Back To The Climate: na de overstromingen is het meer dan ooit tijd voor een sociaal en ambitieus klimaatbeleid

Afgelopen zomer liet de klimaatopwarming zich overal ter wereld voelen. Duizenden mensen in het zuiden van het land verloren hun hebben en houden tijdens de overstromingen van juli. Hetzelfde gebeurde in Duitsland, Oostenrijk, Nigeria, China en Rusland. In andere delen van de wereld zagen we het omgekeerde: bosbranden en hittegolven troffen Turkije, Griekenland, Italië en Californië. Zelfs in Canada en Siberië werd het historisch warm en brandden gigantische bossen op.

Het zijn de gewone mensen uit de werkende klasse die het grootste slachtoffer zijn van de klimaatverandering. In Verviers en Pepinster zijn het de mensen die in overstromingsgebied wonen en slecht of niet verzekerd zijn, die hun inboedel hebben zien wegspoelen. Zij worden nu door de politiek in de steek gelaten, maar krijgen wel de rekening gepresenteerd. Nochtans ligt de verantwoordelijkheid voor de klimaatopwarming niet bij hen. In België zijn vijf multinationals verantwoordelijk voor bijna evenveel uitstoot als alle Belgische gezinnen samen.

We moeten onze uitstoot tegen 2030 verlagen naar 65% ten opzichte van 1990. Dat is nodig om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn. Daarvoor moeten we nu radicale maatregelen nemen. Vandaag zweert de overheid trouw aan marktmechanismen zoals een emissiehandelsysteem, subsidies aan privébedrijven en koolstoftaksen. Daarnaast schuiven de verschillende regeringen de verantwoordelijkheid naar elkaar door terwijl de factuur aan de bevolking wordt gepresenteerd. Dat is inefficiënt en verspilt kostbare tijd.

Een collectieve en publieke aanpak

De Europese Unie klopt zichzelf op de borst dat ze het klimaat zal redden met de Green Deal. Het plan stelt een vermindering van de uitstoot voor van 55% tegen 2030. Het wil dat doen door subsidies aan privébedrijven te geven die op hun beurt beslissen welke investeringen ze maken. De Europese industrie verdedigt die visie, zodat ze aan de hand van steun met overheidsgeld concurrentieel kan blijven.

55% vermindering tegen 2030 is echter te weinig. We moeten massale publieke investeringen doen, zodat we de doelstellingen zelf kunnen bepalen en controleren. Zo kunnen we tegen 2030 65% minder uitstoten en tegen 2050 klimaatneutraal zijn. Zo’n plan moet op vijf assen: energie, transport, het digitale, de gezondheidszorg en huisvesting. Voor elk van deze assen richten we een Europees consortium op dat de publieke investeringen uitvoert. Het levert miljoenen groene jobs op, want we gaan veel mensen nodig hebben om de transitie waar te maken.

We moeten massaal investeren in de productie van zonne- en windenergie en energieopslag door middel van waterstof. De overheid kan ook de slimme energienetwerken - zogenaamde smart grids - uitbouwen om groene energie in heel het land te verspreiden. Dat moet gebeuren met inspraak van vakbonden, milieuorganisaties, burgers en experts. Hetzelfde doen we met het vervoer: we breiden de spoorwegen uit en investeren in treinen, trams, bussen, metro’s en deelauto’s.

Op het digitale vlak investeren we in artificiële intelligentie, de cloud en andere nieuwe technologieën. In plaats van de controle over te laten aan techgiganten als Facebook, Google en Amazon, brengen we het in publieke handen. Op vlak van gezondheidszorg moeten we investeren in ontwikkeling, onderzoek en innovatie, in plaats van het kapot te besparen. Ten slotte moet onze huizenmarkt ook anders. Vandaag zijn woningen steeds duurder en slecht geïsoleerd. Om ze betaalbaar en energiezuinig te maken, investeren we in moderne sociale woningbouw en isolatie via een derdebetalersysteem.

Bindende normen op vervuilende multinationals

Vandaag vallen 243 vervuilende bedrijven in België onder het emissiehandelssysteem (ETS). Samen stoten ze 40% van alle CO2 uit in ons land. ETS houdt in dat bedrijven een uitstootplafond opgelegd krijgen dat elk jaar een klein beetje zakt. Wie boven het plafond komt, mag uitstootrechten kopen van wie onder het plafond blijft. Sinds 2011 is er geen enkele vooruitgang geboekt: de uitstoot van de ETS-bedrijven daalt helemaal niet, maar blijft gewoon gelijk.

