1 meitoespraak Raoul Hedebouw: “Blokkeer de prijzen, niet de lonen”

Jessica, iemand die werkt op de luchthaven, vertelde me onlangs dat ze tegenwoordig in haar auto slaapt om brandstof te besparen. Mensen die in hun auto slapen omdat ze de benzine niet meer kunnen betalen om naar het werk te gaan... Wie had ooit gedacht dat we hier zo’n verhalen zouden horen, in een van de rijkste landen ter wereld? En Jessica is niet de enige. Er zijn duizenden Jessica’s vandaag.

Nora is een alleenstaande moeder. Zij vertelt me dat ze haar huis niet verwarmt in de week dat haar kinderen bij de papa zijn. Er zijn duizenden Nora’s. Wie had ooit gedacht dat we zo’n verhalen zouden horen in een van de rijkste landen ter wereld? En Nora is niet de enige.

Overal, van ArcelorMittal Gent en Audi Brussel tot AGC Moustier in Namen, komen werkende mensen naar mij toe en zeggen ze: “Raoul, we hebben het al wel vaker moeilijk gehad, maar nu gaat het echt niet meer. Als er niet snel iets gebeurt, houden we het gewoon niet meer vol.” 

Het leven wordt duurder en duurder. En wat doet de regering? Ze richt een expertengroep op... Een expertengroep ‘koopkracht en concurrentievermogen’. Om de sociale en economische impact van de crisis goed te begrijpen. Ik verzin het niet.

Dat is wat je krijgt met politici die in hun eigen bubbeltje leven en die niet weten wat wat de situatie is op het terrein. Zij voelen dat niet, die prijzen aan de pomp en de energiefacturen die door het dak gaan. Zij hebben experts nodig om hen te vertellen hoe duur het leven geworden is, kan je je dat voorstellen? 

Stop de speculatie, blokkeer de prijzen

Maar hoe komt het nu dat die prijzen zo hoog zijn? Als je het gaat vragen aan Joe Biden of Alexander De Croo, dan zullen die zeggen: dat komt door de oorlog van de Russen. In elk geval: zíj hebben er niets mee te maken. Het is altijd de schuld van iemand anders: van de Russen, van de Chinezen, van de marsmannetjes of van de vluchtelingen.

Maar de prijzen, die waren al van voor de oorlog in Oekraïne aan het stijgen. Er zíjn op dit moment bijna geen bevoorradingsproblemen. Nee, de belangrijkste reden waarom de prijzen zo hoog zijn is, dat is speculatie, dat is winsthonger, dat is het kapitalisme. Zelfs premier De Croo moet toegeven dat “de markt irrationeel is geworden”. Dat de markt helemaal zot geworden is. Als zelfs de liberalen het al moeten erkennen... Maar goed, verder dan vaststellen gaan ze ook niet.

De realiteit is dat er economische reuzen zijn die van de oorlog profiteren om op onze rug bakken geld te verdienen. Elke keer als jullie naar het tankstation gaan, is het bij hen kassa kassa. Wij vullen onze tank, zij vullen hun zakken. Die oorlogsprofiteurs, dat zijn de olie- en de gasmultinationals. Total heeft vorig jaar een recordwinst van 14 miljard euro gemaakt. Eergisteren maakten ze nog eens 5 miljard winst bekend, alleen al in de eerste drie maanden van dit jaar. Hun winsten exploderen als nooit tevoren. En ondertussen laten ze ons verzuipen.

We zien hetzelfde aan de kassa in de winkel en wanneer we onze energiefactuur krijgen. In al die sectoren zijn er een paar giganten die bijna een monopolie hebben, die het grootste deel van de markt controleren en die zelf de prijzen bepalen.

