Het failliet van Macron, het gevaar van het Rassemblement National, het verzet van het Nouveau Front Populaire
Zondag 30 juni worden in Frankrijk vervroegde parlementsverkiezingen gehouden. De liberale president Macron weet van geen hout pijlen meer maken en ontbond het parlement na zijn zware verlies bij de Europese verkiezingen. Extreemrechts klopt nu aan de deuren van de macht. Het sociale verzet wordt belichaamd door het Nouveau Front Populaire.
Sinds hij in 2017 aan de macht kwam, heeft Emmanuel Macron, de president van de rijken, de ongelijkheid massaal laten toenemen en de democratische rechten van de Fransen aangevallen. Zijn aanpak van de gele hesjes (2018), de pensioenhervorming (de verhoging van de pensioenleeftijd tot 64 jaar) en de koopkrachtcrisis hebben de terechte woede van een groot deel van de bevolking gevoed.
Zijn asociale beleid was de voedingsbodem voor de opkomst van het extreemrechtse Rassemblement National en tegelijkertijd heeft hij de ideeën van die partij steeds meer gelegitimeerd door almaar harder naar beneden te schoppen: naar werklozen, werknemers in kwetsbare posities en mensen van buitenlandse afkomst.
(Lees voort onder de video)
De president van sociale afbraak en democratische achteruitgang
Op de avond van 9 juni, toen bleek dat hij de Europese verkiezingen ruim verloren had, ontbond Macron de Assemblée nationale, het Franse parlement. Het was een symbool van het falen van zijn beleid. Macron werd in 2017 verkozen om extreemrechts tegen te houden en werd in 2022 herkozen, maar zijn beleid is mislukt.
Al van bij het begin in 2017 toonde Macron zich de vriend van de superrijken. Zo schafte hij de vermogensbelasting (ISF) af en gaf hij steeds meer belastingcadeaus aan de grootste bedrijven, waardoor de schatkist leegliep.
Macron sloeg elke verzetsbeweging neer met een beleid van geweld en democratische achteruitgang.
Macron toonde enkel minachting voor de Fransen en hun problemen. Vandaag moet een op de drie Fransen maaltijden overslaan, omdat ze niet genoeg geld hebben. Hij dwong hen om tot hun 64e te werken.
Zijn liberale beleid heeft vooral het platteland zwaar getroffen: postkantoren, lokale administraties, kraamafdelingen en spoeddiensten, rechtbanken, politiekantoren, schoolklassen, kleine treinlijnen ... Ze werden allemaal gesloten.
In de gezondheidszorg werden sinds 2017 26.000 ziekenhuisbedden geschrapt. Frankrijk werd een medische woestijn met een sterk verminderde toegang tot gezondheidszorg en een immense druk op het zorgpersoneel, dat steeds meer ten onder gaat.
Macron sloeg elke verzetsbeweging neer met een beleid van geweld en democratische achteruitgang. Gele hesjes, arbeiders en vakbonden tegen pensioenhervormingen, milieuactivisten ... Allemaal werden ze het slachtoffer van staatsgeweld en politierepressie.
De strategie van Macron was duidelijk: hij wilde laten geloven dat er maar twee keuzes waren: hijzelf of extreemrechts. Vandaar zijn autoritaire beleid, zijn niet aflatende aanvallen op de vakbonden en radicaal links en zijn bekrachtiging van het programma van het RN, waarvan het beste voorbeeld de immigratiewet is, die eind 2023 door de regering onder leiding van zijn partij werd verdedigd en die RN-kopstuk Marine Le Pen een “ideologische overwinning” noemde. En vandaag staat extreemrechts aan de poorten van de macht.
Het Franse 'tweerondensysteem'
In tegenstelling tot het Belgische systeem van evenredige verkiezingen, waarbij partijen zetels krijgen in verhouding tot het aantal stemmen dat ze halen in een kiesdistrict, worden parlementsverkiezingen in Frankrijk bij meerderheid van stemmen gehouden.
Een kandidaat wordt in de eerste ronde verkozen als hij of zij meer dan 50% van de stemmen krijgt. Als geen enkele kandidaat deze drempel haalt, wordt een tweede ronde georganiseerd tussen de twee kandidaten die aan de leiding staan en de kandidaten die meer dan 12,5% van de stemmen hebben behaald. De kandidaat met de meeste stemmen in deze tweede ronde is verkozen.
Er zijn maar weinig kandidaten die automatisch meer dan 50% van de stemmen kunnen krijgen, daarom zijn er twee rondes gepland: een eerste op 30 juni en een tweede op 7 juli.
