Cultuurwerkers halen overwinning binnen

Op 25 juni hielden 1.200 kunstenaars, cultuurwerkers en techniekers verspreid over 11 steden in heel het land een indrukwekkende actie onder de naam #stillstanding. Ze stonden gedurende 15 minuten als standbeelden verspreid op publieke pleinen terwijl ze hun beroep uitbeeldden. “Wanneer heel de samenleving weer in beweging komt, blijven wij stil staan, maar wel rechtop” was het motto. Ze protesteerden tegen het feit dat een groep van naar schatting 10.000 cultuurwerkers volledig uit de boot vielen en geen aanspraak konden maken op enige vorm van werkloosheidsuitkering. “Begin maart kregen we signalen vanop het terrein dat de regering geen maatregelen nam voor een sector die volledig werd stilgelegd. We ondersteunden de eis van 2500 mensen uit de sector en riepen op tot een tijdelijke uitbreiding van de werkloosheid”, vertelt De Vuyst.

Diversiteit, verbondenheid en solidariteit

Wat opviel op de actie van 25 juni was de diversiteit aan cultuurwerkers uit zowat alle mogelijke disciplines. Zo namen ook mensen die wel konden genieten van steunmaatregelen deel, uit solidariteit. Dat zowel mensen uit Vlaanderen, Brussel als Wallonië deelnemen, getuigt van een brede steun en verbondenheid in een sector die hard geraakt wordt door de coronacrisis.

De dag en het uur van deze actie vielen symbolisch samen met het moment waarop er in het parlement werd gestemd over een mogelijke uitbreiding van de werkloosheid voor kunstenaars die tussen de mazen van het net glipten. Cultuurwerkers die in 2019 twintig dagen aan het werk waren of tien prestaties kunnen aantonen, zouden met het voorstel dat op tafel lag, toegang krijgen tot een werkloosheidsuitkering. Daarover was overlegd met verschillende betrokken vertegenwoordigers uit de cultuursector. “Het voorstel was zelfs al door de commissie Sociale Zaken geraakt, maar botste die donderdag op een njet van N-VA, CD&V, Open VLD en Vlaams Belang”, legt De Vuyst uit. “De rechtse partijen vroegen om een advies van Raad van State. Op 3 juli liet de Raad van State weten geen fundamentele juridische bezwaren te hebben omdat het om een tijdelijke maatregel ging. Zo kwam de mogelijke federale steun voor de cultuursector een stap dichterbij.”

Verdeel en heers

Op enkele dagen van de nieuwe federale stemming van 9 juli komt de Vlaamse regering plots met een eenmalige cultuurcoronapremie van 1.500 euro. Die is bedoeld voor mensen uit de cultuursector die ook financieel getroffen zijn door de coronacrisis, maar die niet kunnen genieten van andere federale en/of regionale compensatiemaatregelen. “Opmerkelijk, aangezien het net de partijen die deel uitmaken van de Vlaamse regering zijn die op federaal niveau tegen de uitbreiding van de technische werkloosheid stemden”, stelt De Vuyst. “Dat toont opnieuw aan hoe de verdere ontmanteling van het federaal niveau een fundamenteel element vormt in de visie van de Vlaams-nationalisten om de solidariteit tussen Noord en Zuid te verzwakken.”

Sociaal beleid afdwingen kan

Ook vandaag riep de cultuursector op om de plenaire zitting online te volgen via de livestream van het parlement. In de tribunes van het parlement volgden Sien Eggers, Frederik Sioen, Jaco Van Dormael en een reeks andere bekende en minder bekende gezichten de debatten ter plekke.

In november al toonde de Vlaamse cultuursector met een reeks aan acties en evenementen een eerste keer zijn tanden tegen het Vlaams-nationalistische besparingsbeleid van de regering Jambon. PVDA-volksvertegenwoordiger Tom de Meester liet de besparingen op cultuur niet passeren in het Vlaams parlement en vroeg de terugtrekking van de 60% besparingen op projectsubsidies voor kunst en cultuur. Begin april kwam minister van cultuur Jan Jambon eindelijk terug op zijn stappen en draaide de besparing op projectsubsidies voor 2020 tijdelijk terug. Strijd loont. 

Structurele maatregelen nodig

Ook de uitbreiding van de werkloosheidsuitkering voor cultuurwerkers die nu werd gestemd is tijdelijk. De uitdaging zal zijn om van het afdwingen van tijdelijke oplossingen te gaan naar het afdwingen van structurele oplossingen. Omdat er geen minimumverloning en geen afspraken die werkomstandigheden reguleren zijn, worden veel kunstenaars in precaire leef- en werkomstandigheden geduwd. “Door de onnoemelijke hoeveelheid aan verschillen in statuten, uitbetalingen en contracten, vallen veel kunstenaars ten prooi aan werkonzekerheid, hyperflexibiliteit en slechte verloning. Laten we de solidariteit en de aandacht voor de cultuursector vandaag dan ook aangrijpen om het debat rond het statuut van kunstenaars te voeren, zo snel mogelijk”, besluit De Vuyst.