Enkele concrete voorbeelden van de pensioendiefstal

Inhoud

Lieven, een leerkracht

Glen, een industrie-arbeider

Aysun, een verpleegkundige

Ivan, een havenarbeider

Lieven, een leerkracht

Lieven begon op zijn 21e te werken als leerkracht en werd vast benoemd op zijn 23e. Hij is nu 24 jaar. Volgens de huidige regels zou hij in juni 2062, op 61-jarige leeftijd en na 41 jaar dienst, met pensioen kunnen gaan. Hij zou dan een volledig pensioen ontvangen van 2.686,38 euro netto per maand, 75 procent van zijn gemiddelde wedde van de laatste tien jaar.

Maar de Arizona-regering wil verschillende maatregelen doorvoeren die zowel de pensioenleeftijd als het bedrag dat Lieven zal ontvangen, ingrijpend veranderen: 

1. nieuwe berekening van een loopbaanjaar;
2. verlaging van de ‘verhogingscoëfficiënt’ voor zware beroepen;
3. afschaffing van alle tantièmes;
4. berekening van het pensioen op alle loopbaanjaren in plaats van op de laatste 10 jaar;
5. invoering van een pensioenmalus

Gevolg:

• Als Lieven in september begon te werken, moet hij sowieso een jaar langer werken. Zijn startjaar telt niet mee als loopbaanjaar, omdat hij dat jaar geen 156 dagen werkte.
• Daarnaast moet hij nog minstens één extra jaar werken door de afbouw van de verhogingscoëfficiënt van 1,05 naar 1,025. Daardoor kan hij pas op zijn 63e met pensioen.
• Maar niet alleen zijn pensioenleeftijd schuift op, ook het bedrag dat hij ontvangt daalt. Door de verhoging van alle tantièmes naar 60 krijgt hij nog slechts 70 procent van zijn wedde (42/60), en door de invoering van een middelloonregeling wordt zijn pensioen niet langer berekend op de laatste tien jaar, maar op zijn volledige loopbaan. Dat alles samen kost hem ongeveer 15 procent van zijn pensioen. Hij heeft nu recht op een veel lager nettopensioen van 2.339,13 euro.
• Als Lieven in zijn loopbaan pech had en ernstig ziek is geweest, riskeert hij nog eens 20 procent van zijn pensioen te verliezen. Door de pensioenmalus van 5 procent per jaar op de leeftijd van 63 jaar houdt hij nog 2.052,28 euro netto over.
• Bovendien zal dat bedrag niet meer welvaartsvast zijn. Op langere termijn betekent dat een extra verlies van honderden euro’s in vergelijking met de regeling die vandaag geldt.

Toelichting bij de berekening: 

• We nemen 5.394 euro als refertewedde, gebaseerd op salarisschaal 301 (bachelor leerkracht). Door de middelloonregeling vermindert zijn refertewedde tot 4.560. Dat is het gemiddelde over 42 jaar. 
• Door de afschaffing van de voordelige loopbaanbreuk wordt zijn refertewedde niet met 75% maar met 70% vermenigvuldigd (42/60): 4.560 x 70% = 3.191,85 euro bruto. Dat is een verlies van 850 euro bruto of 347 euro netto na twee jaar langer werken.

Terug naar boven

Glen, een industrie-arbeider

Glen werkt sinds zijn 19e in de automobielindustrie. Hij draait wisselende posten, wat fysiek zwaar is en veel van zijn lichaam vergt. De sector is conjunctuurgevoelig, waardoor hij geregeld periodes van tijdelijke werkloosheid kent. In januari werd hij 26 jaar.

Volgens de huidige regels kan Glen op 60 jaar op SWT gaan, na 35 jaar in een zwaar beroep. Indien hij zijn hele loopbaan voltijds werkt, kan hij op 61 jaar met vervroegd pensioen met een netto pensioen van 1.827 euro per maand.

De Arizona-regering wil verschillende maatregelen doorvoeren die vooral de pensioenleeftijd maar ook het pensioenbedrag waar Glen recht op heeft, ingrijpend veranderen:

1. afschaffing SWT voor zware beroepen;
2. nieuwe berekening van een loopbaanjaar;
3. herberekening van een aantal gelijkgestelde periodes (werkloosheid, SWT, landingsbanen);
4. invoering van een pensioenmalus.

