Een Gay-Straight Alliance in elke school

Peter Mertens, voorzitter van de PVDA en lijsttrekker voor de Antwerpse gemeenteraad vatte het zo samen: “We willen het model van Gay-Straight Alliances promoten. GSA’s zijn organisaties waarin jongeren zelf de handen in elkaar slaan om op te komen tegen holebifobie, seksisme en racisme.” Maar hoe werkt dat nu concreet?

Je bent jong en je voelt je anders. Je komt er nog niet aan toe om daar het woord 'homo' of 'lesbisch' op te plakken, want dat zijn scheldwoorden bij jou op school. Je voelt je hopeloos alleen, durft er niet over praten en je resultaten gaan achteruit. In deze situatie zitten duizenden LGBT+-jongeren (LGBT is de Engelse veelgebruikte afkorting voor holebi's en transgenders). Onderzoek van de UGent wees uit dat een op vier holebi's en transpersonen een suïcidepoging heeft ondernomen. Bij transgenders ligt dat cijfer nog hoger.

Leerlingen beter in hun vel door solidariteit

In 1998 werd in de VS de eerste Gay-Straight Alliance opgericht in de San Francisco Bay Area. In 2005 breidde dat uit naar andere staten van de VS. In 2006 stimuleerde het COC (een Nederlandse belangenorganisatie van LGBT+) het vormen van GSA's in Nederland. Met succes. Jonge holebi's en transpersonen vinden in een GSA steun bij heterojongeren (en bij uitbreiding LGBT+-jongeren die nog niet uit de kast zijn). De solidariteit van de heteroseksuele medeleerlingen wordt tastbaar gemaakt en de jongeren worden zelf gesterkt in hun strijd voor aanvaarding.

Recente onderzoeken van Movisie en de Universiteit van Amsterdam en van de University of Arizona bevestigen de positieve effecten van een GSA. Leerlingen die holebi of transgender zijn en in een GSA meewerken zitten beter in hun vel en kunnen beter omgaan met eventuele negatieve reacties van anderen.

Hieruit wordt duidelijk dat een collectieve manier om discriminatie aan te pakken vele malen beter werkt is dan een individuele aanpak waarbij holebi- en transleerlingen vaak het gevoel krijgen dat zij het probleem zijn, in plaats van de discriminatie in de maatschappij.

Wat doet een GSA?

Als scholieren op hun school (en bij uitbreiding een universiteit of hogeschool) met een GSA starten dan verbinden ze zichzelf en de school ertoe om zich in te zetten tegen discriminatie, pesten, uitsluiting en geweld en te zorgen voor een veilige omgeving voor alle leerlingen ongeacht gender of seksuele oriëntaties. Het is echt wel de bedoeling dat het initiatief gehoord en gezien wordt. Een GSA nodigt sprekers uit, organiseert uitstapjes en debatten en geeft iedereen de kans om haar/zijn verhaal te doen.

Wat meer is, een GSA biedt jongeren de mogelijkheid zelf op te komen tegen discriminatie in plaats van dat iemand anders dat voor hen zou moeten doen. Deze ervaringen helpen hen om ook buiten de schoolmuren op te komen tegen discriminatie.

Gay-Straight Alliance+

In België is ook geëxperimenteerd met GSA's. Helaas zonder al te veel actieve steun van de overheid. De PVDA maakt er een strijdpunt van dat dergelijke initiatieven naar waarde geschat worden. De overheid moet de oprichting van scholierenorganisaties op alle scholen naar het voorbeeld van de GSA's stimuleren en ondersteunen. Voor Antwerpen zou het volstaan 1 coördinator aan te stellen die samen met de expertise uit de holebi- en transorganisaties de jongeren en scholen kan ondersteunen. Je kan de GSA-formule immers nog breder toepassen.

Dat vindt ook Jos D’Haese van de PVDA-jongerenorganisatie Redfox: “Een discussie met je vrienden is vele malen sterker dan wat een volwassene je probeert te vertellen. Als jongeren, met welke achtergrond dan ook, samenkomen om iets te doen tegen racisme en discriminatie overstijgen ze alle vooroordelen. Dat merken wij zelf elk jaar bij wanneer we ons diversiteitsfestival DiverCity houden in Park Spoor Noord. Door in de scholen jongeren aan te zetten zich te organiseren, kunnen we die kracht ook daar lanceren.”

Op de voorstelling van het Regenboogstadprogramma van de PVDA in Antwerpen nam Maggy Doumen het woord. Zij is mede-oprichtster van de organisatie Regenboogambassadeurs die de problemen van homo- en transfobie in rust- en verzorgingstehuizen aanpakt. Een heel ander terrein. Maar Maggy gaat ook in scholen spreken en kreeg daar in een klas een interessante reactie van een Marokkaanse leerling. Die vond het allemaal goed en wel dat er over de discriminatie van holebi's en transgenders gesproken werd, maar hij vroeg zich luidop af wanneer er over de discriminatie zou gesproken worden die leerlingen met een migratieachtergrond ervaren? Hier kan een GSA dus het antwoord op geven. Een GSA kan leerlingen, hun leerkrachten, directies en ouders verenigen tegen alle vormen van discriminatie. Je kan immers in een school moeilijk aandacht vragen voor de moeilijke situatie van holebi's en transgenders en de problemen van andere leerlingen negeren als je ziet dat ook jongeren met een migratie-achtergrond, leerlingen met een beperking of andere kwetsbare leerlingen gediscrimineerd worden. Een GSA kan een veilige omgeving zijn om elkaars ervaringen te leren kennen en samenwerking en solidariteit te ontwikkelen. En uiteraard ook veel lol trappen. Een mix van culturen en levensstijlen is immers een verrijking en een bron van plezier.

Het stopt niet aan de schoolpoort

Dat je zelf kan opkomen, samen met je vrienden en klasgenoten, tegen discriminatie is een belangrijke les die scholieren in een GSA leren. Want enkel dankzij de jarenlange inzet van vele holebi- en transgenderorganisaties, zijn we vooruit kunnen gaan in de maatschappelijke aanvaarding van iedereen, ongeacht geaardheid of genderidentiteit. De ervaringen die de jongeren in een GSA opdoen, helpt hen om de strijd ook te blijven voeren wanneer ze de schoolpoort achter zich hebben dichtgedaan. Dat dit nodig is bewijzen jammer genoeg de recente gevallen van homofobe agressie in Brussel, Gent en Antwerpen. Daarom pleit de PVDA voor een GSA in iedere school.