De positie van de PVDA over het VN-migratiepact.

Oorzaken van migratie aanpakken moet prioriteit zijn

In 2011, keurden de traditionele partijen – inclusief de N-VA en het Vlaams Belang – de bombardementen in Libië goed. De enige partij die er zich tegen verzette, was de PVDA. Ondertussen kennen we het resultaat: het meest ontwikkelde land van Afrika, dat duizenden vluchtelingen uit het continent opving, is helemaal ten onder gegaan. Libië kampt nog steeds met een verwoestende oorlog en wordt geregeerd door vijandige gewapende bendes. Verschillende zelfbenoemde autoriteiten eisen het land voor zich op.

Drie jaar later beslissen diezelfde partijen dat onze F-16’s in Irak moeten gaan bombarderen. Theo Francken (N-VA) en Filip Dewinter (VB) schepten er zelfs over op. Toch brachten de westerse militaire interventies enkel chaos en joegen ze miljoenen mensen op de vlucht. Eens te meer was de PVDA de enige partij om deze bombardementen aan de kaak te stellen.

Voor de PVDA kan de migratiecrisis enkel en alleen worden opgelost als we er de oorzaken van aanpakken: de oorlogen die België en zijn bondgenoten voeren; de handelsakkoorden die enkel de belangen van de Europese multinationals dienen en de lokale Afrikaanse economieën vernietigen; de opwarming van het klimaat waarvoor de westers multinationals de belangrijkste verantwoordelijken zijn.

De oorzaken aanpakken blijft echter het grote taboe in het politieke debat over migratie. Dat taboe wil noch de N-VA noch het Vlaams Belang opheffen want dat zou de aandacht vestigen op hun deelname aan de NAVO-oorlogen en hun gebrek aan ambitie in de strijd tegen de klimaatopwarming ...

En laat het VN-pact nu net het debat openen over de oorzaken van migratie en over de maatregelen die moeten worden genomen om mensen een fatsoenlijk leven te garanderen in hun eigen land, zodat ze niet langer gedwongen worden het te ontvluchten.

Zonder samenwerking geen oplossing

Geen enkel land ter wereld zou op zijn eentje een migratiecrisis moeten opvangen. Toch is dat het geval in Libanon: met zijn 6 miljoen inwoners moet het kleine land er ook nog anderhalf miljoen Syrische vluchtelingen opvangen.

De migratie-uitdaging kan enkel worden aangepakt als er een reële internationale samenwerking komt. De PVDA is voorstander van een jaarlijkse conferentie over migranten, onder bescherming van de VN. Deze conferentie moet niet alleen antwoorden zoeken op de dringende problemen die zich stellen, maar ook de migratiestroom die er komt na conflicten of rampen, verdelen; zij moet steun verlenen aan opvanglanden, de terugkeer van de vluchtelingen voorbereiden en zich klaar houden om de onvermijdelijke instroom van klimaatvluchtelingen de komende decennia op te vangen.

Het pact herinnert ons aan de noodzaak van internationale samenwerking, ook al is de formulering onvoldoende sterk. Er wordt immers meteen ook aan toegevoegd dat het kader waarbinnen die samenwerking moet verlopen, niet bindend is.

De rechten van enkelen aanvallen, bedreigt de rechten van iedereen

Er moet ook eens een balans worden opgemaakt van de politiek die de voorbije jaren werd gevoerd: er worden migranten elementaire rechten ontzegd, zoals toegang tot medische basiszorg; ze moeten op straat slapen en worden gedwongen het eerste het beste onderbetaalde zwartwerk te aanvaarden als ze willen overleven. De rechten van migranten worden aan alle kanten aangevallen door rechtste partijen, met name door N-VA en Vlaams Belang. Kinderen komen opnieuw terecht in gesloten centra, ondanks de trauma’s die dat soort opsluiting met zich meebrengt. Terwijl duizenden vluchtelingen om het leven komen door verdrinking in de Middellandse Zee, verzet staatssecretaris voor migratie Theo Francken zich tegen reddingsoperaties op zee.

