Achterwaartse verandering: het duo Bouchez-Prévot verkoopt illusies

Tijdens de persconferentie verwees het duo MR/Engagés herhaaldelijk naar hun wens om "te vereenvoudigen" en "te rationaliseren". Maar als je hun plannen onder de loep neemt, merk je al snel dat ze het hebben over bezuinigingen en geld besparen op de kap van de mensen.

De illusie van belastingverlagingen om besparingen te verbergen

Je hoeft slechts de begrotingsaankondigingen van de nieuwe meerderheid te bekijken. Deze meerderheid wil het tekort van het Waals Gewest en de Federatie Wallonië-Brussel de komende vijf jaar met 1,2 miljard doen dalen. Maar tegelijkertijd wil ze belastingvoordelen toekennen ter waarde van 1,5 miljard. Deze meerderheid wil 2,7 miljard aan begrotingsmarge vinden en tegelijkertijd het budget voor preventieve gezondheidszorg verdubbelen, de gehandicaptensector ondersteunen en 5.000 kinderopvangplaatsen creëren. Dit alles terwijl ze zeggen dat geen enkele burger erop achteruit zal gaan. Dat kan niet kloppen.

Bouchez en Prévôt beweren het geld te zullen vinden door "te snijden in het overheidsapparaat" en andere rationaliseringsmaatregelen. Hoe? Hun akkoord specificeert dit niet, maar er zijn veel mogelijkheden: snijden in de toegang tot huisvesting, gratis schoolbenodigdheden ter discussie stellen, een verkapte belasting invoeren met de autonomieverzekering of een belasting op afval per gewicht, banen schrappen bij verenigingen en gemeenten of snijden in noodzakelijke investeringen voor de toekomst. Dit zijn allemaal zaken waar wij in ons dagelijks leven mee te maken krijgen.

De heren Prévot en Bouchez laten doorschemeren dat ze op elk niveau willen bezuinigen en delen fictieve cadeaus uit.

De illusie dat ‘rationaliseren’ de dienstverlening aan het publiek zal verbeteren en de werkloosheid zal terugdringen

De rationalisatie van de openbare diensten, het in vraag stellen van de rol van de provincies en het verdwijnen van het ambtenarenstatuut betekenen vooral een slechtere dienstverlening voor de burger.

In de Regionale Beleidsverklaring staat dat men de steun aan en activering van werklozen wil intensiveren. Tegelijkertijd wil de nieuwe meerderheid van MR-Engagés besparen op Forem. Momenteel is elke Forem-begeleider verantwoordelijk voor zo'n 200 werkzoekenden. In Denemarken zijn het 50 werkzoekenden per begeleider. Als we meer werkzoekenden aan een job willen helpen, moeten we juist meer middelen uittrekken voor Forem in plaats van hierop besparen.

Deze meerderheid dreigt werkgelegenheid te vernietigen in plaats van te creëren. De twee partijen willen de indexering van APE-punten aanvallen, een systeem van overheidssteun van het Waals Gewest voor sociale jobs. APE-punten zouden niet langer geïndexeerd worden voor functies als leerkracht of zorgkundige. Deze jobs zullen dus slechter betaald worden, met het risico dat ze onzekerder worden of helemaal verdwijnen.

De illusie van geen belastingen

Op hun persconferentie maakte de voorzitter van de MR duidelijk dat er geen nieuwe belastingen zouden komen. Een belasting die wel nieuw zal zijn, is de belasting die wordt gegenereerd door het autonomieverzekeringsstelsel. Deze verzekering, die bedoeld is om burgers te helpen om te gaan met medische omstandigheden die hun onafhankelijkheid beperken, zal worden gefinancierd door een verplichte belasting die wordt geheven op elke burger boven de 25. De Vlaamse regering heeft de "Vlaamse zorgverzekering" ingevoerd, de verzekering voor langdurige zorg waarop deze "autonomieverzekering" duidelijk gebaseerd is. In Vlaanderen is het bedrag hiervan sinds de invoering gestaag gestegen, van 25 tot 62 euro per persoon per jaar.

