Achter het rookgordijn: zo ziet de sociale afbraak van de Arizona-regering eruit

Hier is een selectie uit de regeringsverklaring, met fragmenten over pensioenen en de arbeidsmarkt.

1. Invoering van een ‘pensioenmalus’: tot 404 euro per maand minder pensioen voor wie stopt vóór 66 – en binnenkort 67 – jaar zonder voldoende effectief gewerkte jaren.
2. Veel mensen zullen minstens pas een jaar later met vervroegd pensioen kunnen door de nieuwe definitie van een ‘loopbaanjaar’: voortaan telt een loopbaanjaar pas vanaf 156 gewerkte dagen (i.p.v. 104), het equivalent van zes maanden voltijds werk.
3. Volledige afschaffing van de regeling voor zware beroepen in de private sector: SWT of brugpensioen na 35 gewerkte jaren in een zwaar beroep verdwijnt volledig.
4. Ingrijpende hervorming van de regeling voor zware beroepen in de publieke sector: politie, brandweer, postbodes en leerkrachten zullen minstens 41 jaar moeten werken om vervroegd pensioen te kunnen opnemen – als ze dat doen na die 41 jaar, verliezen ze bovendien een stuk pensioen.
5. Heel wat arbeiders in de industrie, de haven en bedrijven in moeilijkheden, zullen hun pensioenrechten achteruit zien gaan doordat periodes van werkloosheid, SWT en landingsbanen voortaan slechts worden gelijkgesteld met een beperkt fictief loon en zo hun pensioenberekening negatief beïnvloedt.
6. Een structurele verlaging van de pensioenen van statutaire werknemers in de openbare diensten, via de berekening op 45 jaar in plaats van de laatste 10 jaar: ambtenaren verliezen ongeveer 20 procent van hun pensioen.
7. Veel mensen zullen niet alleen langer, maar ook meer moeten werken voor hun pensioen: gelijkgestelde periodes zoals het SWT, langdurige werkloosheid of landingsbanen zullen op termijn niet langer als loopbaan meetellen als ze meer dan twintig procent bedragen.
8. De echtscheidings- & gezinspensioenen verdwijnen, het overlevingspensioen wordt afgebouwd
9. Ze willen morrelen aan het recht op minimumpensioen, door de toekenning te conditioneren op basis van “effectieve arbeidsprestaties’. Hoe dat precies zal gebeuren, wordt niet verder uitgelegd.
10. Loonsverhogingen blijven geblokkeerd tot minstens 2027, want “het principe van de loonnormwet van 2017 blijft behouden”.
11. Vraag aan werkgevers- en werknemersorganisaties om “tegen 31/12/2026 een advies uit te werken over de hervorming van de loonwet en het systeem van automatische indexering (...) We vragen hen een nieuw ijkingspunt te onderzoeken dat rekening houdt met een bredere definitie van loonkosten en ook de historisch opgebouwde handicap in rekening neemt.”
12. “Het verbod op nachtarbeid wordt afgeschaft, net als de wettelijke verplichte sluitingsdag. De regelgeving inzake openingsuren wordt versoepeld.” Dit verhoogt de flexibilisering en zet premies onder druk. Nachtarbeid was enkel toegestaan na onderhandeling met vakbonden en vastgelegd in CAO’s, vaak met premies, maar dit systeem wordt nu op de helling gezet
13. “Om opnieuw concurrentieel te zijn tegenover de buurlanden start nachtarbeid in de distributiesector en aanverwante sectoren (waaronder e-commerce) voortaan vanaf middernacht (24 uur) in de plaats van de huidige grens vanaf 20 uur”
14. “Na overleg met de sociale partners voeren we uiterlijk voor 31/12/2025 de proefperiode opnieuw in: het wordt voortaan mogelijk voor beide partijen om het arbeidscontract te beëindigen met een opzegtermijn van 1 week gedurende de eerste 6 maanden van het contract”.
15. De regering geeft werkgevers de mogelijkheid om werknemers zonder akkoord van de vakbond 240 overuren per jaar te doen presteren zonder extra loon. Dat komt neer op meer dan 5 extra uren per week. Opnieuw: meer flexibiliteit, zonder compensatie.
16. Mogelijkheid tot een werkweek van 45 uur zonder enige recuperatie
17. “We geven meer vrijheid aan werknemers om binnen de Europese regels in onderling akkoord met hun werkgever de arbeidsuren te bepalen”, wat dus neerkomt op het individualiseren van het vastleggen van arbeidsuren.
18. “Annualisering van de arbeidstijd of ‘accordeon’ uurroosters wordt mogelijk voor deeltijdse en voltijdse arbeid”
19. Afschaffing van “de verplichting dat de minimale wekelijkse arbeidsduur minstens 1/3e moet zijn van een voltijds uurrooster”
20. “De leeftijdsgrens voor studentenarbeid wordt 15 jaar”.
21. “We maken flexi-jobs eveneens mogelijk in alle sectoren”
22. “We activeren de ontslagvergoeding en beperken ze voor nieuwe aanwervingen tot maximum 52 weken om een beter evenwicht te vinden tussen een degelijk niveau van sociale bescherming en een aantrekkelijk investeringsklimaat”
23. “We beperken het aantal beschermingsvergoedingen dat kan verkregen worden in het kader van een ontslag”
24. De degressiviteit van de werkloosheidsuitkeringen wordt versterkt.
25. “De duur van de werkloosheidsuitkeringen wordt beperkt tot maximum 2 jaar.”
26. Het recht op een inschakelingsuitkering voor jongeren wordt beperkt tot maximum 1 jaar
27. Nieuwe en hogere sancties voor langdurig zieke werknemers: “We voorzien een vermindering van de uitkering met 10% voor wie de administratieve verplichtingen (bvb. het invullen van een vragenlijst) niet nakomt. Een afwezigheid zonder geldige motivering op een uitnodiging van een arts (arbeidsarts én adviserend arts) in functie van re-integratie, geeft bij de werknemer aanleiding tot een schorsing van het recht op uitkeringen/gewaarborgd loon.”
28. “Bij een niet geldig gemotiveerde afwezigheid op een uitnodiging door een Terug Naar Werk-coördinator of een bemiddelaar van de arbeidsbemiddelingsdienst wordt een sanctie opgelegd van 10% van de uitkering”
29. “Herval geeft pas na 8 weken werkhervatting opnieuw recht op de 30 dagen gewaarborgd loon.”
30. “We verkorten de huidige wachtperiode van 9 naar 6 maanden ononderbroken arbeidsongeschiktheid alvorens kan overgegaan worden tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst omwille medische overmacht .
31. “In plaats van de huidige verplichte 3 maanden wachtperiode wordt het voor werkgevers mogelijk (niet verplicht) om een formeel of informeel re-integratietraject naar werk op te starten vanaf de eerste dag ziekte mits toestemming van hun werknemer.”
32. “Op basis van datamining worden artsen die significant meer en/of langere periodes van arbeidsongeschiktheid voorschrijven opgevolgd, aangesproken en financieel geresponsabiliseerd in hun voorschrijfgedrag.”