Na de tweede ronde zijn er drie mogelijke scenario's. Ofwel haalt het RN een absolute meerderheid in het Franse parlement. Ofwel haalt het Nouveau Front Populaire een absolute meerderheid. Geen enkele peiling denkt dat het kamp van Emmanuel Macron een dergelijke meerderheid kan halen. In die twee gevallen kan de winnaar dan een regering vormen. Een derde scenario: geen van de partijen haalt een meerderheid en geen enkel kamp slaagt erin een regering te vormen die over wetten kan laten stemmen.
Het patronale gezicht van extreemrechts
De woede tegen het beleid dat Macron en de andere traditionele partijen al jaren voeren, wordt gecapteerd door het RN van Marine Le Pen en Jordan Bardella, dat beweert de belangen van gewone mensen te verdedigen.
Maar het RN is niet de oplossing. Terwijl mensen steeds moeilijker kunnen rondkomen, stemde het RN tegen het blokkeren van de prijzen van de winkelkar, tegen het bevriezen van de huurprijzen, tegen betere lonen. En nu regeringsdeelname lonkt, wordt de belofte om de pensioenhervorming terug te draaien ook begraven.
Net als het Vlaams Belang bij ons, verzet het RN zich tegen belastingen op vermogens en op grote bedrijven, vraagt het mensen om langer te werken en is het fel gekant tegen elke verhoging van het minimumloon.
Want achter al die sociale demagogie van extreemrechts zit een partij die in werkelijkheid de politieke agenda van de rijksten verdedigt. Dat toonden ze ook in de laatste dagen van de campagne, in naam van de "redelijke verandering".
Zo verzet het RN zich, net als het Vlaams Belang bij ons, tegen elke belasting op vermogen en op grote bedrijven, vraagt het mensen om langer te werken en is het fel gekant tegen elke verhoging van het minimumloon. Economen analyseerden de gevolgen van het RN-programma: de rijkste 10% worden rijker en dat gaat ten koste van de armste 30%.
Net als haar Italiaanse extreemrechtse tegenhanger Giorgia Meloni, schurkt de partij van Marine Le Pen en Jordan Bardella steeds dichter aan bij de berijfswereld naarmate ze dichter bij de macht komt. Er is de openlijke steun van miljardair en media-eigenaar (CNews, Europe 1, Canal+, JDD) Vincent Bolloré, die doet denken aan Silvio Berlusconi, de Italiaanse miljardair, mediamagnaat en aanhanger van extreemrechts. Maar de toenadering is fundamenteler.
Volgens een hoge ambtenaar van Financiën heeft Jordan Bardella maandenlang in het geheim ontmoetingen gehad met CEO’s van grote bedrijven.
Jean-Philippe Tanguy, parlementslid en verantwoordelijke voor het economisch beleid van de partij, beloofde dat er op economisch vlak continuïteit zou zijn met het beleid van Macron: “We hebben hen gezegd dat het RN zijn standpunt over begrotingstekorten zou handhaven en een geloofwaardig plan zou voorleggen. De markten zullen scherp zijn voor ons, dus we hebben geen andere keuze dan dit te doen.”
Deze verleidingsoperatie werd bevestigd toen Bardella op 20 juni door de belangrijkste Franse werkgeversorganisatie (MEDEF) werd uitgenodigd. Aan de ene kant krabbelt het RN terug voor bijna alle sociale maatregelen. Aan de andere kant bevat zijn programma een aantal cadeautjes voor multinationals, zoals lagere belastingen op productie. Maatregelen die net de kern vormen van het beleid van ... Emmanuel Macron.
In een recent artikel in The Financial Times stelde een CEO van een groot Frans beursgenoteerd bedrijf: “Het economische beleid van het RN is zoals een blanco lei waarvan bedrijven denken dat ze die in de goede richting kunnen duwen. Aan de andere kant is het onwaarschijnlijk dat links zijn harde antikapitalistische houding zal afzwakken.”
Waarop Chris Chavagneux, hoofdredacteur van het tijdschrift Alternatives Economiques, zegt: “Volgens The Financial Times hebben de grote werkgevers van Frankrijk gerouwd om Macron en zijn ze toenadering gaan zoeken tot het RN om het Nouveau Front populaire te ontlopen.”
Nog een teken van deze evolutie: in het geval van een tweede ronde tussen extreemrechts en links op 7 juli, zullen de kandidaten van de partij van Macron weigeren te kiezen tussen linkse kandidaten en het RN, wat voordelig is voor die laatste.
Afstemming op het beleid van de EU en de NAVO
Een andere opmerkelijke ontwikkeling in de pogingen van het RN om zichzelf presentabel te maken voor de vertegenwoordigers van de gevestigde orde, is hoe ze zich afstemmen op het besparingsbeleid van de Europese Unie en zelfs op het oorlogsbeleid van de Verenigde Staten.
