Een schokkende studie: België is veel ongelijker dan we dachten
België is veel ongelijker dan we vaak horen zeggen. Dat blijkt uit een studie van de KU Leuven, UAntwerpen en ULB die in De Tijd en De Standaard verscheen. De inkomensongelijkheid ligt beduidend hoger in ons land dan tot dusver werd aangenomen, en de afstand tussen arm en rijk is sinds de financiële crisis van 2007-2008 toegenomen. De onderzoekers wijzen op een belastingsysteem dat de rijksten bevoordeelt.
Inkomens uit kapitaal vergroten de ongelijkheid
Sinds 2010 is de inkomensongelijkheid sterk toegenomen, grotendeels door de stijging van de inkomens uit kapitaal. Er tekenen zich twee belangrijke trends af:
De bedrijfswinsten vullen de zakken van een minderheid. Tussen 1995 en 2022 groeiden de ingehouden bedrijfswinsten jaarlijks met 3,2% na inflatie, twee keer zo snel als het inkomen uit arbeid. In 2022 bereikten ze 57,4 miljard euro, een manna dat geconcentreerd is in handen van een kleine groep.
De dividenden zijn ook sterk gestegen. Met een jaarlijkse groei van 2,6% komt dit inkomen bijna uitsluitend ten goede aan de rijksten, waardoor de kloof nog groter wordt.
Daartegenover heeft de overgrote meerderheid van de huishoudens, die meer afhankelijk is van rente op spaarboekjes of huurinkomsten, haar inkomstenbronnen zien stagneren of zelfs dalen. Het lage rendement op spaargeld van de afgelopen 15 jaar heeft deze situatie alleen maar verergerd.
Een belastingsysteem dat de rijkste 1% van de bevolking bevoordeelt
De studie brengt een paradox aan het licht: de rijken betalen verhoudingsgewijs minder belastingen dan de rest. Hoe is dat mogelijk?
Vermogensinkomsten worden heel weinig belast. In tegenstelling tot inkomen uit arbeid zijn bedrijfswinsten en dividenden grotendeels onbelast.
Btw en accijnzen treffen heel zwaar de huishoudens met een laag inkomen. Deze belastingen maken een veel groter deel uit van het budget van de minst welgestelde gezinnen, waardoor het algemene belastingstelsel regressief wordt voor de hoogste inkomens.
De auteurs van het onderzoek zijn duidelijk: "Het principe dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen, geldt niet voor de top van de inkomenspiramide."
Het onderzoek heropent het debat
Deze conclusies zouden voor België wel eens dezelfde betekenis kunnen krijgen als het werk van Thomas Piketty eerder voor Frankrijk was: een elektroshock. Terwijl sommigen het idee verdedigen dat het huidige belastingstelsel eerlijk is, bewijst dit onderzoek juist het tegenovergestelde. Het nodigt ons uit om ons systeem te heroverwegen, zodat het ten goede komt aan de meerderheid van de bevolking en niet aan een bevoorrechte minderheid.
De PVDA zal blijven vechten voor een België waar de rijkste 1% eindelijk zijn bijdrage aan de samenleving betaalt.