Gevolgen:

• Door de afschaffing van het SWT voor zware beroepen kan Glen niet meer op 60 jaar stoppen. Hij moet doorwerken tot zijn vroegst mogelijke pensioendatum, die 14 maanden opschuift door de nieuwe berekening van een loopbaanjaar. Omdat hij in september begon te werken en geen zes maanden volmaakte in dat eerste jaar, telt dat jaar niet mee. Hij kan dus pas op 62 jaar met pensioen, na 44 jaar werken.
• Als hij op zijn 60e in een landingsbaan stapt om het werkritme draaglijker te maken, zal dat een impact hebben op zijn pensioen.
• Ook het nieuwe vervroegde pensioen voor lange loopbanen biedt geen oplossing. Tijdens de COVID-crisis had Glen meer dan 78 dagen technische werkloosheid, waardoor dat jaar – net als zijn startjaar – niet meetelt voor vervroegd pensioen.
• Daarnaast daalt zijn pensioen door periodes van tijdelijke werkloosheid. Voor de pensioenberekening worden deze dagen voortaan gelijkgesteld tegen een beperkt fictief loon. Glen is jaarlijks gemiddeld 39 dagen technisch werkloos. Door de nieuwe berekening zal hij, na twee jaar langer werken, slechts 1.817 euro pensioen krijgen.
• Heeft hij pech en wordt hij ernstig ziek? Dan riskeert hij nog eens 25 procent van zijn pensioen te verliezen door de pensioenmalus van 5 procent per jaar op de leeftijd van 62 jaar.

Toelichting bij de berekening:

• Een jaar langer werken. Glen start met werken op 1 augustus. Hij presteert 130 dagen dat jaar. Je moet 156 dagen presteren om een loopbaanjaar op de teller te krijgen.
• Gelijkstelling tegen beperkt fictief loon. Glen is per jaar ongeveer 39 dagen technisch werkloos. Elk jaar bouwt hij pensioen op dat wordt gebaseerd op zijn fictief jaarloon. Zijn fictief jaarloon bedraagt 46.000 euro. Vanaf 2025 zullen zijn dagen technische werkloosheid gelijkgesteld worden aan een beperkt fictief loon. Zijn fictief jaarloon zakt daardoor naar 44.345 euro. In de jaren dat hij halftijds werkt in het stelsel landingsbaan bedraagt het fictief jaarloon 39.382 euro.
• Glen moet 14 maanden langer werken dan zijn vorige vroegst mogelijke pensioendatum en bouwt terwijl pensioenrechten op. In principe kon Glen met brugpensioen op 1 februari 2059. Nu moet hij werken tot 1 juni 2061. Ondanks dat hij 2 jaar en 5 maanden langer werkt, zal hij alsnog 10 euro netto pensioen verliezen door de beperkte gelijkstelling. 

Terug naar boven

Aysun, een verpleegkundige

Aysun werkt sinds haar 21e in een privaat ziekenhuis. Ze is nu 63 en neemt dit jaar haar vervroegd pensioen op, goed voor 1.500 euro per maand. Haar carrière was allesbehalve gemakkelijk: hectische diensten, tijdsdruk, lange uren, tillen, omgaan met ziekte en sterfgevallen, nachtdiensten en weekendwerk. Maar na 42 jaar blijft vooral de voldoening hangen.

Net als bij velen is haar loopbaan geen perfect plaatje. De eerste acht jaar werkte ze voltijds. Na de geboorte van haar kind schakelde ze twee jaar over op deeltijds werk (104 dagen per jaar). Daarna volgden 20 jaar voltijds, tot borstkanker met complicaties haar twee jaar thuis hield. Hoewel genezen, bleef de ziekte haar parten spelen. De laatste tien jaar werkte ze halftijds, met regelmatige periodes van ziekte.

Aysun kan nu vervroegd met pensioen en krijgt een pensioen van 1.500 euro.

Twee maatregelen van de Arizona-regering zullen zowel de pensioenleeftijd als het bedrag van Aysun drastisch veranderen:

1. nieuwe berekening van een loopbaanjaar;
2. invoering van een pensioenmalus.

Gevolg:

• Als Aysun vijftien jaar later geboren was en exact dezelfde loopbaan had doorlopen, zou haar pensioenleeftijd en -bedrag er helemaal anders uitzien.
• Door de nieuwe berekening van een loopbaanjaar moet ze twee jaar langer werken. De jaren die ze deeltijds werkte na haar bevalling tellen niet meer mee voor vervroegd pensioen. Daardoor kan ze pas op 65 jaar met pensioen, na 44 loopbaanjaren.
• Daarnaast tellen de twee jaren deeltijds werk, de twee jaar ziekte en verschillende halftijdse jaren met ziekte niet mee als effectief gewerkte jaren. Daardoor verliest ze 10 procent van haar pensioen door de pensioenmalus van 5 procent per jaar vanaf 65 jaar. Haar pensioenbedrag zakt naar 1.350 euro per maand, ondanks een carrière van 44 jaar.

Samengevat: Aysun moet twee jaar langer werken en krijgt 150 euro minder pensioen per maand. 