Andere veranderingen in de belastingen roepen vragen op omdat ze voor veel mensen kunnen leiden tot hogere kosten, zoals de hervorming van de autobelasting, "groene" belastingen enz. en andere bijdragen. En wat zal de precieze impact zijn van het aangekondigde autovignet, en voor wie? En dan hebben we het nog niet eens over de overdracht van kosten naar de gemeenten, wat zou kunnen leiden tot een verhoging van de lokale belastingen.

De illusie van publiek-private partnerschappen

Het andere luchtkasteel van het duo Bouchez-Prévot is publiek-private partnerschappen. De tekst noemt ze 9 keer. Voor huisvesting, rusthuizen, vervoer ... onder het mom van "terugkeren naar de essentie". Het basisidee is om de private sector te vragen om te investeren in activiteiten van openbaar belang in ruil voor een vergoeding van het publiek. Met een hoog rendement voor particuliere spelers. Aanvankelijk hoeft de staat geen schulden aan te gaan, maar vervolgens wordt er jarenlang een hoge prijs betaald. In de regio's en landen waar dit idee is toegepast, heeft deze commercialisering en privatisering geleid tot hoge kosten voor de overheid, prijsstijgingen voor de consument en een daling van de kwaliteit. Enkele voorbeelden:

• De commercialisering van rusthuizen leidt tot exorbitante prijzen en een slechtere kwaliteit, zoals blijkt uit het Orpéa-rusthuisschandaal.

• De private financiering met Diabolo van de spoorverbinding naar de luchthaven van Zaventem heeft geleid tot een toeslag van 6,60 euro per traject bovenop het gebruikelijke tarief. Dit levert de privé-exploitant 1,2 miljard euro op voor werkzaamheden die slechts 678 miljoen gekost hebben.

• Publiek-private partnerschappen bij de bouw van woningen en openbare werken leiden tot nog meer kostenoverschrijdingen en vertraging, zoals blijkt uit het tramproject in Luik, dat 79 miljoen euro meer zal kosten dan gepland.

In naam van besparingsbeleid en de gulden financieringsregel wordt de particuliere sector inschakelen de norm, ten koste van openbare diensten op het gebied van sociale huisvesting, digitale inclusie, opleiding, sportinfrastructuur en andere domeinen.

De illusie van onderwijs opwaarderen door het stopzetten van gratis schoolbenodigdheden en het ondermijnen van het leerkrachtenstatuut

De crisis in het onderwijs vraagt om drastische veranderingen. Maar in plaats van te luisteren naar de eisen van leraars op het gebied van arbeidsomstandigheden en klasgrootte, kan de nieuwe regering van MR en Engagés niets beters bedenken dan de werkdruk van leraren te verhogen en hun statuut af te schaffen, wat het onderwijs juist tot een aantrekkelijke en stabiele werkgever maakt. Ze willen leraren aanwerven op basis van een vast contract (CDI), terwijl dit contract in de praktijk zal afhangen van het aantal leerlingen dat op de school is ingeschreven. Als gevolg hiervan zullen de jobs van leerkrachten onzekerder worden, zoals de vakbonden benadrukken.

Ook gezinnen worden aangevallen door deze regering, die de gratis schoolbenodigdheden ter discussie wil stellen. Het zijn opnieuw de ouders die opdraaien voor de onderfinanciering van het onderwijs, en het feit dat het grondbeginsel van gratis onderwijs niet gerespecteerd wordt.