Als we op marktmechanismen zoals ETS wachten, zullen we het tij nooit op tijd keren. De vervuilende multinationals moeten we verplichten om in hun productie te investeren om te vergroenen. We stappen uit het ETS en pakken de grootste vervuilers echt aan. Dat kan door ze bindende uitstootnormen op te leggen, net zoals er vroeger normen werden vastgesteld om de zure regen en het gat in de ozonlaag te bestrijden. De normen moeten berekend worden per sector en per bedrijf, om rekening te houden met de technische bijzonderheden.

Beter en gratis openbaar vervoer

Het verkeer in België staat stil. De files worden langer, de verkeersopstoppingen zijn een echte kwelling, al die vrachtwagens en auto's hebben een dramatische invloed op de luchtkwaliteit, het openbaar vervoer wordt geplaagd door vertragingen, geannuleerde ritten en overvolle trams en treinen. Het vervoer is verantwoordelijk voor bijna een vijfde van de broeikasgasemissies in ons land. Door fors te investeren in een sterk openbaar vervoer kan dit de ruggengraat van duurzame mobiliteit worden.

Om van het openbaar vervoer de eerste keuze voor het dagelijkse woon-werkverkeer te maken, willen we gratis reizen invoeren. In Duinkerke heeft het gratis openbaar vervoer het aantal passagiers verdubbeld en het gebruik van de auto teruggedrongen.

Vandaag is het goedkoper om van Brussel naar Marseille te vliegen dan de trein te nemen van Antwerpen naar Luik. In plaats van miljarden subsidies voor luchtvaartmaatschappijen die aan dumpingprijzen vliegen, willen we ook nachttreinen in heel Europa aantrekkelijker maken.

Eén klimaat, één minister

In België zijn er vier klimaatministers: een federale, een Vlaamse, een Waalse en een Brusselse. Nochtans stopt de klimaatopwarming niet aan de taalgrens. Mensen van over heel het land, van Oostende tot Charleroi, zijn de slachtoffers van de overstromingen gaan helpen. Maar door de absurde splitsing van de bevoegdheden schuiven de ministers de verantwoordelijkheid voor het klimaatbeleid in elkaars schoenen.

Dat zal ook zo zijn tijdens de klimaattop van de Verenigde Naties, die in november plaatsvindt in Schotland. Twee jaar geleden maakte België zich op de vorige klimaattop internationaal berucht omdat de vier ministers elk een ander beleid verdedigden. Nu al verwijten de klimaatministers dat er niet met elkaar te onderhandelen valt. Het klimaat wacht echter niet op dat communautaire gekibbel. We hebben één klimaatminister nodig met één doortastend klimaatbeleid. Dat is veel efficiënter dan de blokkering van vandaag.

“Groene” taksen duwen ons steeds verder van een oplossing

De Vivaldi-regering wil een koolstoftaks voor gewone mensen invoeren, maar geeft wel 7,3 miljard cadeau in de vorm van gratis emissierechten aan de grote vervuilers. In Vlaanderen sprak minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) opnieuw over het invoeren van een kilometerheffing. De Brusselse regering wil hetzelfde doen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Aan belerende vingertjes en asociale groene taksen hebben we niets. Ze raken niet de echte verantwoordelijken, maar leggen de schuld bij de bevolking. Dat is asociaal en inefficiënt voor het klimaat. Als het klimaat-verhaal een verhaal van groene taksen is, zullen we nooit iedereen meekrijgen.

Back To The Climate: startschot voor een nieuwe klimaatgolf

Het laatste rapport van het IPCC, het panel van klimaatwetenschappers van de Verenigde Naties, bevestigt dat de recente veranderingen in het klimaat breed verspreid, snel en intens, en ongezien zijn in de afgelopen duizend jaar. Hittegolven, extreme neerslag en droogte nemen met elke globale temperatuurstijging toe in frequentie en intensiteit. Maar het goede nieuws is: welke richting het klimaat uitgaat, hebben we nog steeds volledig in de hand. Als er “onmiddellijk snelle, grootschalige en langdurige reducties komen” in de menselijke uitstoot van broeikasgassen, kunnen we de klimaatverandering tegen houden. Het IPCC windt er dan ook geen doekjes om: “het klimaat dat we in de toekomst zullen ervaren, hangt af van de keuzes die we nú maken”, niet in het minst op de COP26.

Daarom mobiliseert de PVDA en haar jeugdbewegingen Comac en RedFox voor de klimaatbetoging Back To The Climate. Het belooft het startschot te worden voor een nieuwe klimaatgolf, twee jaar na de schoolstakingen en massamobilisatie van 2019. We moeten een klimaatbeweging hebben die niet enkel de jongeren, maar ook de slachtoffers van de overstromingen, de gele hesjes en de hele werkende klasse mobiliseert. Comac gaat ook naar Glasgow in november, om actie te voeren tijdens de klimaattop (klik hier om je in te schrijven). Afspraak op 10 oktober om 13u aan Brussel-Noord en in november in Glasgow!