Toelichting berekening.

• Twee jaar deeltijds werk (elk 104 dagen) werd vroeger gezien als twee loopbaanjaren. Na de Arizona-maatregelen wordt het gezien als nul loopbaanjaren. Ze kan dus pas vervroegd met pensioen op 65 jaar, wanneer ze 42 loopbaanjaren heeft verzameld (=44 loopbaanjaren in het huidige systeem). 
• Voor de pensioenmalus moet je 35 jaren met elk 156 effectief gewerkte dagen bewijzen. Dat is niet het geval bij haar twee deeltijdse jaren (2 x 104 dagen), haar periode van ziekte (2 x 0 dagen), en de periode waarin ze halftijds werkte met periodes van ziekte (10 x gemiddeld 100 effectief gewerkte dagen). Hierdoor ontvangt ze een malus van 10%. Ze gaat twee jaar vroeger met pensioen dan de wettelijke pensioenleeftijd (67) en het tarief bedraagt 5% per jaar vervroegde uittreding). 
• In de twee jaar die ze extra zal moeten werken, bouwt ze slechts beperkte pensioenrechten op waardoor de positieve invloed op haar bedrag minimaal is. 

Terug naar boven

Ivan, een havenarbeider

Ivan begon op zijn 19e in de haven van Antwerpen en is nu 54 jaar. Hij heeft het statuut van erkende havenarbeider, binnen de Wet Major. Volgens de huidige regels kan hij op 1 juni 2034 met pensioen, met een maandelijks pensioen van 2.195,70 euro netto.

Drie maatregelen van de Arizona-regering zullen de leeftijd waarop Ivan met pensioen kan gaan én zijn pensioenbedrag sterk veranderen.

1. Vanaf 2031 worden gelijkgestelde periodes die meer dan 20% uitmaken van de loopbaan niet langer meegerekend voor de berekening van het pensioen van werknemers en zelfstandigen.

2. Alle periodes van werkloosheid, SWT, pseudo brugpensioen en landingsbanen die ingaan vanaf de datum van het regeerakkoord worden gelijkgesteld aan een beperkt fictief loon.

3. Op 60 met pensioen na 42 effectief gewerkte jaren?

Gevolgen:

• Ivan zijn loopbaan zal naar schatting bestaan uit 30% gelijkgestelde periodes. Dat is typisch voor een havenarbeider, omwille van de systemen van werkloosheid (met tussenkomst fonds bestaanszekerheid haven) binnen zijn statuut. Momenteel tellen al deze periodes mee voor de berekening van het pensioenbedrag. Door Arizona komt daar verandering in. Concreet betekent dit dat de laatste periodes van werkloosheid in zijn loopbaan niet meer worden meegerekend voor het pensioen.

• Een dag werkloosheid als havenarbeider wordt gelijkgesteld aan het laatst verdiende loon. Met Arizona wordt dat veel lager: het beperkt fictief loon. Concreet: Ivan verdient 279 euro bruto voor een dag werken. Het beperkt fictief loon ligt op 103 euro per dag. Hij bouwt de helft minder pensioenrechten op tijdens werkloosheidsdagen door de Arizona-maatregel.

• Een lichtpuntje voor Ivan? Hij startte op zijn 19-jaar. Kan hij dan na 42 effectief gewerkte jaren op 61-jarige leeftijd met pensioen? Neen. Door de crisis in de haven in 2009 telde hij 122 dagen tijdelijke werkloosheid, het jaar daarop waren dat 107 dagen tijdelijke werkloosheid. Hij haalt daardoor niet de voorwaarde van 234 gewerkte dagen per jaar, net als veel andere havenarbeiders.

De pensioenmalus heeft geen impact op Ivan. In zijn loopbaan heeft hij meer dan 35 jaar met 156 effectieve dagen en 7020 effectief gewerkte dagen gepresteerd. Het is zeer realistisch dat de pensioenmalus impact heeft op een havenarbeider met meer pech door objectieve omstandigheden: werkloosheid (crisis) en arbeidsongeschiktheid (ongeval) waardoor je gestraft wordt, zeker als je een waardige eindeloopbaan wenst als havenarbeider.

Wij laten ons niet doen

Op 13 februari betoogden 100.000 mensen in de straten van Brussel tegen de asociale plannen van de Arizona-regering. Veel mensen die niet willen werken tot 67 omdat hun lage pensioentjes zogezegd onbetaalbaar zouden zijn. 

Politici met een maximumpensioen vinden het minimumpensioen van werknemers te hoog. Onze pensioenen dienen niet om het gat in de begroting te vullen of de oorlogskas te spijzen. Het is uitgesteld loon van de werkende klasse. Wij zeggen: handen ervan af!

Terug naar boven