Brussel heeft negen openluchtzwembaden nodig

20 jaar lang loze beloftes

Al sinds 2004 beloven minister Pascal Smet (Vooruit) en andere Brusselse politici dat er snel openluchtzwembaden aangelegd zullen worden. 2004, dat is het jaar dat Facebook wordt gelanceerd door Mark Zuckerberg en dat het FC Porto van trainer José Mourinho de Champions' League wint. Zo lang geleden.

Ook vandaag wordt de belofte voor een openluchtzwembad in Brussel opnieuw op de lange baan geschoven. Op vraag van PVDA hoe lang het eigenlijk gaat duren voor de Brusselse overheid haar verantwoordelijkheid neemt en openluchtzwembaden zal bouwen, antwoordde Brussels minister Alain Maron dat we “optimistisch mogen zeggen dat we misschien openlucht badplaatsen hebben binnen … 10 jaar.”

Burgers bouwen eerste openluchtzwembad

In héél Brussel kan je in openlucht terecht in 1 zwembad: FLOW in Anderlecht. Daar bouwde een burgerinitiatief in juni 2021 een klein zwembad. Ze klaarden de klus trouwens in amper 3 maanden, en een deel van het budget wordt nu ingezameld door een growfunding onder de bevolking wegens een tekort aan subsidiëring. Op 3 maanden tijd deed een groep burgers wat de overheid niet lukt, namelijk een openluchtzwembad bouwen en openhouden. Het Flow-zwembad is daarom vooral een wake-upcall en een steek naar het gebrek aan ambitie van de Brusselse ministers.

De schandalige afbraak van Océade, het enige openluchtzwembad in Brussel

We schrijven 2018, juist na de gemeenteraadsverkiezingen. Het nieuwe stadsbestuur van Brussel-stad drukt het gaspedaal in voor project NEO. PS-Vooruit-Groen hebben grootse plannen en willen zo snel mogelijk beginnen aan de bouw van het grootste winkelcentrum van Europa. Océade, het enige openluchtzwembad van Brussel, moet plaats maken voor dat megalomane project. En zo begint in november 2018 de eerste grote werf van de nieuwe burgemeester Close en wordt Océade met de grond gelijk gemaakt. “Het afbreken van Océade was de grootste vergissing ooit”, stuurt Litsa me in een bericht. Zoals veel Brusselse jongeren en gezinnen ging ze dikwijls zwemmen in Océade, zeker in de zomer. 

Bij gebrek aan alternatieven zullen tienduizenden jongeren zoals Ibrahim, Luna, Melanie en Adil naar de kust trekken om verkoeling te zoeken. Een stampvolle kuststrook staat ons te wachten en stranden die onder druk staan. In augustus 2020, midden de tweede golf van de corona-epidemie, werd België getroffen door een hittegolf. Dagenlang was het snikheet in de steden. In de flats zaten de mensen opeengepakt en hadden ze geen andere optie dan naar de Noordzee te trekken. Met duizenden trokken ze toen naar de kust. Op het strand van Blankenberge en op andere zwemplekken waren meerdere incidenten. Die problemen zijn in de eerste plaats het gevolg van het tekort aan zwemplekken. De combinatie van weinig zwembaden, de vakantie én de hittegolf zorgt natuurlijk voor een te grote drukte. 

Het is méér dan dringend dat de overheid beslissingen neemt om jongeren een beetje verkoeling te bieden door het aantal zwemdomeinen en zwemplekken uit te breiden. Door meer zwemplekken in open lucht aan te bieden gaan de weinige domeinen die er nu zijn niet zo overbevraagd zijn.

Vijf voorstellen om in de open lucht te zwemmen in Brussel

Ideeën en voorstellen genoeg om Brusselse jongeren in openlucht te laten zwemmen. PVDA heeft een plan met vijf voorstellen. We willen de goede ideeën van andere steden volgen, waar gezorgd werd voor zwembaden en ontspanningsmogelijkheden voor jongeren en de gezinnen. In de stad. En de eerste hinderpaal die dringend moet verdwijnen, is het tekort aan daadkracht en de loze beloftes van de huidige ministers.

1. Leg een waterbekken in het kanaal in Anderlecht

Het water van het Brussels kanaal bij Coovi in Anderlecht is geschikt om in te zwemmen, blijkt uit watercontroles1. Zwemmen in het kanaal is dus mogelijk. Dat is trouwens wat er gebeurt in het Canal de la Villette in Parijs, waar er sinds 2017 gezwommen wordt in een waterbekken2. De organisatie test er iedere dag het water, en sluit het zwembad indien nodig. Sinds de opening van dit zwembad is het aanschuiven geblazen en kunnen tweeduizend mensen per dag een duik nemen. Het werd bovendien door een Belgisch bedrijf aangeleverd3. PVDA wil dat Brussel het voorbeeld volgt van de Franse hoofdstad en onmiddellijk een waterbekken installeert in het kanaal ter hoogte van Coovi-Ceria in Anderlecht. 

