Het wordt de F-35: bommen vol geld om oorlog te voeren

De kogel is door de kerk. De opvolger van de huidige gevechtsvliegtuigen F-16’s zou de Amerikaanse F-35 worden. De regering heeft de knoop doorgehakt, maar zoekt nog een geschikt moment om erover te communiceren. Premier Michel ontkent en zegt dat de beslissing nog niet is genomen. Maar in werkelijkheid stond de keuze voor de F-35 al vanaf dag één vast, met een aanbesteding waarvan het lastenboek precies op maat van de F-35 opgesteld was. Bijvoorbeeld door op te nemen dat het toestel in vijandelijk gebied moet kunnen infiltreren (de F-35 is een stealth vliegtuig, waardoor het moeilijk te detecteren is op de radar) en minder te focussen op de zwakke punten van de F-35, zoals de wendbaarheid en de kracht in gevechtssituaties. En dan hebben we het nog niet over wat niet uitgesproken wordt en wat zelfs niet in het lastenbeok staat, maar wat een sleutelelement is: de capaciteit van de F-35 om Amerikaanse kernbommen te droppen.

Moet de F-16 wel vervangen worden? “Het leger bevestigde dat als we ons puur op defensie willen richten, we de F-16 niet moeten vervangen”, zegt PVDA-volksvertegenwoordiger Marco Van Hees. “De vervanging kost ons wel 15 miljard euro die we niet in sociale zaken kunnen investeren.”

Met de aankoop van de F-35 dreigt ons land volledig afhankelijk te worden van de Verenigde Staten, een land dat nu geleid wordt door iemand als Trump. Alleen al omdat de VS volledig de controle behoudt over de software. Is dat wel verantwoord? Bovendien werd de keuze voor de F-35 mee bepaald door de eis voor nucleaire capaciteit. Is het wel verantwoordelijk om dit te eisen, in het kader van de nucleaire ontwapening van de planeet? De keuze voor de F-35 is er een voor de agressieve interventies van de VS en de NAVO. En het bilan van dat beleid is zéér slecht. Niet enkel in termen van dodelijke slachtoffers, maar er is ook de politieke chaos, het aanwakkeren van terrorisme, de vluchtelingenstromen ...

Het weggemoffelde F-16-rapport

Het ministerie van Defensie had gehoopt nog voor de zomer van 2018 te kunnen pronken met de landing van dit dossier. Maar in mei kwamen we plots in een F-16-schandaal terecht. Een klokkenluider binnen het leger kwam naar buiten met een rapport waaruit bleek dat de F-16’s nog lang niet aan vervanging toe waren. Er werd alles aan gedaan om dit weg te moffelen. Maanden van intens debat in het parlement draaiden uiteindelijk op niets uit.

Defensieminister Vandeput (N-VA) kwam er nog goed vanaf. Want eigenlijk was het best wel straf dat het leger rechtstreeks belangrijke politieke beslissingen beïnvloedt en dat het ministerie van Vandeput bewust belangrijke studies achterhield. Omdat de aardappel te heet werd en de lokale verkiezingen dichterbij kwamen, werd het dossier in de diepvriezer gestopt, ook al liep het prijsaanbod van de drie verschillende leveranciers officieel af tegen 14 oktober. Nu de perikelen rond de verkiezingen zijn gaan liggen, en het uitstel op de deadline van de prijsvoorstellen eindigde op 29 oktober, moet de regering haar beslissing kenbaar maken. Ze is duidelijk niet echt op haar gemak. Haar mantra was steevast ‘iedereen moet inleveren’, toch kiest ze hier voor het duurste exemplaar, en negeert ze de maanden van heftig parlementair debat over de verlenging van de huidige F-16’s. Verschillende opiniepeilingen toonden ook aan dat de meerderheid van de bevolking niet achter de aankoop staat.

NAVO en Amerikaanse oorlogsmultinationals plezieren

Op 7 mei 2013 vond een NAVO-vergadering plaats met afgevaardigden van het Belgische leger. De NAVO beschouwde toen al de stealthfunctie (onzichtbaar op de radar) als een must voor de vervangers van de Belgische F-16. Ons land ging daar toen mee mee akkoord, terwijl dit niet hoefde. Ons land had om budgettaire redenen kunnen weigeren, maar ook om principiële redenen. Stealth is niet zomaar een ‘gadget’, maar maakt deel uit van het begin van een oorlogsscenario. Als je als land over stealthvliegtuigen beschikt, dan betekent het dat je als eerste in het oorlogsgebied aankomt en daar onmiddellijk toeslaat. Traditioneel namen onze huidige F-16’s nooit dergelijke rol in binnen onze interventiepolitiek.

Enkel de F-35 van Lockheed Martin beschikt over die stealthfunctie. Het werd toen al duidelijk dat zowel de legertop als rechtse politici verkocht waren aan de belangen van de Amerikaanse multinational Lockheed Martin. De offerte vanuit de huidige Belgische regering was dan ook op maat geschreven van deze F-35.

Twijfels over werkelijke kostprijs

Er bestaan twijfels over de werkelijke kostprijs van de F-35. Enerzijds kondigde Lockheed Martin aan dat het de prijs van de F-35-gevechtsvliegtuigen heeft verlaagd. Het Pentagon had begin oktober een contract aangekondigd voor 141 F-35A’s. Naar aanleiding van het binnenhalen van het contract, is de prijs per stuk van een toestel, de motor en enkele kosten bepaald op 89,2 miljoen dollar, of 76,7 miljoen euro

Maar we hebben het hier over de ‘naakte’ aankoopprijs. Dan kan je er gewoon mee vliegen. Om het echt in te zetten, dan moet je er nog een pak kosten bij rekenen. Het totale kostenplaatje zou dan neerkomen op 5,13 miljard euro, bijna 2 miljard euro meer dan oorspronkelijk berekend.

Een Canada-scenario wordt mogelijk. In 2010 besliste Canada om 65 nieuwe F-35’s aan te kopen. Enkele jaren later bleek het toestel handenvol geld te kosten. Ondertussen legde het land de productie zelfs helemaal stil. Nog heel wat andere landen zijn genoodzaakt om hun oorspronkelijk geplande aantallen, door de hoog oplopende kostprijs, te verlagen.

Offensie of defensie?

De grootste fout in dit miljardendossier is echter het ontbreken van een debat over welke defensie wij willen: een defensieve of een offensieve? Dat zou de hamvraag moeten zijn. Willen we een degelijke gezinswagen of een snelle ultrabolide? Willen we bij de eersten zijn om in oorlogsgebied aan te vallen en mee doen met de big boys (lees: de Noord-Amerikanen)? Er is alles aan gedaan om de discussie op het niveau van technische en financiële aspecten te voeren. Dat maakt het ook erg moeilijk om er een politiek debat over te voeren. Hoewel het hier wel duidelijk om een van de grootste politieke keuzes van deze regering gaat: bommen geld voor oorlog of bommen geld voor het blijven garanderen van onze sociale verworvenheden.