd van het Institut Émile Vandervelde, de studiedienst van de PS.
► Mouna Dourasse, van november 2020 tot december 2022 adviseur op het kabinet-Dermine, behoort ook tot de McKinsey-stal van de staatssecretaris voor Relance, die haar daar ging halen. Ze werkte er vier jaar en werd manager en partner. Momenteel is ze strategieadviseur van de CEO van de multinational Solvay en zit in de raad van bestuur van SFPI-Relaunch, een dochteronderneming van SFPI die zich richt op het herstel van de Belgische economie. Deze twee petten tegelijkertijd dragen is duidelijk problematisch op het vlak van belangenvermenging.
► Baudouin Regout, adviseur bij Dermine, werkte ook een lange periode (twaalf jaar) bij McKinsey, voordat hij adviseur werd bij de Europese Commissie, met name van voormalig voorzitter José Manuel Barroso, een grootmeester in draaideuren. Bij McKinsey was Regout een van de auteurs van het boek “Beyond austerity: A path to economic growth and renewal in Europe” (2010), dat toen al de typische liberale recepten van de Europese Commissie aanreikte, waaronder de hervorming van de arbeidsmarkt.
► Anton Muyldermans, adviseur bij Dermine, was consultant bij de Boston Consulting Group. Maar bovenal bracht hij negen jaar door bij Lineas, waar de staatssecretaris hem ging weghalen. Dit is niet onbelangrijk voor potentiële belangenconflicten, aangezien het herstelplan onder leiding van Thomas Dermine voorziet in aanzienlijke investeringen in de ontwikkeling van het spoorwegnet voor goederenvervoer. En dat is dan weer rechtstreeks in het belang van Lineas, de geprivatiseerde tak van de vroegere goederenafdeling van de NMBS.
► Naïm Cordemans, adviseur op het kabinet van Dermine, begon zijn carrière bij de ... liberaal en Europees Commissaris Louis Michel, alvorens over te stappen naar het Itinera Institute. Een vrij korte periode in de patronale denktank, maar voldoende om samen met Jean Hindriks (een van de hoofdfiguren van Itinera) een studie te schrijven, getiteld “S'inspirer de la Finlande pour accroître le taux d'emploi de nos seniors”. En dat is geen onschuldig onderwerp: de verlenging van de loopbanen is een van de hoofdlijnen van het liberale en het werkgeversbeleid, ook in het kader van de hervormingen die de Europese Unie door de financiering van de herstelplannen van de lidstaten wil doorvoeren.
► Thibault Vanderhauwart, adviseur bij Dermine, was consultant bij Deloitte. Hij was ook projectleider bij GRE-Liège, een groepering voor economisch herstel die publiek-private samenwerkingen ontwikkelde in het kader van het Marshallplan.
► Laura Sabato, communicatieadviseur bij Dermine, kwam over van Engie waar zij zich bezighield met markt- en concurrentieanalyse.
► Melodie Geurts, consultant bij Dermine sinds januari 2023 komt rechtstreeks van PwC.
► Ortwin De Vliegher, adviseur strategie en communicatie bij Bertrand, is een meester in draaideuren: Hij werkte voor Van Quickenborne en bekleedde functies bij Deloitte, de multinational IBM, bpost en vooral in de financiële sector: KBC, ING, BKCP Bank (nu Beobank) en Crelan Axa Bank, waar hij tot januari 2023 secretaris-generaal was. Een dergelijke carrière in de bankwereld zal zeker vragen oproepen wanneer de staatssecretaris geconfronteerd wordt met de banken, bijvoorbeeld bij onderhandelingen met hen over het slinkende aantal geldautomaten.
Temeer daar Alexia Bertrand zelf behoort tot de historische aandeelhoudersfamilie van Ackermans & van Haaren, een machtige holding actief in de banksector (Delen Private Bank en Bank Van Breda).
► Karel De Bondt, adjunct-kabinetschef van vicepremier Frank Vandebroucke (Vooruit), liep over en weer tussen de bankwereld, het bankentoezicht (op Belgisch en Europees niveau) en de ministeriële kabinetten. In de bankwereld heeft hij, naast een korte uitstap naar Fortis, grote fusies van ondernemingen geleid bij Degroof-Petercam. Op politiek vlak zat hij in de kabinetten van Freya Van den Bossche in de Vlaamse regering en Johan Vande Lanotte op federaal niveau. Momenteel is hij bij de FSMA belast met het toezicht op verzekeringen.
► Baron Jean-Pierre Hansen is een vooraanstaand Belgisch zakenman (in 2014 geridderd), vooral bekend omdat hij aan het hoofd stond van Electrabel. In het kader van deze aanstelling werd hij beschuldigd in de zaak-Electragate, een affaire waarbij hij zijn eigen bedrijf liet bespioneren door computerdeskundigen ten voordele van het Franse moederbedrijf Suez (nu Engie) en haar Belgische aandeelhouder Albert Frère (die hem inhuurde als bestuurder van zijn holding CNP). Uiteindelijk vindt er geen proces plaats, Le Vif kopte: “Electragate: zaak gesloten of begraven?”
Dat zou Hansen niet beletten om baron te worden, noch om benoemd te worden in de raden van bestuur van verschillende openbare en privé-ondernemingen (Distrigaz, Fluxys, Arcelor, Socofe, Nethys, Nationale Bank, Fabricom, Agbar, Arcelor, CNP, Delhaize, KBC, Ergon Capital, Intregrale, SPGE, Forem...), noch om nu te werken als expert op een ministerieel kabinet. Het was Ecolo-man Georges Gilkinet die zijn deuren opende voor deze voormalige vicevoorzitter van het VBO.
► Catherine Wijnants is adviseur “bpost Juridische Componen” op het kabinet-De Sutter, maar deze voormalige advocate is nog steeds in dienst bij bpost (waar ze in 2018 in dienst trad), dat haar salaris als Senior Legal Counsel blijft uitbetalen. Berichten die in 2021 op WhatsApp werden uitgewisseld tussen Kurt Van Raemdonck, de kabinetschef van De Sutter, en Dirk Tirez, toenmalig CEO van bpost, onthullen het probleem van deze dubbelrol. Het gesprek met een reukje aan dat we konden inzien. De CEO vroeg de minister naar een mogelijk regeringsbesluit om de dotatie voor de concessie voor krantendistributie te verminderen. “Het zal inderdaad besproken worden op het kernkabinet van morgen”, antwoordde Van Raemdonck. “Ik geef uw bezorgdheid door aan de minister. Catherine Wijnants heeft deze zaak gevolgd, ik controleer.” (L'Echo, 5 mei 2023)
► Finke Jacobs is adviseur “bpost Commerciële en digitaliseringscomponent” bij De Sutter, maar ook hij ontvangt zijn salaris van bpost.
► Anthony Baert is de adviseur “Begroting, Fiscaal, Relance” van vicepremier Petra De Sutter. Hij was economisch adviseur van de twee groene partijen, Ecolo en Groen, na econoom te zijn geweest bij de ING-bank.