Over de besparingen op overheidsuitgaven die de Europese Commissie eist, zei Jordan Bardella, kandidaat-premier van het RN, dat hij “terug wilde naar budgettaire redelijkheid”. Hij herhaalde dat hij zich bewust was van de beperkte speelruimte in de begroting en dat hij meerdere manieren zag waarop in overheidsdiensten kon worden gesneden.
Het RN is nu meer afgestemd op het NAVO-beleid. In haar presidentiële programma voor 2022 verdedigde de partij nog het “onafhankelijke” imperialistische beleid van Frankrijk (met name ten opzichte van Afrika) en luidde een van haar standpunten dat Frankrijk zich moest terugtrekken uit het NAVO-commandocentrum. Ze stelde zelfs een militaire toenadering tot het Rusland van Poetin en de oligarchen voor. Deze twee punten zijn gewoon uit het programma verwijderd.
Ook op dat vlak treedt de partij in de voetsporen van Giorgia Meloni, de extreemrechtse eerste minister van Italië.
David Bröder, een specialist op het gebied van Italiaans extreemrechts, schrijft: “Meloni's regeringservaring heeft [het Europese establishment] laten zien dat extreemrechts wel degelijk een plaats kan vinden in de 'tuin' van de Europese Unie en zelfs een van haar meest vurige verdedigers kan zijn.”
Hij voegt eraan toe: "De Europese Unie heeft maar een duidelijk project: een terugkeer naar besparingen. Op vlak van buitenlands beleid, kan de Unie geen onafhankelijke koers uitzetten, en vindt het Europese establishment manieren om stukjes extreemrechts te integreren. Eerst was er Meloni, en nu, zo lijkt het, gaan ze het proberen met het RN. De eventuele cohabitation tussen Macron en een extreemrechtse premier zal wel nog voor conflictmomenten zorgen, maar het kader van 'pro-EU-liberalen versus nationale populisten' is duidelijk steeds meer achterhaald.”
Het verzet van het Nouveau Front Populaire
Door vervroegde verkiezingen uit te schrijven in minder dan drie weken, heeft Emmanuel Macron geprobeerd links te verrassen en een één-op-één duel met het Rassemblement National over te doen. Maar al snel leidde de sociale beweging tot de vorming van een Nieuw Volksfront – bestaande uit de vier belangrijkste linkse partijen (France insoumise, de Parti socialiste, de groenen en de Communistische Partij) – om Macron te bestrijden en het RN te blokkeren.
Deze opleving van links en de vorming van het Nouveau Front Populaire is ook het resultaat van de mobilisatie van alle volkslagen die extreemrechts willen tegenhouden en willen dat links zich verenigt. Zoals op zaterdag 15 juni, toen de vakbonden, jongeren, de cultuursector en het verenigingsleven op straat kwamen, waarbij de vakbond CGT 640.000 mensen telde op 182 manifestaties in Frankrijk, waarvan 250.000 in Parijs. Op 23 juni kwamen nog eens 75.000 betogers bijeen om te protesteren tegen de achteruitgang van vrouwenrechten in het geval van een overwinning van het RN.
De nationale raad van de CGT en haar algemeen secretaris Sophie Binet riepen al hun leden expliciet op om het Nouveau Front Populaire te steunen: “Wij zeggen dat het RN sociaal boerenbedrog is, dat het leugenaars zijn”, zei Sophie Binet. “Het RN zal de situatie van de werkende klasse nooit verbeteren.”
“Wij geloven dat het programma van het Nouveau Front Populaire het beste beantwoordt aan wat wij willen.” Daarmee gaf ze stemadvies, wat ongezien is in Frankrijk, waar de vakbonden traditioneel geen partij kiezen bij verkiezingen.
Men kan het niet eens zijn met alle punten van het gemeenschappelijke programma, maar toch verdient dit Nouveau Front Populaire een volledige steun om een alternatief te bieden voor het liberale beleid van Macron en om te voorkomen dat extreemrechts aan de macht komt.
Het Nouveau Front Populaire verdedigt een sterk sociaal en democratisch programma: de verhoging van de pensioenleeftijd terugdraaien, de herinvoering van een belasting op grote vermogens, loonsverhogingen, geen Europese besparingen op openbare diensten en verzet tegen verdeeldheid en racisme.
Men kan het niet eens zijn met alle punten van het gemeenschappelijke programma, of met sommige componenten ervan (zoals de aanwezigheid van voormalig president François Hollande) die deze alliantie verzwakken, maar toch verdient dit Nouveau Front Populaire een volledige steun om een alternatief te bieden voor het liberale beleid van Macron en om te voorkomen dat extreemrechts aan de macht komt. Dit is een strijd die heel Europa aanbelangt.