Diezelfde staatssecretaris stuurde overigens ook Soedanese vluchtelingen terug naar hun land zonder na te gaan welke risico’s ze daar liepen. In zijn boek Continent Zonder Grens schrijft Francken dat de Belgische en Europese politiek te veel vastgezet wordt door internationale en Europese rechtsregels en te streng wordt gecontroleerd door de Europese gerechtshoven. Volgens hem mag het verbod om te folteren of iemand onmenselijk te behandelen niet van toepassing zijn als het over migratie gaat. Want dan zou hij wel eens minder migranten mogen uitwijzen.

Voor de PVDA moeten die elementaire rechten en de bestaande internationale conventies gerespecteerd worden. Van zodra men sommige mensen als tweede- of derderangsburgers gaat behandelen, staat de deur wagenwijd open om iedereen rechten te ontzeggen.

Het migratiepact schept geen nieuwe rechten voor migranten. Het herbevestigt enkel de principes van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en herinnert ons aan enkele elementaire rechten. Het pact bevestigt bijvoorbeeld dat “niet begeleide kinderen of kinderen die van hun familie gescheiden zijn, beschermd moeten worden”; dat “de rechten en de dwingende belangen van het kind beschermd moeten worden door allerhande maatregelen te voorzien zodat administratieve opsluiting vermeden wordt”; dat er “zoek- en reddingsacties moeten worden georganiseerd en de nodige maatregelen moeten worden genomen om levens te redden” of nog dat “men moet vermijden migranten te repatriëren wanneer ze een reëel en voorzienbaar risico lopen er het leven bij te laten, het slachtoffer te worden van foltering of het risico te lopen op andere straffen of wrede, onmenselijke of vernederende behandeling.” Het zijn dus die rechten die de N-VA in vraag stelt.

Waarom die campagne tegen het Pact?

Het VN-pact over migratie schept geen nieuwe rechten voor migranten. Het is dus geen “opengrenzenpact” zoals het Vlaams Belang en de N-VA beweren. Waarom schilderen deze partijen het dan toch zo af? En alsof het een bedreiging van de soevereiniteit van staten zou zijn?

“Door haar campagne van haat en verdeeldheid probeert de N-VA ons te doen vergeten dat ze gestemd hebben voor de indexsprong, voor het pensioen op 67, voor de jacht op langdurig zieken, voor de verhoging van de BTW van 6 naar 21% op elektriciteit … Het VN-pact is een gemakkelijke uitvlucht om dat allemaal te doen vergeten. Wij laten ons niet vangen en zullen ons niet laten verdelen,” stelt Raoul Hedebouw, parlementslid en woordvoerder van de PVDA.

Die manier om de woede van de mensen af te leiden is ook het recept van Steve Bannon, de ideoloog van extreemrechts in de VS en ex-raadgever van Donald Trump. En hij kreeg er Trump mee in het Witte Huis. Zijn recept: je meet jezelf een anti-establishmentsimago aan, je schildert de sociale en democratische crises af als het gevolg van de aantasting van de nationale autonomie, je schuift de migranten naar voor als de bron van alle problemen en maakt er het centrale thema van en tenslotte voer je een agressieve campagne waarin alles toegelaten is, inclusief het verspreiden van fake news.

Dat recept ligt ook aan de basis van de leugenachtige campagne die extreemrechts in zowat heel Europa voert. Op die manier krijg je een onmiddellijk effect: het zet nog meer druk op de meest elementaire mensenrechten.

De PVDA wil het migratiepact verdedigen om wat het is: een instrument om deuren te openen die een antwoord kunnen bieden op de vragen over migratie, zoals daar zijn: de mogelijke aanpak van de oorzaken; de noodzaak om tot internationale samenwerking te komen en de meest elementaire mensenrechten in herinnering brengen. Rechten die door de Europese alt-rightbeweging in vraag worden gesteld. Het is dan ook de logica zelve het pact goed te keuren. Zonder interpretatieve nota’s die mensenrechten of conventies afzwakken.