Groot deel vakbondsachterban verwerpt IPA (en we begrijpen hen)

Het IPA-ontwerp werd in februari onderhandeld tussen patroons en vakbonden en legt de loonsverhogingen en de werkomstandigheden vast voor de twee komende jaren. Het wordt momenteel bediscussieerd in de vakbondscentrales. Tal van syndicalisten verwerpen het ontwerpakkoord. Op 26 maart worden de debatten afgesloten en wordt het standpunt van de vakbonden definitief vastgelegd.

Kruimels

Het ontwerpakkoord biedt de werknemers in ons land een loonsverhoging van maximum 1,1% in de twee volgende jaren. “Kruimels, klaagt Christiane, vakbondsafgevaardigde in de IT aan. Als je weet dat de winsten van het bedrijf explodeerden …”
Het zijn inderdaad maar kruimels als je weet dat het aandeel van de lonen in de rijkdom die de werkende mensen jaarlijks produceren, onder de regering-Michel steeds kleiner werd. Een recente studie van de PVDA toont dat de werknemers 9 miljard euro hebben verloren door de indexsprong, de loonblokkering, de verminderingen van de sociale bijdragen … Dat bedrag ging rechtstreeks naar de winsten van de grote bedrijven.
Het zijn ook maar kruimels als je ze vergelijkt met de loonsverhogingen die de metaalbewerkers in Nederland of de Duitse werknemers hebben bekomen: tot driemaal meer dan het maximum van het IPA.

Hoe komen we aan zo’n kleine opslag?

Echte loonsverhogingen ziijn onmogelijk door de wet van 1996. “Het is een slechte wet. Ze beperkt de lonen, dwingt ze in eenn veel te eng keurslijf”, zegt Marie-Hélène Ska, algemeen secretaris  van het ACV.

De wet van 1996 beperkt effectief de Belgische lonen en zorgt er zo voor dat die minder snel stijgen dan de lonen in onze buurlanden. Ze organiseert de loonconcurrentie met hen. Uit dit harnas kon niets goeds voortkomen, het deed de werknemers al veel verliezen.

Hoe kunnen we een einde maken aan die wet? “In geen geval door het IPA te ondertekenen”, vindt Pierre, syndicalist in de metaalsector. “Vandaag het IPA aanvaarden, is in feite de strijd tegen de wet van 1996 begraven. En omgekeerd, als we het ontwerpakkoord verwerpen, kunnen we de wet van 1996 tot een echte inzet maken van de kiescampagne”.

Minimumverhoging van het minimumloon

Het IPA-ontwerp biedt 10 cent loonsverhoging per uur voor de werknemers die minder dan 10 euro per uur verdienen. Op een maand is dat enkele euro’s meer. Zoals vele werknemers met een laag loon zeggen: “Wat wij vragen is geen liefdadigheid, maar waardigheid”. Het is niet voor niets dat vele vakbondscentrales een minimumloon van 14 euro per uur eisen. Het minimum om waardig te kunnen leven.

Een eis die vergelijkbaar is met de strijd van de Amerikaanse vakbonden voor 15 dollar per uur.
Ja zeggen tegen het IPA-ontwerp, was ook ja zeggen tegen twee jaar sociale vrede over het minimumloon op een moment dat meer en meer werknemers hiervoor in actie komen en er een echt strijdpunt van maken. Twee jaar waarin de sociale ambitie beperkt zou moeten blijven tot 10 cent per uur.

Ja, maar wat gebeurt er dan met de “vooruitgang” rond de eindeloopbaan?

Sommigen zeggen dat er toch vooruitgang is geboekt rond de eindeloopbaan. Ze wijzen er bijvoorbeeld op dat door het akkoord sommige werknemers (degenen met een carrière van 44 jaar, die in ploegen werken of nachtwerk doen …) tijdskrediet kunnen blijven opnemen vanaf hun 55 jaar. Een zeer belangrijk punt voor vele werknemers in de metaal of de chemie. Of ze wijzen erop dat de gepensioneerden met een klein pensioen, vooral de vrouwen die geen volledige loopbaan hebben, hun uitkering een beetje meer zien stijgen dan die de anderen. Dat zou de schade, die deze regering heeft aangericht aan de pensioenen, gedeeltelijk compenseren.

Verliezen we door het IPA te verwerpen die enkele positieve punten? Normaal beperkt het IPA zich tot de lonen en de werkomstandigheden. Het gaat dan over de verdeling van de door de werknemers geproduceerde rijkdom tussen hen en de aandeelhouders. Het legt vast hoeveel van de taart er naar de lonen gaat en hoeveel naar de winst. Maar sinds enkele jaren voegen de patroons daar andere dossiers aan toe, om om chantage te kunnen plegen op de loononderhandelingen en de loonblokkering te doen aanvaarden.

En al deze punten zijn dan nog eens afhankelijk van de goodwill van de regering en die goodwill is verre van verworven. We hebben het onlangs nog gezien met de uitspraken van Open-Vld en minister van Pensioenen, Daniel Bacquelaine (MR), die alle aspecten van het akkoord rond de eindeloopbaan bekritiseerden.

Concreet zijn er wel vaker gunstige akkoorden over de eindeloopbaan (zoals landingsbanen of brugpensioen) of over een verhoging van de uitkeringen (de “welzijnsenveloppe”) uit de brand gesleept, ook al hadden de vakbonden het IPA verworpen. Dat is ook nu mogelijk “op voorwaarde dat we gemobiliseerd blijven”, zeggen vele syndicalisten.

Mobilisatie de enige sleutel tot succes

“De situatie was nog nooit zo gunstig voor sociale acties”, legde Johan, syndicalist van de Algemene Centrale, gisteren uit. “De scholieren komen op straat, er is nog altijd schrik voor de gele hesjes, we hebben een minderheidsregering en we staan voor verkiezingen. Alles werkt samen om druk uit te oefenen. We mogen deze kans niet missen”, voegt hij eraan toe.
Het debat in de vakbonden is nog bezig en wordt pas definitief beslecht op de algemene raad van het ACV en het Federaal comité van het ABVV van 26 maart.