2. Bestel vandaag al twee drijvende zwembaden

In Berlijn zijn er 26 openluchtzwembaden, waaronder enkele drijvende pontons die dienst doen als zwembad. Denk aan een groot vrachtschip gevuld met water. Ook Wenen4 heeft zo’n zwembad-boot, die er al meer dan tien jaar ligt. Het eerste drijvende zwembad van Wenen dateert trouwens van begin jaren 1900. Die boten zijn (ook volgens de Brusselse havenmeester) perfect mogelijk op de twee volgende plaatsen in het kanaal van Brussel: een aan het Vergootedok aan de brug van Laken en een andere aan de Biesterboekkaai in Anderlecht (nabij FLOW).

3. Dupliceer het FLOW-initiatief in verschillende gemeenten

Het zwembad van FLOW werd gebouwd op drie maanden tijd, door burgers. Die knowhow en ervaring zijn nu beschikbaar én perfect te kopiëren in verschillende gemeentes van Brussel. “Dit initiatief hoeft echt niet langs het kanaal te liggen. Je kan het overal bouwen”, bevestigt Pool is Cool. Het ligt dus binnen het bereik van iedere Brusselse gemeente om een FLOW-kopie te maken. 

4. Start vandaag met de aanleg van twee nieuwe Brusselse openluchtzwembaden

Uit een studie van intussen twee jaar geleden blijkt dat er minstens zes plaatsen zijn waar een openluchtzwembad kan gebouwd worden in Brussel-stad. Als de stad toen in actie was geschoten, hadden onze Brusselse jongeren vandaag in een heus zwembad kunnen duiken. De studie houdt rekening met voor- en nadelen, vervoer van en naar, last voor wijk en milieu.

PVDA is voorstander van het onmiddellijk opstarten van de procedures en bouw van twee zwembaden: een ter hoogte van het Amerikaans theater en een tweede aan de haven van Brussel. De site aan de haven van Brussel ligt bovendien tegenover de verbrandingsoven en kan de energie ervan recycleren voor het zwembad. Als het gemeentebestuur van Brussel-stad vandaag begint, dan kunnen de Brusselse jongeren er in zwemmen in de zomer van 2024.

5. Cool in the Pool: preventie in zwemplekken in héél België

Het eerste wat we moeten doen, is veel méér zwembaden bouwen om de druk weg te halen in de bestaande zwemplaatsen. Een andere belangrijke opdracht is zorgen dat alle gezinnen in rust kunnen zwemmen, zonder de overlast en chaos die er soms is. Die overlast is er inderdaad, en is het gevolg van een kleine groep gasten.

“Wij hanteren de techniek van COOL IN THE POOL”, zegt de directeur van FLOW. Zwembaden moeten gerund en beheerd wordt door mensen die de samenleving weerspiegelen, dat is belangrijk om aansluiting te vinden bij iedereen die komt zwemmen. En natuurlijk moet iedereen toegang krijgen tot zwemplekken: van de kids met hun ouders tot de jeugdclubs en de mama’s met hoofddoek.

Ook in de rest van België moeten we af van dat imago dat openluchtzwemmen gelijk staat aan “jongeren en problemen en chaos”, zegt Pool is Cool. In Gent vroeg een politieagent bijvoorbeeld “dat we meer begeleiders moeten hebben die Frans praten, die de jongeren beter kent en er aansluiting mee vinden”. Op die manier kan er méér aan preventie gedaan worden.

Het Brussels Gewest kan jongeren opleiden zodat die overal in het land mee zorgen voor een goede sfeer in openlucht zwembaden. Op die manier zijn de jongeren niet het probleem, maar een deel van de oplossing. Investeer dus in zwembaden én in jongeren, zodat iedereen toegang heeft op een frisse en leuke duik.

1 https://www.bruzz.be/sport/waterkwaliteit-kanaal-uitstekend-2018-07-07

2 https://www.liberation.fr/france/2017/07/18/baignade-a-la-villette-profiter-du-soleil-dans-paris-c-est-magnifique_1584627/

3 https://www.dockmarine-europe.com/nl/news/295_een-drijvend-zwembad-in-het-bekken-van-la-villette-parijs

4 https://www.itinari.com/nl/floating-swimming-pool-in-the-centre-of-vienna-jit6