Maar dat zou allemaal niet zomaar lukken zonder hulp. En die hulp, die komt van politici van de traditionele partijen die de markt zo lang gewoon hebben laten doen. Zelfs nu – ondanks al hun mooie praatjes – geven ze de markt nog altijd gewoon vrij spel. Of nee, wacht. Ze hebben toch één maatregel genomen. Ik weet niet of jullie het zich herinneren? Op 14 maart hebben ze de accijnzen op brandstof verlaagd met 17 cent per liter ... 17 cent. Vier dagen later hadden de prijsstijgingen dat al terug opgesoupeerd! Echt waar, ze lachen ons gewoon uit in ons gezicht.

Nee, wat nodig is, dat is strategisch en daadkrachtig ingrijpen om te breken met de marktmechanismen die de crisis van de energieprijzen niet kunnen oplossen. Daarom lanceert de PVDA vandaag, op 1 mei, een voorstel om de prijzen te blokkeren van energieproducten en basisgoederen zoals bloem, pasta en aardappelen. Wij willen de prijzen blokkeren om alle werkende mensen te beschermen. Het is niet aan hen om de crisis te betalen. Laat de oorlogsprofiteurs betalen!

En dat ze ons niet komen zeggen dat dat niet mogelijk is. Wij hebben een concreet plan. Om de accijnzen op diesel en benzine tot nul te verlagen, zodat de prijzen kunnen dalen tot maximaal 1,40 euro per liter. Om de prijzen voor gas en elektriciteit te blokkeren, en ook die van basisvoedingsmiddelen. Vaste prijzen en maximumprijzen voor basisbehoeften, niet zo lang geleden bestond dat nog. Dat was zo voor de prijs van het brood bijvoorbeeld, dat kunnen we opnieuw invoeren. Dat kan hier en nu.

Laat speculanten en oorlogsprofiteurs betalen voor crisis

De prijzen blokkeren, dat is mogelijk als we de oorlogsprofiteurs doen betalen, met een bijzondere heffing op de overwinsten van de multinationals uit de energiesector, de agrobusiness, de banken en de verzekeringen.

En wij pleiten ook al 15 jaar voor de invoering van een miljonairstaks. De 1% rijkste mensen in België bezitten samen een kwart van alle rijkdom. 664 miljard euro, voor hen alleen.

En nu hoor ik ineens, vandaag op 1 mei, de ene na de andere partij roepen: “Haal het geld waar het zit”. “Haal het geld waar het zit”, waar heb ik dat nog gehoord? Van welke partij kwam dat ook weer? Weten jullie het nog? Allez, komaan, een echte linkse partij die dat al een paar jaar zegt. Echt niet? Ik zal het zeggen: de PVDA. En ik ben uiteraard blij dat de andere partijen onze voorstellen overnemen. Des te beter. Bij ons geen copyright, alleen copy left. Zo doet de PVDA wat de partijen van traditioneel links de afgelopen twintig jaar niet hebben gedaan. Wij trekken het debat naar links.

En beste Alexander De Croo, het geld halen waar het zit, dat is geen populisme, dat is geen slogan. Dat is beleid voeren. Dat is keuzes maken. De vraag is uit welke zakken u het geld gaat halen. Opnieuw bij de werkende klasse, of eindelijk bij de één procent allerrijksten?

We gaan de druk blijven opvoeren, beste vrienden en kameraden. Want bij die andere partijen zijn het alleen maar woorden. Weten jullie het nog? Vorig jaar zeiden de sociaaldemocraten op 1 mei dat ze de dividenden zouden bevriezen als de lonen geblokkeerd zouden blijven. En wat hebben we gezien? Op 2 mei was die belofte al vergeten. De lonen van de werkende mensen, die bleven bevroren en de dividenden, die zijn gewoon naar de aandeelhouders blijven stromen. Wij aanvaarden geen nieuwe valse beloftes!

1 mei is al 136 jaar lang een strijddag voor de werkende klasse wereldwijd. Een dag waarop de wereld van de arbeid haar eisen offensief naar voren brengt en mobiliseert voor nieuwe overwinningen. Vandaag zeggen we: blokkeer de prijzen van basisgoederen en laat de oorlogsprofiteurs betalen om zo de hele werkende klasse te beschermen.

1 mei is een dag van de werkende klasse. En dus niet de dag van Georges-Louis Bouchez, die doet alsof hij opkomt voor de gewone mensen, terwijl gewoon de grote aandeelhouders verdedigt en zich verzet tegen elke vooruitgang voor de werkende klasse. Vandaag is ook niet de dag van het Vals Belang, dat probeert om zich voor te doen als ‘Vlaams en sociaal’, maar dat zich in werkelijkheid verzet tegen elke vermogensbelasting, dat de werkende mensen verdeelt en hun organisaties, de vakbonden, kapot wil maken. 

Bevrijd onze lonen

Dat de prijzen exploderen en dat het geld úit onze portemonnee vliegt, dat is één probleem. Maar er is ook het probleem van wat er ín onze portemonnee terechtkomt. Ik wil het natuurlijk hebben over de lonen van de werkende klasse.

De werkgevers verzetten zich tegen elke loonsverhoging. Want meneer Timmermans, de topman van de VBO-bazen, die kan dat niets schelen. Die weet niet wat het is om op het einde van zijn loon nog een stukje maand over te hebben.

En het is niet alleen hij die het niets kan schelen. Al zijn collega’s, de CEO’s van de grote bedrijven in België, kregen vorig jaar een loonsverhoging van gemiddeld – hou u vast – 14%. Kun je je dat voorstellen? Dezelfde mensen die klagen dat de werkende klasse meer wil dan 0,4%, steken zelf wel zelf 14% extra in hun zakken. Je moet het verdorie maar durven.

“Ja, maar als we onze lonen verhogen, gaan we niet meer kunnen concurreren met andere landen”, zeggen de rechtse partijen, zeggen de Open Vld en de N-VA. Dat horen we nu al 200 jaar. Echt waar, als de pioniers van de arbeidersbeweging dat argument hadden aanvaard toen zij de kinderarbeid in de mijnen wilden afschaffen, dan zouden onze kinderen daar vandaag nog altijd werken. Dat ze het geld ergens anders gaan halen dan bij onze lonen. Dat ze het gaan halen bij de winsten.

Vorig jaar maakten de grote beursgenoteerde bedrijven in België 21 miljard winst. 21 miljard in één jaar. Dat is 21 met negen nullen erachter. Kun je je dat voorstellen? Tijd om te stoppen met dat afgezaagde riedeltje dat er geen marge is om onze lonen te verhogen. Het zijn niet de aandeelhouders die de rijkdom creëren, het is de werkende klasse die de boel doet draaien. Hoe kunnen de sociaaldemocraten en de groenen in de regering blijven aanvaarden dat de lonen geblokkeerd worden op 0,4 procent?

En dan nog eens over het Vlaams Belang. ‘Vlaams en sociaal’, zo noemen die zich. Maar wat hebben ze gestemd over het wetsvoorstel van de vorige regering om de loonblokkering nog te versterken? Het Vlaams Belang stemde daar voor. Dat is het ware gezicht van extreemrechts. Achter de demagogie en de verdelingspolitiek rijden ze gewoon mee voor het grote geld.

De vakbonden hebben gelijk dat ze op tafel kloppen. Bijna 90.000 handtekeningen hebben ze op een paar weken tijd in gemeenschappelijk vakbondsfront in het hele land opgehaald voor de herziening van de wet van 1996.  Dat toont hoe breed de steun is voor die eis. Samen met mijn overleden kameraad Marc Goblet heb ik in het parlement een wetsvoorstel ingediend om een einde te maken aan die loonblokkering. Het is tijd dat er schot in de zaak komt. Het is tijd om over dat voorstel te stemmen. De vakbonden roepen op tot een grote nationale betoging op 20 juni in Brussel om de loonblokkeringswet te herzien. Ze kunnen op onze steun rekenen in deze strijd.

Brood en vrede

Ik wil nog even stilstaan bij de oorlog. Brood en vrede. Dat is een historische slogan van de arbeidersbeweging. De vrouwen van Sint-Petersburg kwamen met die slogan op straat op 8 maart 1917. Zij brachten de Russische tsaren ten val en droegen zo bij tot de beweging die een einde maakte aan de slachting van de Eerste Wereldoorlog. Het was ook de slogan van het Volksfront in de jaren 1930, dat toen streed tegen de gevolgen van de crisis en de opkomst van het fascisme.

De oorlog in Oekraïne duurt nu al twee maanden en de spanningen nemen alleen maar toe. Op een paar speculanten en oorlogsprofiteurs uit de energiesector en de wapenindustrie na, riskeren alle volkeren daar een prijs voor te betalen. In de eerste plaats in Oekraïne natuurlijk. En door de stijgende prijzen voor energie en voeding komen ook in de rest van de wereld crisissen op ons af. Waarschijnlijk staan we opnieuw voor hongersnood, zoals in Soedan of Somalië.

Net daarom heeft de werkende klasse vandaag een essentiële rol te spelen in de strijd voor vrede. Vandaag vechten we nog steeds voor brood en vrede, tegen de ellende en de oorlog waarin het kapitalisme ons meesleept.

Hoop

Kameraden, de tegenstellingen van het systeem worden scherper en scherper. Of het nu gaat om klimaat, oorlog of sociale ongelijkheid, werkende mensen en jongeren zijn op zoek naar een alternatief voor deze maatschappij die winst boven alles stelt. Onze partij heeft een grote verantwoordelijkheid om perspectief en hoop te bieden in de strijdbewegingen die eraan komen.

Tegenover ons staan vandaag twee blokken. Het blok van traditionele partijen die de status quo en liberale dogma’s verdedigen. Maar ook het nationalistische blok van de haat, met de rechtse en extreemrechtse partijen.

Dat zien we in heel Europa, onlangs nog in Frankrijk. Het nationalistische blok doet zich voor als een alternatief, maar dat is het niet. Zijn rol is om het systeem te steunen, zij kiezen voor verdeel-en-heers. Die partijen, zoals het Vlaams Belang hier of de partij van Marine Le Pen in Frankrijk, verzetten zich tegen de belasting op grote vermogens en stemmen voor het blokkeren van onze lonen.

De traditie van 1 mei, de Dag van de Arbeid, van de Internationale, van links, is dat werkende mensen uit alle landen zich verenigen. Zonder onderscheid te maken in afkomst, huidskleur of religie. In Molenbeek en elders. Want het zijn de werkende mensen van alle origines die de rijkdom van ons land creëren, die de metro’s bouwen (op dit moment hier zelfs letterlijk aan de overkant van de straat), die onze straten schoonmaken, die in de zorgsector werken, die lesgeven in onze scholen... Dat is een centrale waarde van ons socialisme 2.0 die wij blijven verdedigen. En wie zich hiervan afkeert, werkt niet mee aan de emancipatie van de werkende bevolking.

Wij zijn de kracht van de hoop. Wij laten zien dat een links alternatief mogelijk is, en dat het kan groeien, zowel in het noorden als in het zuiden van het land. We zagen het ook in Frankrijk met de authentieke linkse krachten die de tweestrijd tussen Emmanuel Macron en Marine Le Pen op haar kop heeft gezet. Als links een duidelijke en compromisloze boodschap heeft, kan het de jeugd enthousiasmeren en brede lagen van de werkende klasse verenigen. Dat is ook wat wij hier in België, in Vlaanderen, in Wallonië en hier in Brussel doen.

Wij staan tegenover de wereld van het grote geld en de grote bedrijven. Maar aan onze kant staan miljoenen mensen. Laat ons van die hoop een realiteit maken.

Iedereen een goeie 1ste mei gewenst.