De illusie van studiesucces bij groeiende kansarmoede 

Een van de eerste aangekondigde maatregelen is de terugkeer van de hervorming van het 'décret paysage' dat in 2021 door de liberale minister Glatigny werd geïnitieerd en waartegen de studentenbeweging zich had verzet. Deze hervorming verscherpt de financieringsvoorwaarden voor studenten en dwingt hen om sneller te slagen. Tegelijkertijd rept deze regering met geen woord over kansarmoede onder studenten, of het feit dat meer dan een derde van de studenten moet werken om hun studie te bekostigen, wat een grote rol speelt bij een langere studieduur. Hoe verbeteren we de slaagkansen als we niets doen om de economische oorsprong van het probleem tegen te gaan? Zo lopen we het risico dat we de deuren van universiteiten en hoger onderwijs sluiten voor steeds meer kinderen van de werkende klasse.

Gezien alle aangekondigde besparingen is het moeilijk te geloven dat er broodnodige budgetverhogingen komen in het hoger onderwijs, ondanks het beloofde einde van de gesloten enveloppe.

De illusie van een groter media-aanbod door commercialisering

Voor de RTBF zijn bezuinigingen aan de orde van de dag. De openbare missie van de omroep wordt op de helling gezet. Nu de dotatie van de RTBF niet langer geïndexeerd zal worden, zal de RTBF onvermijdelijk gedwongen worden om een aantal gebieden waarop de omroep actief is op te geven.

La Libre Belgique schat de besparingen op 70 miljoen euro voor de hele legislatuur. Minder middelen betekent minder diensten. En de regering heeft al aangekondigd dat de RTBF zich weer gaat richten op informatie, cultuur en levenslang leren. De toekomstige regering heeft al aangekondigd dat ze het aankoopbeleid van de RTBF voor sportuitzendrechten zal herzien. Dat zou kunnen betekenen dat het gratis en gediversifieerde sportaanbod (zoals de Tour de France, het Wereldkampioenschap voetbal en de Olympische Spelen) wordt opgeheven. En dat de kijker zal moeten overstappen naar betaalde, particuliere sportkanalen. Men lijkt ook de onafhankelijkheid van journalisten van de openbare omroep in te willen perken en de commerciële media te bevoordelen. Dit hebben we zien gebeuren in Frankrijk, waar een paar miljardairs zoals Vincent Bolloré (CNews enz.) vrijwel alle media in handen hebben.

De illusie van een dienst die dicht bij de burger staat door besparingen die worden doorgerekend aan de gemeenten

Met dit akkoord zal de meerderheid de situatie van de gemeenten onhoudbaar maken. We weten al lang dat de gemeenten in een lastig parket zitten, maar is er geen sprake van herfinanciering. Zelfs de bestaande indexering van het gemeentefonds wordt niet gegarandeerd in de regionale beleidsverklaring. Erger nog, de aankondiging dat APE-jobs bij de gemeenten niet geïndexeerd zullen worden, zou hen er de komende jaren toe kunnen dwingen om de werkgelegenheid te beperken. Contractanten zullen worden bevoordeeld, waardoor ook het statuut van gemeentemedewerkers in gevaar komt. Een besparingsbeleid op regionaal niveau betekent dat de gemeenten, waarvan er veel al in financieel zwaar weer verkeren, geen steun zullen krijgen. De beperking in de tijd van werkloosheidsuitkeringen zal een dramatisch effect hebben op de financiën van de OCMW's en de gemeenten. Als gevolg daarvan zal het voor de gemeenten weer hetzelfde liedje zijn: besparen en de belastingen verhogen, zoals het geval was met de huisvuilbelasting.

Een vastberaden oppositie om sterke sociale alternatieven op te bouwen

Er is nog veel onduidelijk, maar na de aankondigingen van het duo Bouchez-Prévot zijn alle bezorgdheden gerechtvaardigd. Tegenover deze regering zullen we een vastberaden oppositie voeren, in dialoog met de burgers en werkende mensen, met de vakbonden, verenigingen, mensen die werkzaam zijn op het terrein, kunstenaars, leerkrachten, studenten ... En samen zullen we sterke sociale alternatieven opbouwen. Tot slot, als we niet willen dat hetzelfde besparingsbeleid wordt toegepast in de gemeenten, is het essentieel dat authentiek links groeit bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen.