Historisch akkoord: Orde der Artsen erkent sociale geneeskunde van Geneeskunde voor het Volk
Al bijna een halve eeuw voert Geneeskunde voor het Volk actie voor sociale, toegankelijke en kwaliteitsvolle geneeskunde. Jarenlang was de Orde der Artsen daarbij een van de grootste tegenstanders. Vandaag erkent diezelfde Orde de meerwaarde van de sociale geneeskunde van Geneeskunde voor het Volk. Met het akkoord tussen beide organisaties komt een einde aan een conflict dat bij momenten in alle hevigheid de Belgische gezondheidszorg heeft beroerd.
In een dubbelinterview dat vandaag verschijnt in de Artsenkrant maken Geneeskunde voor het Volk (GVHV) en de Orde der Artsen een historisch akkoord bekend. De Orde erkent in het akkoord het recht van de artsen van GVHV om gratis geneeskunde te beoefenen – iets wat vandaag ruim verspreid is via de wijkgezondheidscentra – net als het zeer degelijke medisch werk en de sociale bewogenheid van de betrokkenen.
Het is ook een opsteker voor patiënten die hun recht om zonder geld naar de huisarts te gaan bevestigd zien. De progressieve artsen van GVHV van hun kant verbinden er zich toe vanaf heden lidgeld te betalen aan de Orde.
“Dit akkoord is het resultaat van jarenlange strijd voor ons model van sociale geneeskunde en voor een meer democratische gezondheidszorg waar de arts niet langer alle macht naar zich toetrekt, maar waar de belangen van de patiënt, de volksgezondheid en de maatschappij op de eerste plaats komen”, reageert Anne Delespaul, huisarts en woordvoerder van GVHV.
Veertig jaar lang betaalden de artsen van GVHV geen lidgeld aan de Orde uit protest tegen het ondemocratische karakter van de Orde en haar liberale visie op geneeskunde en gezondheidszorg.
“Onze visie stond daar haaks tegenover”, legt Anne Delespaul uit. “Vandaag is de positie van de Orde veranderd: patiënt en algemeen welzijn kwamen centraler te staan en er is nu erkenning voor onze forfaitaire manier van werken naast de prestatiegeneeskunde. Daarop beslisten wij om ook de Orde tegemoet te komen en zullen we vanaf vandaag wel ons lidgeld betalen.” De Orde verbindt er zich toe alle vervolgingen van niet-betalers stop te zetten.
Een lange strijd
“Die kentering is er niet zonder slag of stoot gekomen”, legt Anne Delespaul uit. “Onze strijd met de Orde dateert al van in de begindagen van onze organisatie. De allereerste dokters voor het volk werden geschorst door de Orde omdat ze aan gratis geneeskunde deden (ze werkten tegen terugbetalingstarief), gezonde werkomstandigheden bepleitten, op voet van gelijkheid samenwerkten met andere gezondheidsdisciplines en medisch en politiek-maatschappelijk engagement combineerden. Laat dat nu net tot op vandaag dé basiselementen zijn waar Geneeskunde voor het Volk voor staat.”
Door haar openlijke steun voor de artsenstaking in de winter van 1979-1980, zette de Orde zich helemaal in het kamp van de centengeneeskunde. Daarop beslisten 300 artsen, waaronder die van GVHV, hun lidgeld aan de Orde niet langer te betalen. De Orde reageerde met rechtszaken tot en met deurwaarders die de persoonlijke bezittingen van de dokters in beslag trachtten te nemen. “Dankzij de mobilisatie van onze patiënten en de steun van de publieke opinie, konden we effectieve inbeslagnames verhinderen”, gaat Anne Delespaul verder.
De Orde evolueert
De voorbije vijf jaar ontdooide het klimaat met in 2014 excuses van Dr. Michel Bafort, toenmalig voorzitter van de provinciale raad van de Orde van Oost-Vlaanderen, en niet veel later de steun van diezelfde Bafort voor het voorstel van GVHV om de prestatiegeneeskunde te vervangen door een vast artsensalaris voor alle artsen-specialisten. Vervolgens kwam er een uitnodiging voor Geneeskunde voor het Volk om voorstellen in te dienen voor het herschrijven van de code voor medische deontologie. “In de nieuwe codex houdt de Orde rekening met onze voorstellen. Dat luidde een verandering in de organisatie in die we niet konden negeren”, zegt Anne Delespaul.
De deontologie vertrekt nu meer dan vroeger van het belang van de patiënt, de volksgezondheid en het algemeen welzijn, stelde Orde-ondervoorzitter professor Michel Deneyer in zijn persbericht daarover.
“Toch blijven we kritisch”, gaat Anne Delespaul verder. “De deontologische code beperkt zich nog te vaak tot ‘zorg over’ en ‘bescherming van’ de patiënten, in plaats van hun een eigen autonome plaats te geven zoals dat in de wet op patiëntenrechten beschreven staat. Voor ons mag de patiënt dus nog wat meer betrokken worden in het hele proces.”
Intussen blijft Geneeskunde voor het Volk ijveren om de Orde als instituut beheerd door artsen, te vervangen door een Hoge Raad voor Medische Deontologie met daarin vertegenwoordigers van alle maatschappelijke geledingen. Maar het verderzetten van de betaalstaking is daarvoor niet meer noodzakelijk.
Strijd voor het recht op zorg gaat voort
“Er zijn belangrijkere uitdagingen in de strijd voor een toegankelijke en kwaliteitsvolle gezondheidszorg voor iedereen”, stelt Anne Delespaul. “Zo blijven wij samen met onze patiënten actievoeren tegen de asociale besparingen, de toenemende commercialisering in de zorg en de plundering van onze sociale zekerheid door de farmaceutische industrie waarin de minister van Volksgezondheid een grote verantwoordelijkheid draagt.”
Met kersvers PVDA-verkozenen en dokters voor het volk Sofie Merckx (Kamer) en Lise Vandecasteele (Vlaams Parlement) gaat die stem nu tot in de parlementen klinken. Zij zullen een megafoon zijn voor de strijd die Geneeskunde voor het Volk dagelijks voert op het terrein. “Al wie een sociale, toegankelijke en kwaliteitsvolle geneeskunde blijft in de weg staan, is dus nog niet van ons af”, besluit Anne Delespaul.