Coronavirus: PVDA wil er via dwanglicenties voor zorgen dat iedereen toegang heeft tot de toekomstige behandeling
De PVDA wil dwanglicenties inzetten om te garanderen dat een toekomstige behandeling tegen het coronavirus voor iedereen voldoende beschikbaar zal zijn. "Gezondheid moet voorgaan op de belangen van de farmaceutische bedrijven", zegt Sofie Merckx, arts en PVDA-volksvertegenwoordiger. "Zo krijg je zekerheid over de beschikbaarheid en ook de prijs van een toekomstige behandeling". De PVDA legt in de Kamer een voorstel van resolutie neer.
Gezien de sanitaire urgentie moet de regering er zich nu toe verbinden om zo nodig dwanglicenties te gebruiken om onmiddellijk voldoende voorraden voor iedereen te garanderen. Dat is trouwens precies wat deskundigen aanbevelen in het kader van het nationale pandemieplan en ook Canada, Chili en Ecuador ondernamen ondertussen al actie in deze zin.
De gezondheid gaat voor op de belangen van farmaceutische bedrijven
Met mogelijk miljarden winst in het vooruitzicht voor de eerste die een geneesmiddel of vaccin op de markt brengt, staat er enorm veel op het spel voor de farmaceutische bedrijven. We zagen hoe de Verenigde Staten al pogingen ondernomen om de exclusiviteit voor een toekomstig geneesmiddel voor de Amerikaanse markt te kopen. "We moeten ervoor zorgen dat we indien nodig het mechanisme van dwanglicenties kunnen inzetten", zegt Sofie Merckx. Het Belgisch recht (artikel XI.38 van het Wetboek van economisch recht) en internationale overeenkomsten voorzien in dat mechanisme, maar we weten dat onze regering tot nu toe altijd geaarzeld heeft om het ook daadwerkelijk toe te passen". Het mechanisme van dwanglicenties geeft een generisch bedrijf de mogelijkheid om een geneesmiddel of ander medisch product dat beschermd is door een octrooi, toch al te produceren en te verkopen, in ruil voor een billijke vergoeding aan het bedrijf dat het octrooi bezit. "Er kan geen sprake van zijn dat de belangen van aandeelhouders van farmaceutische bedrijven boven de gezondheid van de ganse bevolking worden gesteld", gaat Sofie Merckx verder.
"Aanbevolen door deskundigen in binnen- en buitenland"
"Het gebruik van dergelijke dwanglicenties wordt aanbevolen in het advies aan de Belgische regering dat het Belgisch Raadgevend Comité voor Bio-ethiek in 2009 uitbracht in het kader van het pandemieplan. In de context van de huidige crisis zien we ook hoe Canada onlangs zijn wetgeving al aanpaste om versnelde procedures in te voeren voor de toepassing van dwanglicenties", aldus Sofie Merckx. De parlementen van Chili en Ecuador tenslotte hebben resoluties aangenomen die de regering het recht geven om dwanglicenties toe te passen. Ook wij moeten ervoor zorgen dat we meteen in actie kunnen schieten.”
Het is ditzelfde principe van dwanglicenties dat Nelson Mandela eind de jaren negentig toepaste om de toegang tot hiv-behandelingen mogelijk te maken. De bedrijven die de octrooien bezaten, weigerden hun prijzen te verlagen, waardoor de zwaar door de hiv-epidemie getroffen Afrikaanse bevolking zich niet kon laten behandelen. Om de behandeling toch toegankelijk te maken, doorbrak Mandela het monopolie van de farmaceutische bedrijven op hiv-medicijnen. Als gevolg daarvan hebben miljoenen mensen over de hele wereld zich kunnen laten behandelen.
"Het vaccin moet gratis zijn": de beschikbaarheid én de prijs garanderen
De PVDA wil verder dat de regering zich ertoe verbindt om de toekomstige behandelingen, zowel de vaccins als de antivirale middelen, gratis ter beschikking te stellen van de hele bevolking. "Met de huidige logica van patenten zijn het de bedrijven die de prijs en de toegang tot het geneesmiddel bepalen," zegt Sofie Merckx. Dwanglicenties moeten zorgen voor voldoende bevoorrading en voor een zo laag mogelijke prijs van de behandeling. Op die manier kan men in ons land een terugbetaling door de sociale zekerheid voorzien en wordt de behandeling gratis voor de patiënt”.
Ons de mogelijkheid geven om nu te handelen
De PVDA dient deze week haar resolutie met spoed in het federale parlement in. Die resolutie voorziet ook in het in real time delen van onderzoekswerk door alle betrokkenen om zo de ontdekking van de nodige behandelingen te versnellen. "Ik hoor de farmaceutische bedrijven zeggen dat ze niet geïnteresseerd zijn in geld, maar alleen in de gezondheid van de mensen. De ervaring leert ons dat we hier toch onze twijfels bij moeten hebben. Dat maakten de houding van Novartis rond de levensnoodzakelijke behandeling van baby Pia wel duidelijk. Daarom moet de overheid zichzelf nu alle middelen geven om indien nodig te kunnen ingrijpen. De ongekende gezondheidscrisis die we doormaken moet ons er des te meer toe aanzetten het huidige functioneren van de farmaceutische industrie in vraag te stellen", besluit Sofie Merckx.